Nowe nazwy na Ziemiach Odzyskanych

[Bruno Wątpliwy]

Przyłączenie do Polski Ziem Zachodnich i Północnych było wielkim wyzwaniem organizacyjnym. Jednym z jego aspektów była konieczność ustalenia polskich nazw miast, wsi, obiektów fizjograficznych.

Wielką pomocą było to, że liczne nazwy funkcjonowały już (często od bardzo dawna - i wiadomo dlaczego ) w języku polskim i nie trzeba było wymyślać nowych. Ale były także sytuacje, gdy nazw słowiańskich nie było, albo efekt ich rekonstrukcji był niejednoznaczny.

Nieoceniona była rola naukowców i ich pomocników, którzy z mozołem rekonstruowali stare polskie (czy słowiańskie) nazwy. Wspomnieć należy tu chociażby postać księdza kanonika S. Kozierowskiego, który już przed wojną tworzył "Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej", a po wojnie służył radą i pomocą odpowiednim instytucjom ustalającym nazwy. Zasłużonych zresztą było więcej.

Per saldo - operacja się udała i dziś obecne nazwy na Ziemiach Odzyskanych są dla nas "oczywistą oczywistością". Ale zawsze można podyskutować .

Zatem, czy znacie przykłady kontrowersyjnych "nowych nazw", nie zgadzacie się z oficjalnymi ustaleniami albo po prostu możecie się podzielić ciekawostkami związanymi z ich ustalaniem? Czy Gorzów powinien być na pewno Gorzowem (i dlaczego Wielkopolskim, a nie nad Wartą?), a nie Kobylągórą; Szczeliniec - Szczelińcem a nie Hejszowiną; Chojna Chojną, a nie Władysławskiem, Chojnicami nad Odrą czy Królewcem nad Odrą?

A z ciekawostek:

Wieś o niemieckiej nazwie Marienbusch (k. Trzcianki) otrzymała nazwę Wielka Bieda. Wynikało to z tego, że wójt - przyłapany na szabrownictwie przez Milicję Obywatelską i pociągnięty do odpowiedzialności - żaląc się współpracownikom i sąsiadom wykrzyknął "A to wielka bieda!". I tak już zostało... Do 1981 r.

Informacja o źródle nazwy Wielka Bieda za: M. Wagińska-Marzec, Ustalanie nazw miejscowości na Ziemiach Zachodnich i Północnych (w:) Z. Mazur (red.) Wokół niemieckiego dziedzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań 1997, s. 414.

[NRohirrim]

Jeden z członków mojej rodziny zajmował się m.in. nadawaniem nazw obszarom w regionie Pomorza Zachodniego. Oprócz tego założył także pierwszą bibliotekę w regionie oraz był m.in. uznanym meteorologiem, krajoznawcą geografem i pedagogiem - Jerzy Brinken. W zeszłym roku była jego wystawa w książnicy (największej bibliotece w regionie), a także odsłonięcie pamiątkowej tablicy na ścianie kamienicy w której mieszkał.

Edytowane 21 Maj 2009 przez NRohirrim

[harry]

Najbardziej kontrowersyjny chyba jest Dzierżoniów. Przedwojenny Reichenbach, 1945 - 1946 Rychbach. Ale nie do końca Funkcjonowały też nazwy Rychcice i Rychcinek. Na jednej z polskich, przedwojennych map widnieje nazwa Rychwałd !!!

Z racji dużego skupiska ludności żydowskiej, w okolicach mówiło się Mojżeszowo.

Nazwa nadana na cześć księdza Dzierżonia. Pojęcia nie mam dlaczego, no ale lepiej to niż Bierutowo, które potem trzeba było zamieniać na Karpacz Górny.

[NRohirrim]

Nazwa nadana na cześć księdza Dzierżonia. Pojęcia nie mam dlaczego, no ale (...)

Dzierżoń poświęcił pszczelarstwu 70 lat swojego życia, ilości i wagi jego odkryć nie można przecenić. Do dwu jego najbardziej fundamentalnych osiągnięć należy zaliczyć: odkrycie zasad konstrukcji ula z ruchomą zabudową oraz odkrycie partenogenezy. Jan Dzierżoń zrewolucjonizował pszczelarstwo, zyskał światową sławę, i bez żadnej wątpliwości jest ojcem współczesnego pszczelarstwa.

Albert Einstein o pszczołach:

Jeśli pszczoła zniknie z powierzchni Ziemii, wtedy człowiekowi pozostaną tylko 4 lata. Brak pszczół, to brak zapylania, to koniec roślin, to koniec zwierząt, to koniec człowieka.

Edytowane 21 Maj 2009 przez NRohirrim

[Andreas]

Albo zmiany nazwy Zgorzelca, z Gorlitz-na Zgorzelice...

[NRohirrim]

A co nie pasuje Andreas?

[Andreas]

???

Chodzi mi o zmiany nazwy na linii: Gorlitz-Zgorzelice-Zgorzelec...

