Upadek Demokracji w Europie po I Wojnie światoweji

[euklides]

14 godzin temu, gregski napisał:

I ten mądrala stworzył USA i przy okazji zbankrutował Francję.

(...)

 

Nie zdążył zbankrutować bowiem zmarł na początku 1787 roku a tego roku decydowały się losy francuskich finansów. Na styczeń zwołano Zgromadzenie Notabli. Było to 144 przedstawicieli uprzywilejowanych, czyli takich co mieli kasę a nie płacili podatków i gdyby to zgromadzenie zadecydowało o bardziej sprawiedliwym rozłożeniu podatków, czyli wydało odpowiednie ustawy, to sprawa byłaby załatwiona, to znaczy podatki sprawiedliwie rozłożone zyskałyby aprobatę, zostałyby zebrane i koniec problemów finansowych. Poza tym planowano w tym roku utworzyć tzw. Kasę Dyskontową. Był to w istocie bank emisyjny w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Niestety uprzywilejowani ze Zgromadzenia Notabli nie chcieli słyszeć o jakichś reformach podatkowych. Pewnie ujawniła się tu różnica między Francją a Anglią. W Anglii gdzie istniała jakaś tradycja demokratyczna to mimo jej ułomności jednak tamtejsi panowie rozumieli że czasem trzeba  ustąpić maluczkim. We Francji maluczkich traktowano jeszcze z góry.

 

Również Kasa Dyskontowa nie zyskała niezbędnego poparcia bo nie było do niej zaufania.  O tych niepowodzeniach zadecydowała śmierć Vergennes, możliwe nawet że go otruto. Gdyby żył to pewnie te wszystkie reformy by przeszły bo miał ogromny autorytet a poza tym w przeszłości, za Ludwika XV, był jednym z czołowych agentów francuskich służb specjalnych i z tych czasów miał swoich ludzi w parlamencie, pewnie w Zgromadzeniu Notabli i wszędzie tam gdzie było potrzeba. Niestety chyba ktoś celnie trafił trucizną, na tyle celnie że zmienił bieg historii. 

 

17 godzin temu, euklides napisał:

No dobrze ale Ateńczycy zbierali pieniądze na wojnę z Medami od innych państw-miast. To chyba różnica?            

 

14 godzin temu, gregski napisał:

(...)

Jaka?

 

No przecież czym innym jest zbieranie kasy od państwa a czym innym od swoich obywateli. Na przykład jeżeli król Danii zbierał podatki na Bałtyku i Morzu Północnym to też płynął z uzbrojoną flotą ale zbierał je od swych poddanych albo od takich których za poddanych uznał. Ateńczycy zbierali kasę od państw które uznawali za wolne i miały służyć obronie ich wolności. Więcej o tym nie ma co pisać.  

Edytowane 23 Marzec przez euklides

[ciekawy]

Nie można mierzyć współczesną miarą ustrojów sprzed niemal 100 lat, ponieważ popełnia się świadomy ahistorycyzm - współczesny termin "autorytaryzm" był w ówczesnej Europie niemal normą . 

[Bruno Wątpliwy]

Spójrzmy na listę międzywojennych państw europejskich. Zaliczam do nich Turcję, ze względu na częściowo europejskie położenie. Pominąłem państwa najmniejsze (Andorę, San Marino, Liechtenstein, Luksemburg. Monako). W miarę stabilne demokracje oznaczyłem D, państwa autorytarne, czy totalitarne - A. Nie opisuję szczegółowo, ile trwał okres autorytarny, jak represyjna była dyktatura itp.

Niekiedy można podyskutować (np. Czechosłowacja uchodziła przez lata za "wzorcową demokracją" w tym rejonie Europy, ze specyficzną co prawda rolą Masaryka i przywódców najważniejszych partii politycznych, ale po Monachium jej "resztki" właściwie stały się autorytarne, a już po upadku Czechosłowacji - Słowacja była niewątpliwie autorytarna) Można także trochę pospierać się o Węgry, Rumunię itp., ale mniej więcej z tego wychodzi, że na 28 uwzględnionych państw, 18  miało dosyć istotne problemy z demokracją. 

