Gwara - zapomniane znaczenia, szczególne perełki językowe

[secesjonista]

Zatem "ziugało" mu... w brzuszku, ale bywało że i w płucach.

[godfrydl]

"Nasermater" i pochodne znaczą mniej więcej to samo co śląskie "pierona!" albo ogólnopolskie "niech to licho!".

Małe dziecko krzywi buzię do płaczu.

Studzienina to galaretka z mięsem.

Bursumyło = grubas, tłuścioch

wałyło = niezgrabiasz

Maczkę ja osobiścię znam w wersji gęstego sosu warzywnego albo warzywno-mięsnego z czosnkiem, a kryżałki to kapusta marynowana w burakach z czosnkiem również.

Paciuk to prosiak,a meszt po lwowsko-przemysku oczywiście znaczy 1. but, trzewik, 2. niechluj

[secesjonista]

Ostatnio w MPW odezwał się telefon, dzwoniła starsza pani która chciała zorganizować wycieczkę, na wstępie powiedziała:

"Chciałam się pociekawić..."

Czyż nie urocze?

Skąd dzwoniła?

[secesjonista]

Głupie pytanie secesjonisto, oczywiście z Wilna.

A przy grzebaniu co do hellenizmu, który to temat narzucił szacowny lancaster powróciłem do książki która złamała karierę naukową pewnego filozofa.

W fascynującym tłumaczeniu Leopolda Staffa, była fraza o:

"ślęczycielu" - któż zacz?

[secesjonista]

Nie było to trudnym secesjonisto: kiedy "grzmoty pod Wörth rozlegały się nad Europą, siedział ślęczyciel i miłośnik zagadek, gdzieś w zakącie alpejskim, zatopiony w ślęczeniu i zagadkach", czyli mówimy o pewnej pracy napisanej w Sils-Maria, w sierpniu 1886 r.

Kto napisał - nie trzeba już chyba objaśniać.

Z Poznańskiego, z dawnej gwary uczniowskiej:

co wspólnego mają ptak, co wiosny nie czyni; w dodatku martwy; wraz z łzawym owocem jesieni, i dlaczego wiąże się to ze smutkiem?

Edytowane 11 Kwiecień 2013 przez secesjonista

[godfrydl]

A ja przypomnialem sobie jeszcze "chmyłać się", czyli wałęsać, szwendać się.

[secesjonista]

Zanim ktoś odpowie względem jaskółki, ciekawe względem formy zdanie z Joachima Lelewela i jego

pracy "Badania starożytności we względzie geografji":

"Mysowie z bliża walczący, znakomici koniodójcy, mlekojady i długożytni...".

Cóż wspólnego może mieć brzoza, błona na jajku, całun z pieluchą?

[lancaster]

Mam pytanie skąd w języku polskim pojawiła się fraza "uprasza się " , to jakiś rusycyzm ( tak mi się kojarzy ) czy tez regionalizm ( lubelski ) , tako mi rzekła mało sympatyczna pani w jednej z restauracji lubelskich gdy się nieco spóźniłem z zamknięciem drzwi wejściowych ( z wiekiem refleks się pogarsza ) ..."uprasza się zamykać drzwi"...

[secesjonista]

Z odpowiedzi zamieszczonej w "Poradniku Językowym. Miesięczniku Poświęconym Poprawności Językowej" pod red. Romana Zawilińskiego:

"»uprasza się okazywać biletycc i t. p. Zdaje mi się, ie jest to rusy-

cyzm, bo po polsku lepiej chyba będzie: sproszę o zamykanie drzwi«,

»uprasza się o okazywanie biletów itp. Czy tak?

