Przydomki władców

[Marszałek Polski]

Na przykład Władysław Lasonogi , chodził o lasce i powstał przydomek Laskonogi.

Kazimierz Sprawiedliwy ponoć gdy grał ze swoim dworzaninem, ten po przegraniu znacznej sumy uderzył go w twarz.Za takie przewinienie groziło rozszarpanie na strzępy, król go ułaskawił. Władysław Warneńczyk otrzymał ten przydomek po bitwie z wojskami tureckimi w której poniósł klęskę i zginął.

[Rezz112]

August Mocny- podobno rękami rozywał podkowy, dbający o wiarę Henryk Pobożny. Syn tego ostatniego – Bolesław Rogatka - przydomek zawdzięcza życiu pełnemu lubieżności, okrutnych sądów, zuchwałych czynów i hardemu charakterowi.Konrad zwany Mazowieckim, Henryk Sandomierski, Władysław Opolczyk i Henryk Głogowski od ziem na których władali.

[Tofik]

dbający o wiarę Henryk Pobożny

Pobożny wzięło się z tego, że stawił czoła Tatarom, jakoś pod względem zwyczajnej pobożności się nie wyróżniał (a w porównaniu do swych rodziców był "gorszy").

[Tofik]

Na przykład Władysław Lasonogi , chodził o lasce i powstał przydomek Laskonogi.

Skąd wiadomość o lasce? Wg Długosza Władysław miał długie i cienkie nogi, stąd przydomek.

[NRohirrim]

Stanisław August Poniatowski był herbu Ciołek. I przydomek z tego wzięty właśnie by do niego pasował.

[Tofik]

I przydomek z tego wzięty właśnie by do niego pasował.

A nie dość, że nie jest wzięty, to jeszcze nie pasuje...

Od każdego herbu można wywodzić przydomek, czy na Sobieskiego mamy mówić "Jaśka"?

[NRohirrim]

Tyle, że co ma wspólnego Jaśka z działalnością Sobieskiego? A może zadurzył się w jakieś Jaśce? Nie wydaje mi się. Natomiast ,,Ciołek'' pasuje do działalności Stanisława Augusta Poniatowskiego - idealnie wpisuje się w jego ciołkowatą działalność godną ciołka (synonimy: przygłupa, łamagi).

[Tofik]

Gdybyś jeszcze tą ciołkowatość Ciołka raczył wyjaśnić w odpowiednim temacie, byłbym wdzięczny.

[NRohirrim]

Naturalnie, że wyjaśnię, już to zacząłem zresztą robić.

[eginthen]

Witam Jesli chodzi o przydomek krola St.Poniatowskiego Ciolek to zwany byl tak z dwoch powodow , po pierwsze jego herb rodowy to Ciolek i od tego sie utarlo wsrod szlachty , drugie znaczenie ciolek , powone , nierozgarniete zwierze

*

Rowniez ciekawym przydomkiem krolewskim byl przydomek Wladyslawa Lokietka ... wtedy to ludzie mierzyli sukno na lokcie i ten mial pecha w kupnie , kto mial krotki lokiec bo dostal mniej sukna

pozdr.

[secesjonista]

Henryk IV Probus- "probus" oznacza po prostu prawy. To cecha charakteryzująca tego władcę.

(...)

Odnotować wypada, że współcześnie mu podawano i inne określenia; acz podobnej konotacji:

Probus vel Largus dictus

Probus vel Pius

d. Henricus qui dux Bonus wratislaviensis appellabatur

Henricum, ducem Wratislavie, cognomine Strenuum

Henricus dux Vratislaviensis illustris bone memorie dictus der biderbe hertzog Heinrich

... by wreszcie potomni używać poczęli:

Gloriosus.

Czemu wciąż dość powszechnie występuje z imieniem polskim przydomek w wersji łacińskiej?

Wydaje się, że jednak dla wieloznaczności pojęcia, równie dobrze powiedzieć można: Dzielny, Szczodrobliwy, Dobry...

A prawym tak do końca nie był.

/szerzej: J. Hertel "Przezwiska Piastów wrocławskich i legnicko-brzeskich"; J. Zientara "Henryk IV Probus", w: "Poczet królów i książąt polskich"/

Ciekawym w tych zagadnieniach onomastycznych jest prześledzenie jakie przydomki pojawiały się jeszcze za życia władców, a jakie przydawał im bliższa i dalsza potomność.

[Jack Sparrow]

Przykładem może być na przykład Bolesław II Rogatka (Łysy albo cudaczny) nasz pan od historii opowiadał o jego poczynaniach np. zamkną jakiegoś biskupa w klatce na murach uwolnił go dopiero, kiedy ten poparł jego władze.

[secesjonista]

Tyle, że co ma wspólnego Jaśka z działalnością Sobieskiego? A może zadurzył się w jakieś Jaśce? Nie wydaje mi się. Natomiast ,,Ciołek'' pasuje do działalności Stanisława Augusta Poniatowskiego - idealnie wpisuje się w jego ciołkowatą działalność godną ciołka (synonimy: przygłupa, łamagi).

Nie pasuje, jeśli współcześni królowi "Ciołkiem" zwać go mieli, a chcieli nadać temu wydźwięk pejoratywny, to całkiem inne znaczenie słowu temu by przypisywali.

Linde podaje: leń, gnuśnik, leżuch;

"Pastuchowie nie maią przy bydle na zagonie iak ciołkowie leżeć ani spać, ale zawsze pilnować".

"Słownik polszczyzny XVI wieku" podaje m.in.:

"przen. - Człowiek mający wołu w herbie"

Zatem nie tyle przydomek co przezwisko.

[secesjonista]

Książę Władysław, pan ziemi dobrzyńskiej i łęczyckiej, wbrew stwierdzeniom O. Balzera czy W. Dworzaczka, że nie odnotowano dlań przydomku, miał go; jak się zdaje; jednak.

W trakcie procesu polsko-krzyżackiego, dyplomata i biskup poznański Andrzej Łaskarzewic wzmiankował:

"Super XXVI articulo Interrogatus suo sacramento Respondit tantum scire de contentis in dicto articulo Quod quidam dux dictus Garbacz qui fuit dux ducatus Dobrinensis et Lanciciensis..."

/"Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum" wyd. T. Działyński, T. II, Poznań 1855, s. 122/

Spośród czterech synów Bolesława Rogatki, dwu doczekało się własnych przydomków.

Co ciekawe - diametralnie różnych:

starszy - Henryk V zwany był Brzuchatym, Tłuściochem, Grubym (Crassus)

najmłodszy z braci - Bernard nosił otrzymał zaś przydomek: Zwinny, Zręczny (Agilis), jako że:

"na czternaście belek ustawionych w izbie jednym pędem wbiegał i zeskakując stawał mocno na nogach".

/"Chronica principum Poloniae" ed. Z.Wenclewski, MPH, T. III, s. 496/

Edytowane 9 Wrzesień 2013 przez secesjonista

[secesjonista]

Bolesław Krzywousty - to taki dziwny przydomek muszę powiedzieć. Sa dwie teorie dlaczego władca go otrzymał - pierwsza to taka, że po prostu miał krzywe usta, byc może i zajęcza wargę. Druga natomiast wzięła się z tego,że król nie był za bardzo prawdomówny, krzywoprzysiężył

Akurat są trzy teorie...

jaka jest trzecia?