Państwa powstałe w 1918 roku

[euklides]

Witam.

Jest mi potrzebna pomoc odnośnie powstałych państw po I wojnie światowej. Otóż chodzi mi dokladnie o Austrię, Estonię, Finlandię, Jugoslawię, Litwę, Lotwę, Polskę i Węgry. Czy mógłby ktoś podać mi ich cechy (czy są nowopowstałe, wielonarodowe itp.) oraz jak doszło do tego że one powstały? Z góry dziękuję za pomoc !

Mam takie skrótowe tłumaczenie książki Pierre Renouvin "Rozejm w Rethondes". Jest tego jednak za dużo by ten tekst tu zamieścić, mogę go co najwyżej przesłać pod wskazany adres. Począwszy, powiedzmy od 14 punktów Wilsona w styczniu 1918 roku, jest tego ze 20 stron maszynopisu z tego powiedzmy 30% by trzeba wyselekcjonować na OT. Z tym że informacje są podane tam w sposób indukcyjny, to znaczy z każdego faktu wynika następny. Ten tekst nadawałby się do ułożenia jakiegoś planu pracy.

Austria - Była i nie powstała na nowo.

Węgry - Tak jak wcześniej napisałem.

(...)

Nie było ani Austrii ani Węgier, istniały Austro-Węgry. Po rozwodzie to już nie było to samo.

Edytowane 12 Styczeń 2015 przez euklides

[poldas]

Kiedy zaistniał rozwód?

Jakoś inni potrafili rozróżniać Austrię od Węgier.

[adamhistoryk]

Finlandia -przed 1918 naród istniał a państwo nie.

Edytowane 12 Styczeń 2015 przez adamhistoryk

[gregski]

Tak z czystej ciekawości.

Czy czasem Czechosłowacja też nie powstała po I WŚ?

I to nie było państwo jednonarodowe.

[adamhistoryk]

Tak, Czechosłowacja powstała po 1918. Przecież to tereny Austro-Węgier.

[jancet]

Czy mógłby ktoś podać mi ich cechy (czy są nowopowstałe, wielonarodowe itp.) oraz jak doszło do tego że one powstały?

W sumie to chyba nie mógłby. Chyba jet na to punkt w regulaminie.

Ale możemy sobie podyskutować.

Uważam, że aby określić państwo, nie wystarczy podać tylko jeden człon nazwy - np. Francja. Burbońskie Królestwo Francji, rewolucyjna Republika Francuska i napoleońskie Cesarstwo Francuskie to trzy różne państwa. Można je uważać za bliższą lub dalszą kontynuację poprzedniego, ale jednak odrębny byt państwowy.

Natomiast unia (także realna) to związek dwóch (czasem większej liczby) państw.

Ergo:

Austria - Republika Austrii, państwo nowe, bezpośrednia kontynuacja Cesarstwa Austrii.

Czechosłowacja - w 1918 Republika Czesko-Słowacka, państwo nowe, część czeska mogła nawiązywać do średniowiecznego niezależnego Królestwa Czech, bardziej bezpośrednio była kontynuacją austriackich Królestwa Czech i Margrabstwa Moraw. Część słowacka to państwowość całkowicie nowa, mogąca jedynie nawiązywać do Rzeszy Wielkomorawskiej z początków X stulecia.

Estonia - Republika Estonii, państwo całkowicie nowe,

Finlandia - Republika Finlandii, państwo nowe, bezpośrednia kontynuacja Wielkiego Księstwa Finlandii, zależnego od Rosji

Jugoslawia - ha, ha, nie powstała w 1918 roku, lecz 11 lat później. W 1918 roku powstało Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Państwo nowe, ale będące bezpośrednią i ścisłą kontynuacją Królestwa Serbii, które wchłonęło Królestwo Czarnogóry oraz węgierską Chorwację (Trójjedyne Królestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji), austriacką Krainę i Dalmację, austro-węgierską Bośnię i Hercegowinę i jeszcze jakieś kawałki. Bardzo odlegle i luźno nawiązywała do średniowiecznego Królestwa Chorwacji i Królestwa Bośni.

Litwa - Republika Litewska, państwo nowe, odległa i luźna kontynuacja Wielkiego Księstwa Litewskiego,

Łotwa - Republika Łotewska, państwo całkowicie nowe.

Polska - Rzeczpospolita Polska, państwo nowe, dość silnie, choć niebezpośrednio nawiązującego do Rzplitej - unii realnej Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, częściowa kontynuacja Królestwa Polskiego, zależnego ostatnio od Niemiec i Austro-Węgier, a wcześniej od Rosji, oraz do austro-węgierskiego Królestwa Galicji i Lodomerii.

Węgry - Królestwo Węgier, państwo stare, a właściwie restytuowane po upadku Węgierskiej Republiki Rad (1919). Ważną różnicą był rozpad austro-węgierskiej unii realnej oraz utrata większości terytorium.

No i chyba jeszcze Rosja Radziecka wtedy powstała, ale czy warto zajmować się takimi drobiazgami?

Edytowane 12 Styczeń 2015 przez jancet

[Bruno Wątpliwy]

No i chyba jeszcze Rosja Radziecka wtedy powstała, ale czy warto zajmować się takimi drobiazgami?

Aby jeszcze rzecz bardziej skomplikować dorzućmy, że do powstania ZSRR formalnie państwem była chociażby Ukraina Radziecka (o Ukrainie Petlury nie wspominając), tudzież inne republiki.

Post Janceta dobrze pokazuje, jak wiele zależy od przyjętych kryteriów. Pierwszą sprawą byłoby zapytanie nauczyciela (bo to on pewnie zadał regiss204 taką pracę): co dokładnie rozumie przez pojęcia państwa "nowopowstałego" i "wielonarodowego"? W innym przypadku ktoś może swobodnie uznawać powstałą w listopadzie 1918 roku Republik Deutschösterreich za państwo nowe, albo całkiem odwrotnie. Jedno i drugie da się jakoś uzasadnić. Podobnie np. z "wielonarodowością" Łotwy. Czy fakt, że w roku 1930 Łotyszy we własnym kraju było "tylko" 73,4 %^1. to już wielonarodowość, czy może jeszcze nie???

1. A. Maryański, Litwa - Łotwa - Estonia, Warszawa 1993, ryc. 9 na s. 58.

[euklides]

Kiedy zaistniał rozwód?

Jakoś inni potrafili rozróżniać Austrię od Węgier.

24 października 1918r cesarz Austrii, Karol, formuje dla Austrii nowy rząd z Lammasch na czele, który próbuje tylko powstrzymywać kompletny rozkład państwa. W Budapeszcie natomiast premierem zostaje Karolyi i ogłasza niepodległe, niezależne od Austrii, państwo węgierskie.

[adamhistoryk]

Czy można mówić o nowo powstałym państwie,gdy zmianie uległ ustrój? Wydaje mi się, że w przypadku Węgier tak było.

[poldas]

Ustrój się nie zmienił, bo Węgry w dalszym ciągu pozostały monarchią.

No chyba że chodzi o Węgierską Republikę Rad, ale to był epizod.