Brześć i Bereza - miejsca odosobnienia czy...

[secesjonista]

To może zatem jak był porządek dnia w Berezie, to czas na regulamin w Brześciu.

1930 wrzesień [18], Brześć nad Bugiem - Regulamin "Specjalnego Oddziału przy Wojskowym Więzieniu Śledczym nr IX"

Porządek dzienny:

1) Służba. W każdej celi wyznacza się dyżurnego celi, który jest odpowiedzialny za porządek.

2) Pobudka. Wszyscy uwięzieni w letniej porze roku tj. od 1. kwietnia do 30. września wstają o godz. 5.rano, w zimowej porze roku tj. od 1. października do 31. marca o godz. 6 rano. W niedziele i świata dozwolone jest wstawanie o godzinę później.

3) Śniadanie, obiad i kolacja. Śniadanie wydaje się o godz. 7, obiad o godz. 12 i kolacja o godz. 17.30, na spożycie których przeznacza się pół godziny. W porze letniej śniadania wydaje się o godz. 6 rano.

4) Capstrzyk. Do snu wszyscy bez wyjątku mają się kłaść o godz. 21.

5) Przechadzka. Przechadzka odbywa się w godzinach przedpołudniowych od godz. 14 według porządku ułożonego przez oficera inspekcyjnego i trwa pół godziny dla każdej partii uwięzionych. W czasie przechadzki wszyscy uwięzieni obowiązani są iść dwójkami, a na każdy rozkaz przełożonego "stój" zatrzymać się. Uwięzionym wolno się stykać tylko z towarzyszami z tej samej celi. W czasie przechadzki wszelkie rozmowy, komunikowanie się wzbronione. Wszyscy uwięzieni trzymani w ciemnicy lub odbywający karę samotnego zamknięcia wykluczeni są z przechadzek.

6) Praca więźniów. Uwięzieni obowiązani są do wykonywania prac administracyjno-gospodarczych.

7) Zachowanie się. W celach nie wolno hałasować, wchodzić na okna, wyglądać przez okno, nie wolno leżeć w dzień na posłaniu, nie wolno niszczyć rzeczy więziennych. Za wszystkie wykroczenia w pierwszym rzędzie odpowiedzialny jest dyżurny sali. W razie wejścia do celi oficera lub kogo z personelu więziennego, uwięzieni siedzący w celach pojedynczych wstają. Wszyscy uwięzieni są w stosunku do personelu więziennego podkomendnymi i obowiązani są okazywać personelowi więziennemu bezwarunkowe posłuszeństwo oraz wykonywać przez nich wydane rozkazy. Wszyscy uwięzieni wszelkie prośby i zażalenia winni zgłaszać inspekcyjnemu oficerowi.

Zwracanie się z prośbami bezpośrednio do komendanta więzienia dozwolone jest dopiero wtedy, o ile prośba lub zażalenie złożone inspekcyjnemu oficerowi nie zostały załatwione. Wszelkie inne sposoby podawania próśb i zażaleń są wzbronione. Wszyscy uwięzieni przy spotkaniu oficera lub funkcjonariusza więziennego winni stanąć i twarzą zwrócić się w stronę przechodzącego. Uwięzionemu obrażonemu przez innego obrażonego w jakikolwiek sposób nie wolno bronić się samemu, lecz żalić przy raporcie. Posiadać wolno tylko te przedmioty, na posiadanie których wyraźnie zezwoli komendant więzienia. Każdy więzień lub osoby znajdujące się pod śledztwem, obowiązani są poddać się każdego czasu rewizji osobistej.

8) Listy. Uwięzionym nie wolno prowadzić żadnej korespondencji. Przemycenie w jakikolwiek sposób listów, próśb i zażaleń oraz przetrzymywanie jakichkolwiek przyborów do pisania jest surowo wzbronione i zakazane.*

9) Odwiedziny. Wszelkie odwiedziny są wzbronione.

10) Utrzymywanie czystości. Każdy aresztowany winien utrzymywać ciało w czystości i w tym celu należy myć się co dzień. Włosy każdy musi mieć krótko strzyżone, a twarz ogoloną przynajmniej raz na tydzień. Aresztowani obowiązani są do utrzymywania w celach najściślejszego porządku i czystości. Raz na tydzień muszą szorować cele.