[NRohirrim]

No i co z nimi nie tak?

[harry]

NRohirrim Dwie prośby:

- jak cytujesz Wiki, zaznacz to, widzę, że to twoje ulubione źródło wiedzy, nie wstydź się tego;

- wytłumacz mi jeszcze związek pomiędzy miastem nad Piławą, z księdzem Dzierżoniem, pszczołami albo Einsteinem.

Zgorzelec, Zgorzelice to nazwy podobne. Kwestia spolszczenia nazwy serbsko-łużyckiej jak sądzę.

Część polskich nazw funkcjonowała zanim wprowadzono urzędowe. Czasami problemy z tego powodu ciągną się do dzisiaj. Znajomy próbował uregulować sprawy spadkowe nieruchomości we wsi Jakubów, okazało się to nie takie proste, bo wieś zniknęła, a w zamian pojawiły się Jakubowice

Czasami historie są ciekawe: koło Świdnicy znajdowała się wioska Bogendorf, a w samym mieście ulica Bogendorferstrasse. Bogendorf zamienił się w Witoszów, a Bogendorferstrasse w Łukową.

Edytowane 21 Maj 2009 przez harry

[NRohirrim]

NRohirrim Dwie prośby:

- jak cytujesz Wiki, zaznacz to, widzę, że to twoje ulubione źródło wiedzy, nie wstydź się tego;

Nie wstydzę się, ale nie wiem czy tak akurat ulubione źródło wiedzy, korzystam z różnych źródeł.

- wytłumacz mi jeszcze związek pomiędzy miastem nad Piławą, z księdzem Dzierżoniem, pszczołami albo Einsteinem.

Nie ma problemu.

Pszczoły = bardzo pożyteczne stworzenia dla ludzkości i Ziemii

ksiądz Dzierźoń przyczynił się do rozwoju nowoczesnego pszczelarstwa = przyczynił się znacznie światu

Więc zasługuje na nazwanie czegoś jego imieniem, a że nadarzyła się okazja do nazwania miasta? Czemu nie.

Czasami historie są ciekawe: koło Świdnicy znajdowała się wioska Bogendorf, a w samym mieście ulica Bogendorferstrasse. Bogendorf zamienił się w Witoszów, a Bogendorferstrasse w Łukową.

A co, miałoby zmienić nazwę na ulicę Witoszowską?

[FSO]

Witam;

NRohirrm - a cóż w tym złego że w Witaszowie jest ulica Wiaszycka, powiedzmy że główna? Żadna - nazwa jak każda inna. Poza tym - poświęcanie komuś nazwy miejscowości jest powiedzmy nie bardzo gdyż "pachnie" to Sowieckim Sojuzem [patrz: Leningrad, Stalingrad, i in.], naszym Stalinogrodem z tego samego okresu - i głupotą.

Dla mnie to, że nie spolszczono nazw z niemieckich na nasze, jest dziwne, biorąc pod uwagę fakt, że w naszym cudownym kraju, Psich Juchów, Grup Dolnych czy Górnych, Kogutów, Wól, Wsi Janych i innych jest od groma i jeszcze trochę, wystarczy wziąć atlas to ręki [samochodowy, byle dokladny] i zrobić listę co bdurniejszych nazw. Będzie długa...

pozdr

[widiowy7]

Niemieckie Puppen. (lalka?) Do 1960 roku nazywały się Pupy.

A aktualnie-Spychowo.

[NRohirrim]

Witam;

NRohirrm - a cóż w tym złego że w Witaszowie jest ulica Wiaszycka, powiedzmy że główna?

Nic złego, ale trochę to zabawne może się wydawać czasami.

Poza tym - poświęcanie komuś nazwy miejscowości jest powiedzmy nie bardzo gdyż "pachnie" to Sowieckim Sojuzem [patrz: Leningrad, Stalingrad, i in.], naszym Stalinogrodem z tego samego okresu - i głupotą.

Tak się składa, że nazwy miast były nadawane imieniem kogoś już dużo dawno przed komunistami.

Np. taki Kazimierz Dolny, albo Aleksandria.

[FSO]

Witam;

z tym, że byli to raczej "Ojcowie założycie", lub inne osoby które sprawiły że miasto po przejściu rewolucyjnych zmian stawało się czymś zupełnie innym niż było.

A ów mistrz od hodowli pszczół raczej nie zakładał miasta, podobnie jak cała masa innych osób mającyh niewątpliwe zasługi, którzy dostaliw podzięcie "patronat" ulicy, a nie miasta.

pozdr

[NRohirrim]

Nie zakładał miasta, bo przez 70 lat zajmował się pszczołami. I wpłynął na pszczelarstwo, co wpłynęło w jakimś stopniu na rozwój wielu osad, które jak widzisz nie otrzymały jego imienia. Więc nie widzę nic dziwnego, że za to postanowiono nazwać jedno miasto na jego cześć.