Roman Dmowski - ocena

[Tofik]

»To dziwne, ale wydaje mi się, że nie ma tematu o nim.

Przede wszystkim chciałbym się dowiedzieć co myślicie o jego służeniu Ochranie. Od bodajże roku 1902 miał być agentem Ochrany i niszczyć polski ruch niepodległościowy (np. sprzeciwiając się powstaniu polskim w czasie wojny rosyjsko - japońskiej 1904 - 1905). Zapraszam do dyskusji.

[Gnome]

Przyznam się szczerze, że nie bardzo mogę ustosunkować się do oskarżeń mówiących o współpracy Dmowskiego z Ochraną, raczej nie chce mi się w to wierzyć, zbyt nienawidził Rosji Carskiej aby wysługiwać sie jej w ten sposób.

Inna sprawą jest jego stosunek do działalności niepodległościowej mającej na celu wywołanie powstania narodowego, był on całkowicie przeciwny takim planom, uważając, że są one z góry na porażkę, więc postanowił na drodze lojalistycznej zmienić położenie Polaków w KP, uczestnicząc w wyborach do Dumy.

Co do jego udziału w storpedowaniu zamiarów Piłsudskiego w 1904 r. to nigdy nie zostały one udowodnione, jednak przynajmniej dla mnie są one aż nadto oczywiste.

[Tofik]

I gwoli ścisłości - ta opinia to wypowiedź kolegi corvinusa z tematu http://www.historycy.org/index.php?showtopic=1494 (post nr 14). Nie jest to dla mnie mniej możliwe od agentury Piłsudskiego.

[Gnome]

Przeczytałem to i trochę śmiać mi się chce, oczywiście z tych którzy tam tak zażarcie dyskutowali, zero obiektywizmu - taka mała dygresja.

Co do agenturalnej przeszłości Dmowskiego, to chyba nie przekonują mnie argumenty, które tam przytoczono (chociaż nie można powiedzieć, żebym był fanem Romana), ale kto wie.

Główną wadą Dmowskiego było nie to czy był czy nie był agentem tylko to, że wszędzie widział wpływy Żydów i Masonów, co często uniemożliwiło mu podejmowanie najlepszych decyzji.

A tak poza tym to polecam książkę Krzysztofa Kawalca - Roman Dmowski napisana obiektywnie (na ile to możliwe) i do tego ciekawie.

[Tofik]

Co do jego udziału w storpedowaniu zamiarów Piłsudskiego w 1904 r. to nigdy nie zostały one udowodnione, jednak przynajmniej dla mnie są one aż nadto oczywiste.

Czy za niepowodzeniem planu Piłsudskiego dot. powstania stał sam Dmowski to trudno orzec, wiadomo jedynie, że Dmowski całkowicie mu się sprzeciwił przedstawiając Japończykom swoją kilkustronową (dziesięcio?) pracę (o ile można to tak nazwać) na temat sytuacji na ziemiach zaboru rosyjskiego. Twierdził, że powstanie zostanie krwawo stłumione, a to pozwoli na wysłanie wojsk rosyjskich z Polski na Daleki Wschód.

chociaż nie można powiedzieć, żebym był fanem Romana)

Hm, czyżbyś zachowywał równowagę pomiędzy Józkiem a Romkiem?

[Gnome]

Hm, czyżbyś zachowywał równowagę pomiędzy Józkiem a Romkiem?

Po prostu staram się być obiektywny, rzadko zdarza się aby wielkie osobowości a takimi byli zapewne Dmowski i Piłsudski miały tylko dobre bądź złe strony, należy dostrzegać oba oblicza.

Co zaś tyczy się samego Dmowskiego to pomimo wszystkich wad jakie posiadał nie można nie doceniać jego wkładu w odbudowę niepodległego Państwa Polskiego.

[Paweł1]

Roman Dmowski był niewątpliwie wielkim Polakiem i patriotą.

Cele, które stawiał przed sobą w okresie poprzedzającym wojnę 1914-1918 były niewątpliwie szczytne. Osobiście jednak uważam, że lojalizm nie był drogą odpowiednią. Wierzę jednak w głębokie przeświadczenie Romana Dmowskiego w słuszność swych celów i metod ich realizacji. Rozumiem i szanuje postawę wielu Polaków, którzy Dmowskiego w tym okresie popierali.