11) Chorzy. Każdy aresztowany jeżeli czuje się chorym, powinien o tym zameldować inspekcyjnemu oficerowi w celu zaprowadzenia go do lekarza. kto swą chorobę zataja lub ją udaje, podpada karze dyscyplinarnej. Chorzy mają ściśle przestrzegać zarządzeń lekarza i personelu nadzorczego. Chorzy, znajdujący się w izbie chorych, podlegają także ogólnemu porządkowi więziennemu z tą różnicą, że mogą leżeć w łóżku przez cały dzień, o ile lekarz uzna to za konieczne.

12) Nauka. Wszyscy analfabeci obowiązani są do uczęszczania do szkoły więziennej dla nauczenia się pisania i czytania. Od nauczania nie wolno się uchylać. Nauka odbywa się o godz. 8 rano do obiadu na dwie zmiany tj. dla oddziału I oddzielnie i dla II oddzielnie.

13) Raport. Odbywa się o godz. 11 rano. Do raportu winni się zapisywać uwiezieni u inspekcyjnego oficera z rana zaraz po pobudce.

14) Kary dyscyplinarne. Za wszelkie przekroczenia i przewinienia mogą być nałożone następujące kary:

1) Post o chlebie i wodzie do 21 dni.

2) Twarde łoże do 28 dni.

3) Samotne zamkniecie w celi do 21 dni.

4) Ciemnica do 14 dni.

15) Kara depozytowa. Uwiezieni za zniszczenie rzeczy skarbowych prócz kary dyscyplinarnej mogą podlegać karze depozytowej, która polega na potrąceniu równowartości uszkodzonego przedmiotu z pieniędzy uwięzionego znajdujących się w depozycie.

16) Palenie tytoniu. Palenie tytoniu jest wzbronione.

Biernacki płk

/regulamin w zasobach CAW sygn. 371.9/A.646 bez paginacji; podkreślenia jak w oryginale/

Jest to treść dokumentu, który był pośród siedmiu odręcznych listów do Józefa Piłsudskiego, napisanych przez Kostkę-Biernackiego, będących lakonicznymi raportami z Brześcia, a pochodzą z zasobu Samodzielnego Referatu Informacyjnego Dowództwa Okręgu Korpusu nr IX.

Do tej pory nie jest jasne jak mogły tam trafić.

* - co dziwne w Berezie korespondencja była dozwolona.

Edytowane 14 Maj 2011 przez secesjonista

[Gnome]

Ciekawe, ale taka mała uwaga "Kostek' to pseudonim Biernackiego jeszcze z czasów PPS i odmienia się go (a raczej chyba w ogóle się go nie powinno odmieniać), właśnie jak to imię, czyli Kostka-Biernackiego, albo Kostek-Biernackiego .

Mam też wypisana listę 13 osób, które zmarły w czasie pobytu Berezie, jutro ją wrzucę, bo dzisiaj mi się nie bardzo już chce.

[secesjonista]

Skoroś taki zmęczony to wyręczę...

13 maja 1936 r. Abram Germański nr 624

23 maja 1936 r. Jan Mozyrko nr 511

9 maja 1937 r. Mojsej Malizman nr 780

18 stycznia 1938 r. Pyżakowski nr 1678

22 marca 1938 r. Ryniewicz nr 1610

1 kwietnia 1938 r. Józef Niedzielski nr 1725

15 czerwca 1938 r. Michał Krzywonos nr 2069

16 czerwca 1938 r. Pidsaczuk nr 1826

5 lutego 1939 r. Fedorowicz nr 2601

9 lutego 1939 r. Oskar Kretschmier nr 2693

30 marca 1939 r. Karol Krawczyk nr 2600

13 lipca 1939 r. Albert Waldman nr 3000

i wspomniany już Dawid Cymerman - samobójstwo przez poderżniecie gardła 5 lutego 1939 r.

Co do pseudonimu z nazwiskiem słuszna uwaga; mój błąd; można odmieniać oba człony, wtedy pierwszy odmieniamy jak słusznie zauważyłeś - tak jak imię, można też odmieniać sam drugi człon.

[FSO]

Witam;

jak rozumiem 41 miesięcy to są krótkie lata, ledwie coś kole 3,5 toku.... jak rozumiem pobyty po dwa czy więcej roku to są krótkie lata, zwłaszcza, że w Berezie można było siedzieć tyle ile władzy do głowy przyszło bo możliwości przedłużenia wyroku mogło być dość.