1. Albania - A
2. Austria - A
3. Belgia - D
4. Bułgaria - A
5. Czechosłowacja - A (w specyficznych warunkach dopiero po Monachium)
6. Dania - D
7. Estonia - A
8. Finlandia - D
9. Francja -D
10. Grecja - A
11. Hiszpania - A
12. Holandia - D
13. Irlandia - D
14. Jugosławia - A
15. Litwa - A
16. Łotwa - A
17. Niemcy - A
18. Norwegia - D
19. Polska - A
20. Portugalia - A
21. Rumunia - A
22. Szwajcaria - D
23. Szwecja - D
24. Turcja - A
25. Węgry - A
26. Włochy - A
27. Zjednoczone Królestwo - D
28. ZSRR -  A

 

Powody? Podtrzymuję ogólnie swoją poprzednią ocenę::

 

1. Rozczarowanie istotnej części społeczeństw sytuacją gospodarczą (do autorytarnych zmian dochodzi często w czasach kryzysowych po pierwszej wojnie, albo w okolicach Wielkiego Kryzysu) , tym samym rozczarowanie sposobem zarządzania w wykonaniu dotychczasowych (mniej, czy bardziej demokratycznych) rządzących.

 

2. Dosyć typowe w powyższej sytuacji poszukiwania "silnego człowieka", który może weźmie za twarz, ale "da nam" parę groszy więcej. Bez refleksji, że "silnego człowieka" potem będzie trudno odsunąć od władzy, a przy okazji może on narobić sporo zła.

 

3. Generalna podatność ówczesnych społeczeństw europejskich na skrajną (często - skrajnie nacjonalistyczną) propagandę, do której odwoływali się władcy autorytarni. Można mówić o zróżnicowanych powodach tej podatności, ale była ona faktem. Często oczywiście była podsycana poczuciem krzywdy narodowej, czy zagrożenia zewnętrznego.

 

4. I w niektórych z powyższych państw - brak większych tradycji demokratycznych.

[gregski]

Nie chcę się czepiać ale Austria w zasadzie to chyba bardziej demokratyczna była.

[Bruno Wątpliwy]

W zasadzie, to austrofaszyzm (nie mylić z hitleryzmem) to raczej taki autorytarny był.

[poldas]

W szczególności za  Dollfussa i Schuschnigga.

Takie czasy były.

Ośmielę się przypomnieć iż rządy autorytarne bywały demokratycznie wybrane.

Aktualnie brak wybitnych osobistości, dlatego mamy wyłącznie demokrację.

[gregski]

10 hours ago, Bruno Wątpliwy said:

W zasadzie, to austrofaszyzm (nie mylić z hitleryzmem) to raczej taki autorytarny był.

No ale przez kilkanaście lat to był jednak kraj demokratyczny. Dollfuss to dopiero 32 rok.

[Bruno Wątpliwy]

Cytuj

No ale przez kilkanaście lat to był jednak kraj demokratyczny. Dollfuss to dopiero 32 rok.

Jak tak idziemy, to chociażby Niemcy na tym wykazie wypadałoby także zaliczyć do demokracji. W końcu Hitler to dopiero 1933 rok. Pozwolę się nie zgodzić. 

Jak już nadmieniłem: "nie opisuję szczegółowo, ile trwał okres autorytarny, jak represyjna była dyktatura itp.", odnotowałem kraje, w których (moim zdaniem) pojawiły się w okresie międzywojennym rządy autorytarne, czy totalitarne. 

Cytuj

Ośmielę się przypomnieć iż rządy autorytarne bywały demokratycznie wybrane.

Genezy autorytaryzmów także nie przedstawiałem, ani skali poparcia społecznego dla nich. Zresztą to ostatnie byłoby nader dyskusyjne, np. NSDAP w ostatnich, w pełni wolnych wyborach dostała 37,3 % głosów, ale ile wynosiło prawdziwe poparcie dla niej w np. po przyłączeniu Austrii, czy Sudetów? Nie jesteśmy w stanie tego w pełni ustalić - można tylko przypuszczać, że było duże, a po klęsce Francji - pewnie ogromne..  

 

Typowa definicja demokracji (i jej się trzymam, aby sprawy bez potrzeby nie komplikować), sprowadza się do: rządów większości (mającej możliwość swobodnie wyrażać swoją wolę, przede wszystkim w drodze wolnych wyborów, połączonych z prawdziwą konkurencją polityczną) oraz poszanowaniem praw mniejszości. Tam gdzie te elementy zanikły lub się nie wykształciły, zaliczam kraj do autorytaryzmów.

[gregski]

4 hours ago, Bruno Wątpliwy said:

W końcu Hitler to dopiero 1933 rok.

Faktem jest, że my mieliśmy większe tradycje autorytarne. (Chociaż nie tak hardcore'owe)