Najwspanialszym życiowym epizodem Romana Dmowskiego jest działalność podczas wojny 1914 - 1918. Przy jego wydatnym udziale udało się utworzyć siłę zbrojną w postaci „Błękitnej Armii”. Poprzez swą wspaniałą postawę w roli delegata polskiego na paryskiej konferencji z 1919 roku zrobił dla ojczyzny bardzo wiele. Polska i Polacy winni o tym zawsze pamiętać.

W Polsce niepodległej jego działalność skupia się wokół integracji środowisk endeckich. W mojej opinii głoszone naonczas przez Dmowskiego poglądy szkodziły państwu polskiemu. Mam na myśli przede wszystkim antysemityzm i nacjonalizm. Nie można zapomnieć jednak, że znalazły one poklask w pewnej części społeczeństwa.

[Hauer]

Osobiście jednak uważam, że lojalizm nie był drogą odpowiednią.

Tak ?

Najwspanialszym życiowym epizodem Romana Dmowskiego jest działalność podczas wojny 1914 - 1918. Przy jego wydatnym udziale udało się utworzyć siłę zbrojną w postaci „Błękitnej Armii”. Poprzez swą wspaniałą postawę w roli delegata polskiego na paryskiej konferencji z 1919 roku zrobił dla ojczyzny bardzo wiele. Polska i Polacy winni o tym zawsze pamiętać.

Ale czy to nie były skutki tego niedobrego lojalizmu ?

[Paweł1]

Osobiście jednak uważam, że lojalizm nie był drogą odpowiednią.

Tak ?

Tak. Polityka lojalizmu wobec caratu nie przynosiła rezultatów. Obietnice rosyjskie były mgliste i niekonkretne. Ewentualne oczekiwania wobec Polaków olbrzymie. Skłonność do ustępstw na rzecz ludności polskiej carat przejawiał tylko w chwilach słabości. Przedłużanie się takiej sytuacji przez kolejne dziesięciolecia mogło spowodować w strukturze narodowej straty nieodwracalne.

Wszystko jednak zmienił wybuch wojny… Sytuacja polityczna zmieniała się w sposób wcześniej nie do przewidzenia.

Najwspanialszym życiowym epizodem Romana Dmowskiego jest działalność podczas wojny 1914 - 1918. Przy jego wydatnym udziale udało się utworzyć siłę zbrojną w postaci „Błękitnej Armii”. Poprzez swą wspaniałą postawę w roli delegata polskiego na paryskiej konferencji z 1919 roku zrobił dla ojczyzny bardzo wiele. Polska i Polacy winni o tym zawsze pamiętać.

Ale czy to nie były skutki tego niedobrego lojalizmu ?

Zapewne pijesz do tego, że gdyby nie początkowa protekcja rosyjska Dmowski nigdy nie dostałby się na zachodnie salony polityczne. Rzeczywiście po części to prawda. Jednak w czasie gdy Dmowski jest popierany przez Rosję (lata 1914 - 1916) jego działalność polityczna nie ma zbyt dużego znaczenia. Carat dba o to żeby sprawa Polska szeroko nie zaistniała. Sytuacja zaczyna obierać korzystny obrót dopiero pod koniec 1916 roku. Gdy zachodnie mocarstwa uświadamiają sobie ewentualny możliwy potencjał ludności polskiej. Dodatkowo słychać głosy o niemieckich planach względem Polski. Dopiero wtedy Dmowski ma szanse działać. Nie marnuje jej.

Dzięki własnym zdolnością politycznym udaje się Dmowskiemu zorganizować uznane polskie przedstawicielstwo przy zachodnich mocarstwach. To, że wcześniej umiarkowanie popierał go carat (a raczej tolerował) już nie ma znaczenia. Dmowskiemu udaje się idealnie wykorzystać sytuację polityczną. Nie zapominajmy tu także o wielkiej roli I. J. Paderewskiego.

[Hauer]

Zapewne pijesz do tego, że gdyby nie początkowa protekcja rosyjska Dmowski nigdy nie dostałby się na zachodnie salony polityczne.

Właśnie.

Rosja też musiała powaznie potraktowac sprawę Polski, bez tego jej sojusznicy z zachodu nie mogliby być przychylni wzgledem działań Dmowskiego.

Uważam, ze prorosyjska opcja była Polsce równie potrzebna jak proniemiecka. Obie się uzupełniały. Dmowski świetnie wykonał swoją część zadania i bardzo przysłużył się Polsce.

[Paweł1]

Rosja też musiała powaznie potraktowac sprawę Polski, bez tego jej sojusznicy z zachodu nie mogliby być przychylni wzgledem działań Dmowskiego.