Chyba że długie lata to naście czy dwadzieścia. Bereza zaistniałą w połowie lat 30 tych, a przestała w '39 r... Jak na obóz o około 5 letniej historii te 3,5 roku, niechby i 2,5 to wcale nieźle...

pozdt

[secesjonista]

FSO ja nie wiem co kolega rozumie, ja zwracam się tylko by kolega wskazał te nazwiska komunistów i źródła na których opierał swe stwierdzenia - gdzie tu problem?

Bo przecież nie były to bezpodstawne stwierdzenia.

O Jollesie i Horowitzu to pisałem - ja, a nie kolega, więc proszę się mną nie podpierać, tylko zaprezentować własną wiedzę w tym zakresie.

Poza tym te dwa nazwiska przytoczyłem jako ciekawostkę i odstępstwo od praktyki.

[ciekawy]

Bo to że sobie jakiś komunista czy zapiekły endek trochę w niej posiedział to aż taka tragedia dla mnie nie jest

Zgadzam się w pełnej rozciągłości

Bereza zaistniałą w połowie lat 30 tych, a przestała w '39 r... Jak na obóz o około 5 letniej historii te 3,5 roku, niechby i 2,5 to wcale nieźle...

Kol. FSO - w Berezie Kartuskiej przebywali nie tylko przeciwnicy polityczni. Historycy PRL dowodzili, że większość, 80-90 procent więźniów przetrzymywanych w Berezie stanowili komuniści i socjaliści różnych narodowości. Z początkiem 1938 roku osadzono w Berezie Kartuskiej na politycznej detencji ponad 4,5 tysiąca Ukraińskich nacjonalistów. We wrześniu 1939 roku w obozie przebywało 7 tysięcy internowanych na rządowej detencji: 4,5 tysiąca Ukraińców i 2 tysiące Niemców. Byli wśród uwięzionych także kryminaliści(pensonariuszem był m.inn. bandyta i antysemita Adam Doboszyński), nie tylko komuniści i socjaliści czy skrajni, radykalni narodowcy i ukraińscy nacjonaliści.

[lancaster]

Bo to że sobie jakiś komunista czy zapiekły endek trochę w niej posiedział to aż taka tragedia dla mnie nie jest

Czytając wiele postów w tym temacie , można odnieść wrażenie ze Bereza była Ośrodkiem przeznaczonym wyłącznie dla komunistów , tymczasem wieziono w niej , również narodowców - bojowników ONR , ukraińskich faszystów i zwykłych kryminalistów , i wszystkich dotykał ten sam rygor tego miejsca .

[secesjonista]

(...)

Kol. FSO - w Berezie Kartuskiej przebywali nie tylko przeciwnicy polityczni. Historycy PRL dowodzili, że większość, 80-90 procent więźniów przetrzymywanych w Berezie stanowili komuniści i socjaliści różnych narodowości. Z początkiem 1938 roku osadzono w Berezie Kartuskiej na politycznej detencji ponad 4,5 tysiąca Ukraińskich nacjonalistów. We wrześniu 1939 roku w obozie przebywało 7 tysięcy internowanych na rządowej detencji: 4,5 tysiąca Ukraińców i 2 tysiące Niemców. Byli wśród uwięzionych także kryminaliści(pensonariuszem był m.inn. bandyta i antysemita Adam Doboszyński), nie tylko komuniści i socjaliści czy skrajni, radykalni narodowcy i ukraińscy nacjonaliści.

W kwestii formalnej: to te liczby są bardzo, bardzo znacząco przesadzone i całkiem niewiarygodne. Ostrożne szacunki mówią o około 3 000 ogółu więźniów. Całkiem nieudokumentowane są liczby podawane we wspomnieniach przez W. Szarbowskiego "300 lat wspomnień" (Londyn 1997 r.) - 8 000, czy w publikacji "Konclagier w Berezie-Kartuzskoj" - 10 000 (Mińsk 1972 r.).

Jak wspominałem ostatni znany nam numer więźnia to ten z 29 sierpnia 1939 r. i wynosi on 3091.

Co do września 1939 r. to trudno określić liczbę umieszczonych tam więźniów, skoro w tym okresie zaprzestano prowadzić tradycyjną rejestrację, co praktycznie uniemożliwia dziś jakąkolwiek weryfikację.

