Nazwiska

[secesjonista]

Dodać można, że w Polsce już w XV w. odnotowano dziedziczenie "nazwiska" przez co najmniej dwa pokolenia i obejmowało ono wszystkich członków rodziny. Z drugiej strony Ewa Nowak-Pasterska w swym artykule pisze o tym, że w przeszłości przedstawiciele różnych stanów mogli zmienić swe "nazwisko", na dowód przytacza uwagę Edwarda Brezy:

"W Polsce szlacheckiej (1466-1772) nazwisko można było zmienić. Zmieniała je szlachta, zmieniali je chłopi i mieszczanie. Z historii literatury staropolskiej wiadomo, że Marcin Bielski (1495-1772) wcześniej nazywał się Wolski. Gdy sprzedał wieś Wola, z której pisał się Wolski, i nabył wieś Biała, zaczął się pisać z tej wsi Bielski. Można było mieć kilak nazwisk od wsi, w których posiadało się ziemię".

/tejże "Z problematyki kształtowania się polskich nazwisk. Model odmiejscowy na -ski w antroponimii poznańskiej XVII i XVIII wieku", "Kwartalnik Językoznawczy" nr 3, 2013; cyt. za: E. Breza "Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany" t. 1, Gdańsk 2000, s. 8)

O czasach legalizacji nazwisk i unormowania zasad ich stosowania:

S. Grzybowski "Nazwisko i jego stałość jako elementy identyfikacji osoby w dawnym prawie polskim", "Onomastica" T. III, z. 2, 1957

[adamhistoryk]

A skąd pochodzą nazwiska? Z jakiego rejonu świata?

Może inaczej: gdzie ( rejon świata) pierwsze nazwisko zostało odnotowane?

Przepraszam z góry za wpis. Ale mnie to ciekawi. Kiedy powstało krótkie nazwisko na "F" a znaczące męskiego członka. Kto wie? Bardzo znany historyk literatury je nosi. Stąd moje pytanie.

Jeżeli się nie mylę, to w RON naród stanowiła tylko szlachta / za: Tymowski, Kieniewicz, Holzer "Historia Polski" /. Czy nieposiadanie nazwiska w tymże okresie ( a takie raczej zjawisko występowało?) ma coś wspólnego z przynależności do narodu?

Edytowane 25 Październik 2014 przez secesjonista

[secesjonista]

Ja mam wrażenie, że adamhistoryk nie czyta wpisów innych dyskutantów, inaczej by nie pisał, że w RON nie było "nazwisk".

Proponuję przyjąć do wiadomości, że nie można przenosić dzisiejszych znaczeń w przeszłość. Innymi słowy proponuję by adamhistoryk zdefiniował co on rozumie pod pojęciem: "nazwisko" inaczej raczej trudno się nam będzie zrozumieć.

Co do nazwiska: "Fiut" to nie bardzo rozumiem jak wyobraża sobie adamhistoryk odpowiedź na swe pytanie? Możemy jedynie stwierdzić kiedy po raz pierwszy zostało odnotowane, to rok 1554 (wedle strony krewnych i powinowatych z rodu Kurczabów Bołozów i Fiutów; www.tropie.tarnow.opoka.org.pl), w formie: "Joannes Fyuth". A samo to słowo wcale wówczas nie znaczyło owego organu męskiego.

[adamhistoryk]

Nazwisko to według Adamahistoryka drugi człon miana człowieka dziedziczony z ojca na dzieci.

[secesjonista]

Jan Sobieski miał syna, który nazywany był również Sobieski?

Jak to wygląda zdaniem adamhistoryk?

[adamhistoryk]

Drugi człon miana człowieka to nazwisko. Pierwszy człon to imię.

[secesjonista]

No to mi ręce opadają.... co z Janem Sobieskim?

[adamhistoryk]

Wiadomo, że syn Jana Sobieskiego miał inne imię, a to samo nazwisko co ojciec. Mnie też głowa pęka, nie wiem o co chodzi koledze.

[secesjonista]

Skoro adamhistoryk nie ma problemu z identyfikacją tegoż syna - to jak może pisać, że "nazwisko" nie istniało w RON?

Ile adamhistoryk zna postaci z tego okresu gdzie syn nosi inne miano niźli ojciec?

Ja zmartwię autora tematu: w Islandii w zasadzie nie ma imieniu "nazwiska" w obecnym rozumieniu tego terminu, a będąc w Brazylii - z brzmienia pierwszego członu nazwiska trudno wywieść jak brzmi nazwisko ojca.

[jancet]

Z tymi nazwiskami to jest pewien problem nawet do dziś. Pamiętam - końcówka lat 70-ych, Zakopane, a konkretnie Cyrhla. Zamówiliśmy noclegi listownie u tej samej gospodyni, u której mieszkaliśmy 5 i 10 lat wcześniej. Wydawało mi się, że chałupę z łatwością rozpoznam - a na miejscu okazało się to być problemem. Więc się pytamy:

- Gdzie tu mieszka pani Gawlak?

- A która Gawlak?

- Zofia Gawlak.

- Ale która? Bo my tu wszystkie Gawlaki, a mnie też Zofia.

Tak bardziej na serio, to chyba adamhistorykowi szło o to, że w Rzplitej nazwiska miała jedynie szlachta, a chłopi nie. FAKT !!! W Rzplitej nie było potrzeby tworzenia systemu identyfikacji osób poddanych. Taki system stworzyły dopiero państwa zaborcze, w związku z poborem rekruta.

Edytowane 26 Październik 2014 przez jancet

[Roman Różyński]

Obecność pojęcia nazwisko w języku polskim poświadczona jest już w XV wieku. Wyrażał je jednak inny wyraz, mianowicie wyraz imię...".

Na co przykładem cytat z Kuczwarewicza (poł. XVII w.):

"Oboźny polny na imię Czarnecki"

Edytowane 27 Październik 2014 przez Roman Różyński

[adamhistoryk]

A tak pół żartem: był szlachcic o tym samym imieniu i nazwisku- np. Czarnecki?

[Roman Różyński]

A tak pół żartem: był szlachcic o tym samym imieniu i nazwisku- np. Czarnecki?

nie spotkałem się z takim przypadkiem, ale chętnie coś takiego bym zobaczył

[adamhistoryk]

Czy nie jest tak, że to ustanowienie metryki narodzin i chrztu ( a to nastąpiło na soborze trydenckim) ułatwiło poznanie nazwisk nawet przez samych zainteresowanych?

Edytowane 27 Październik 2014 przez adamhistoryk

[secesjonista]

Ja się pogubiłem w tych dywagacjach, zdaniem przedmówców w okresie RON nie istnieli ludzie mający te same nazwiska, a zarazem te same imiona?

Jak rozumiem wynikało to stąd, że istniała centralna instytucja rozdzielająca imiona i kontrolująca by to samo nie trafiło przypadkiem do ludzi obdarzonych takim samym mianem.

A po co do tego metryka?