Rosja Rzeczywiście sprawę Polski potraktowała poważnie. Chodziło jednak przede wszystkim o jej torpedowanie. Carat w polskiej niezależności widział zagrożenie. Na żadne konkretne decyzje się nie zdecydował. Właśnie dla tego Dmowski zdecydował się na przeorientowanie polityczne w stronę Francji. Carat i tak potem naciskał na francuzów by kwestię polską rozpatrywali tylko z perspektywy wewnątrz rosyjskich interesów.

Zachodnia przychylność wobec Dmowskiego wynikała przede wszystkim z faktu, że Francuzi bali się uruchomienia olbrzymich mas rekruta polskiego. Dmowski jako świetny polityk wyzyskał ten fakt (i oczywiście wiele innych). W konsekwencji stworzył pierwsze po ponad stu latach w pełni uznawane i traktowane podmiotowe przedstawicielstwo Polskie. Trzeba było wielkiego polityka dla takiego wyczynu.

Uważam, ze prorosyjska opcja była Polsce równie potrzebna jak proniemiecka. Obie się uzupełniały. Dmowski świetnie wykonał swoją część zadania i bardzo przysłużył się Polsce.

Może nie tyle prorosyjska, co wyrastająca z takowej orientacji. W takim wypadku w stu procentach się zgadzam. Dodać można jeszcze li tylko tyle, że obie opcje (proniemiecka i prorosyjska) były naprawdę propolskie…

Pozdrawiam

[sowa]

Oceniając antysemityzm Dmowskiego patrzymy na niego z dzisiejszej perspektywy, keidy w Polsce nie praktycznie mniejszości żydowskiej. Na początku XX w. problem mniejszości żydowskiej był dosyć palący.

[Polak123]

Dmowski wielkim człowiekiem był. chwała bohaterom !

[Samuel Łaszcz]

Do Romana Dmowskiego mam mieszane uczucia, choć uważam go za postać raczej pozytywną. Niewątpliwie był wielkim patriotą, przepełnionym troską o los Polski, niewątpliwie jego działania wypływały z dążenia do dobra Polski. Niezaprzeczalnym faktem jest to, że ogromną była jego rola w zabiegach dyplomatycznych o niepodległość naszego kraju.

Był poliglotą i człowiekiem bardzo dobrze wykształconym, co tylko dobrze o nim świadczy.

Dmowski był nacjonalistą. Nie podzielam jego poglądów, ale szanuję je. Dmowski i jego obóz polityczny wdali się, co prawda, w kontrrewolucyjną awanturę w roku 1905 i później, ale wydaje mi się, że nie miał on wówczas złych intencji, lecz rewolucja kłóciła się po prostu z jego wizją dobra narodu i dróg do walki o narodowe wyzwolenie.

W czasie pierwszej wojny światowej to Dmowski, a nie ubóstwiany dziś Piłsudski, prezentował racjonalniejszą koncepcję polityczną, albowiem zwycięstwo państw centralnych skończyłoby się kolejnym rozbiorem Polski (i Europy Środkowej), natomiast lansowana przez Dmowskiego koncepcja zjednoczenia ziem polskich pod władzą Rosji była korzystniejszą i w razie spełnienie dawała lepsze i pomyślniejsze warunki do dalszej walki niepodległościowej.

W czasie kształtowania się granic odrodzonej Polski zajmował niestety zbyt mocarstwowe, niesłuszne stanowisko. W II Rzeczypospolitej on i obóz jego konsekwentnie sprzeciwiali się obłędnym, piłsudczykowskim koncepcjom (a potem sanacyjnemu reżimowi pułkowników) co można mu zaliczyć na plus.

U Romana Dmowskiego pod koniec życia nasiliły się tendencje antysemickie (choć nie wszystkie jego wypowiedzi krytykujące Żydów były antysemickie, wbrew twierdzeniom pewnych kręgów!) i antymasońskie, co trzeba z przykrością stwierdzić, choć nie uzasadnia to nazywania Dmowskiego "faszystą".

Uważam, że istniejącego w Warszawie pomnika Romana Dmowskiego nie należy niszczyć ani rozbierać (do czego nawołują pewne ekstremistyczne koła). Sądzę, iż on na ten pomnik zasłużył swym życiem. I uważam tak mimo tego, że jego poglądy i moje to dwa przeciwstawne bieguny ideologiczne.

[secesjonista]

A kiedy jego udział w kontrrewolucyjnej awanturze miałaby cechy złych intencji?