Nie wiem jak z początkiem roku 1938 miałoby się znaleźć w Berezie 4,5 tysiąca Ukraińskich nacjonalistów :

X 1934 - 390 osadzonych

1 IV 1935 - 79

1 V 1935 - 79

1 VI 1935 - 83

1 VII 1935 - 100

1 VIII 1935 - 198

1 IX 1935 - 107

1 X 1935 - 99

1 XI 1935 - 93

1 XII 1935 - 85

1 I 1937 - 264

I 1938 - 606

13 IV 1938 - 800

2 VI 1938 - 650

1 VII 1938 - 460

1 IX 1938 - 480

1 I 1939 - 502

Edytowane 15 Maj 2011 przez secesjonista

[Gnome]

Czytając wiele postów w tym temacie , można odnieść wrażenie ze Bereza była Ośrodkiem przeznaczonym wyłącznie dla komunistów , tymczasem wieziono w niej , również narodowców - bojowników ONR , ukraińskich faszystów i zwykłych kryminalistów , i wszystkich dotykał ten sam rygor tego miejsca .

Bojowników ONR to ja darzę równą sympatią co komunistów , co do kryminalistów to nie zupełnie. Bo po cóż tam wsadzać np. mordercę skoro on kwalifikuje się pod kodeks karny? Trafiali tam - głównie w okresie poprzedzającym wybuch wojny - różni "kombinatorzy", a że było wśród nich też sporo żydowskich kupców co to chcieli zarobić, podbijając ceny (które były częstokroć ustalane odgórnie) to prasa narodowa często wykorzystywała ten fakt. A czy rygor był taki sam, chyba nie, bo ci bardziej "lubiani" przez strażników mieli gorzej,

Secesjonisto, a tych znanych numerów do 29 sierpnia nie było przypadkiem 2091?, bo tylko podaje Śleszyński.

[secesjonista]

A sprawdzę (niestety jutro), może ja się pomyliłem, zasugerowany szacowaną liczbą ogółu osadzonych.

[secesjonista]

(...)

Secesjonisto, a tych znanych numerów do 29 sierpnia nie było przypadkiem 2091?, bo tylko podaje Śleszyński.

Jestem w kropce...

Albo jest to błąd odredakcyjny,

albo kolega Gnome się pomylił

...?

Otóż tenże Śleszyński; którego ja czytałem; w swym artykule dla wspominanego osadzonego również przytacza liczbę 3091 i wskazuje nawet odpowiedni zasób archiwalny ("Utworzenie i funkcjonowanie obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej (1934-1939)", "Dzieje Najnowsze", Rocznik XXXV, 2-2003, PAOB, sygn. f. 98, o. 1, d. 131/

Jest to zresztą logiczne, trudno by osoba osadzona w sierpniu 1939 r. miała numer dwutysięczny, skoro zmarły 13 lipca 1939 r. miał numer 3000.

[Gnome]

Secesjonisto, masz rację, coś mi się pomyliło , faktycznie w książce Śleszyńskie jest informacja o 3091 "numerowanych" osadzonych. Książkę czytałem już jakiś czas temu i nie wiem czemu skojarzyło mi się, że miałoby to być 2091, tak czy inaczej sprawdziłem i jest tak jak napisałeś.

Skądinąd to i tak "niedużo" jeżeli wziąć pod uwagę zeznania przed londyńską komisją, gdzie podawano nawet 16 tys.

[Gnome]

Zachęcony tą dyskusją i polemiką prowadzoną swego czasu na historykach popełniłem tekst o wyżywieniu w Berezie http://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/06/18/jak-zywiono-wiezniow-berezy-kartuskiej/.

[secesjonista]

Ciekawe, tylko drobna uwaga - patrzę na przypisy... podawałeś chyba ceny z rynku detalicznego; tak mniemam, ale może się mylę; a nie hurtowego.

A obóz był zaopatrywany w ilościach hurtowych.

Co nie zmienia oczywiście faktu - nadto niskiej stawki żywieniowej.

[Gnome]

Zaznaczyłem to w tekście, ale jako że na co dzień kupujemy w detalu to pomyślałem, że tak dam ceny. Zresztą tych krakowskich to w hurcie nie mam, bo jak wiesz "Statystyka cen" obejmowała Warszawę.