— Czasowniki, które nie zawierają caiej treści pojęcia czynności

(t zw. czasowniki niezupełne lub przedmiotowe) muszą mieć dopeł-

nienia rzeczownikowe (w różnych przypadkach) lub przyimkowe

(rzeczownik z przyimkiem). Ponieważ bezokolicznik uważa się za

formę rzeczowną czasownika (jak imiesłowy za formę przysłówkową

lub przymiotną) przeto zamiast rzeczownika jako dopełnienia kła-

dziemy często bezokolicznik a przy niektórych czasownikach nawet

wyłącznie bezokolicznik (np. po muszę, chcę, wolę, mam, zamierzam

itp.). Oprócz tego ma bezokolicznik tę właściwość, że może wyrażać

i rozkaz (np. siadać!) a w połączeniu ze słowem proszę ma znacze-

nie stanowczego, ale łagodnego rozkazu. W powyższych napisach

właśnie idzie o to. Dlaczego by w tem miał być wpływ języka ro-

syjskiego — nie możemy zrozumieć".

Edytowane 18 Kwiecień 2013 przez secesjonista

[lancaster]

Wielce mozliwe ze to nie rusycyzm , ale ....jakoś to polskiej kulturze obce taka bezosobowa forma , i co więcej odczułem to jako chamstwo i brak kultury

[godfrydl]

Eeee, chyba raczej nie, ja odebrałbym to jako taki quasi-urzędniczy zwrot, raczej niezręczny, ale czy aż chamski?

[Moradin10]

Chędożyć bardzo mi się podoba to słówko choć mało kto używa go już :-) Chyba tylko Sapkowski w "Wiedźminie".

[gregski]

W Gniewie co niedziela w południe pokazują jak ochędożyć harmatę.

[lancaster]

W Gniewie co niedziela w południe pokazują jak ochędożyć harmatę.

Eeeeee..... ja tam jestem proeuropejski a nawet "postępowy w tych sprawach ", ale chyba niechędożają tego działa vel armaty publicznie , toć dzieci niewinne mogą to zobaczyc , i strasznie tam u Ciebie na Pomorzu postępowo , niech się Holandia schowa :lol: :thumbup:

A tak poważnie to chyba jest różnica miedzy słowami wychędożyć a ochędożyć

podobnie jak opieprzyć a wy.....ć .

Edytowane 19 Kwiecień 2013 przez lancaster

[secesjonista]

Dziś w powszechnym odczuciu jest taka różnica, onegdaj nie było:

"Das Wörterbuch der deutschen Lehnwörter in der polnischen Schrift- und Standardsprache":

FLIS I subst. m., ab 1371; ‘Flößer; jmd., der Getreide, Holz oder andere

Güter auf einem Fluß transportiert; auch der Bootsknecht’ – ‘osoba

zajmująca się spławem drewna, zboża i innych towarów; też majątek

rzeczny’: 1371 XV KW 1651 (...)

Szkuty máią rządnie wychędożyć Fliśi przyÅzedwÅzy / á Åtánąć ná dobrym

mieyÅcu. ◦ 1592 Urs.Gr. 184, L Chłop, co wiosłem robi, flis. ◦ (1595) 1951

"Anoniminių lietuvių kelionė į Veneciją":

Jeżeli by zaschło, a jeszcze potrzeba polerowania wodą zlać i kamieniem polerować

i zebrawszy z polerowania odrobiny, gdy już wypolerowano piłowinami drewnianymi

wychędożyć i wraz farbę jaką chce dać z wodą zmieszawszy pędzlem dać, a potym znowu

pilowinami wychędożyć.

"Liber consiliorum"

Protokoły rady klasztoru) z bazyliki dominikanów w Gidlach k/Radomska,

ADK, Gi.5, s.283; Akta organów i organistów, op. cit. "Proiekt reparacyi organ":

1. Organ wielki wystroić, wewnętrznie wychędożyć wszystkie lady, tak w manuale jak w

pozytywie i pedale, klapy nowe powykleić, ferfexy poreperować lub jeżeli będzie potrzeba

nowe podawać, piszczałki cynowe i zebrawszy z polerowania odrobiny, gdy już wypolerowano

piłowinami drewnianymi wychędożyć i wraz farbę jaką chce dać z wodą zmieszawszy pędzlem dać,

a potym znowu pilowinami wychędożyć.