Stefan Batory - ocena

[Nabuchodonozor]

Batory był moim zdaniem kiepskim politykiem, wiele razy na sejmach zasłaniał się Zamoyskim,

Tak jak każdy władca miał swoich zaufanych ludzi. Batory będąc królem nie mógł robić wszystkiego sam - od tego miał doradców, senatorów itp. Jeszcze w Siedmiogrodzie dał się poznać jako wybitny polityk który potrafił umiejętnie lawirować między potężnymi wrogami, a więc nie jestem pewien czy można mówić o nim jako o kiepskim polityku.

No się dowiedziałem, Stefek wpierw dowodził pod Hadad (1562 r.), gdzie przegrał, a później pod Szentpal (1575 r.), gdzie wygrał, ale trzeba przyznać, że Bekiesz nie należał do wymagających rywali.

W 1562 roku przegrał ale z przeważającymi siłami nieprzyjaciela, jednak zdołał załamać impet ataku na nieprzygotowany Siedmiogród i podpisać nawet zawieszenie broni które ocaliło Jana Zygmunta (strategiczne zwycięstwo). Pod Kereloszentpal Batory również nie miał przewagi liczebnej a po stronie Bekiesza stanęli Szeklerzy Warto też wspomnieć o wyprawie w 1564 kiedy to w chwili najazdu Balassa i Zaya, Batory na czele załogi waradyńskiej zdobywa twierdze Szatmar ( w chwili wpuszczania owiec do miasta kiedy bramy były otwarte Batory niespodziewanie zaatakował ) oraz Nagybanya.

Był niezwykle gorliwym katolikiem, chyba nawet bardziej gorliwym od Zygmunta III

W Siedmiogrodzie za jego czasów panowała tolerancja religijna, a jeden z najblizszycch doradców króla - Bekiesz był ateistą - nie pasuje to trochę do gorliwego katolika

[Tofik]

W Siedmiogrodzie za jego czasów panowała tolerancja religijna, a jeden z najblizszycch doradców króla - Bekiesz był ateistą - nie pasuje to trochę do gorliwego katolika wink.gif

Za to do obrazu gorliwego katolika pasuje jego zachowanie w Połocku, jak i bezwzględne popieranie jezuitów wszędzie gdzie się pojawili (szkoda, że już niewielu to pamięta, a takie postawy przypisuje większość niesłusznie Zygmuntowi III).

[Nabuchodonozor]

Za to do obrazu gorliwego katolika pasuje jego zachowanie w Połocku, jak i bezwzględne popieranie jezuitów wszędzie gdzie się pojawili (szkoda, że już niewielu to pamięta, a takie postawy przypisuje większość niesłusznie Zygmuntowi III).

A czy popieranie jezuitów było jakimś grzechem? Czy ktoś zarzuca Zygmuntowi III że popierał jezuitów?

Stefan Batory popierał już jezuitów będąc w Siedmiogrodzie, ponieważ ich działalność zapobiegała tworzeniu się odłamów różnowierczych. W interesie władcy leżało przeciwdziałanie kolejnym możliwym rozłamom w księstwie. Ponadto w tamtym czasie w Europie sławą najznakomitszych założycieli szkół cieszyli się jezuici. Popieranie ich przynosiło więc plusy. W Polsce ani jezuici nie kierowali królem, ani Batory nie narzucał im swoich rozkazów. Batory był dla nich olbrzymim autorytetem, wobec którego czuli szacunek.

Zygmunta zaś wychowywali od młodzieńczych lat, znali dobrze jego zalety i słabości. Na dworze pierwszego Wazy czuli się bardzo rodzinnie. Król mógł na nich liczyć, a oni na króla. To były zupełnie różne zależności :wink:

[Tofik]

A czy popieranie jezuitów było jakimś grzechem? Czy ktoś zarzuca Zygmuntowi III że popierał jezuitów?

Oczywiście, że nie. Tak jak grzechem nie jest gorliwość katolicka. Religia i sympatie z tym związane są osobistą sprawą każdego.

Tylko krew mnie zalewa, gdy słyszę (akurat nie tutaj), że Zygmunt był fanatykiem, bo kumał się z jezuitami, ale Batory już nim nie był, mimo tego, że np. kazał przekazać im cerkiew św. Piotra i Pawła w Pskowie.

Wg Grzybowskiego wojna z Gdańskiem miała dać do ręki argument przeciwnikom króla, którzy mieli twierdzić, że katolicki król idzie poskramiać heretyków protestanckich. Ale o tym już nie w tym temacie.

[Nabuchodonozor]

Oczywiście, że nie. Tak jak grzechem nie jest gorliwość katolicka. Religia i sympatie z tym związane są osobistą sprawą każdego.

Oczywiście, znowu więc się zgadzamy :wink:

Tylko krew mnie zalewa, gdy słyszę (akurat nie tutaj), że Zygmunt był fanatykiem, bo kumał się z jezuitami, ale Batory już nim nie był, mimo tego, że np. kazał przekazać im cerkiew św. Piotra i Pawła w Pskowie.

Wg Grzybowskiego wojna z Gdańskiem miała dać do ręki argument przeciwnikom króla, którzy mieli twierdzić, że katolicki król idzie poskramiać heretyków protestanckich. Ale o tym już nie w tym temacie.

Do fanatyków raczej im jeszcze daleko. Z tym zwalczaniem protestancyzmu napewno nie można się zgodzić. Na początku przygody polskiej, Stefan Batory jeszcze jako książe siedmiogrodzki wysyła na sejm elekcyjny Włocha Jerzego Blandrate - arianina. Skąd więc brały się takie argumenty?

[Tofik]

Skąd więc brały się takie argumenty?

Pewnie z powietrza albo z tego, że posłuchał części magnaterii na czele z nikim innym jak Karnkowskim, który to fakt dość wywyższono...

[Tofik]

Po lekturze Grzybowskiego, doszedłem do wniosku, że rola Zamoyskiego przy boku Batorego była, zwłaszcza na początku rządów Węgra, duża, ale po 1584 r. stosunkowo malała np. gdy w 1578 r. Saryusz wyjechał w swoje strony, w kancelarii zapanował istny bałagan, a król z typowo papierkową robotą pozostał sam.

Batory czasami postępował w RON wysoce nieumiejętnie, niczym słoń w składzie porcelany. Popełnił poważny błąd nie obejmując opieki nad księciem pruskim i później, gdy nie usłuchał stanów (zresztą, stany błagały go o protekcję już przed objęciem opieki przez elektora brandenburskiego). Sejm 1579, mimo sukcesu połockiego, mimo uchwalenia potrzebnych podatków całkowicie zwycięski dla króla nie był, do czego władca po części się walnie przyczynił. Przyjął hołd księcia kurlandzkiego nie czekając na sejm, za bardzo popierał Zamoyskiego i Radziwiłłów, czym zraził do siebie Zborowskich i Chodkiewiczów (później także Stanisława Górkę), nie dostrzegał zasług wojskowych Jana Zborowskiego i Mikołaja Mieleckiego, z powodu czego ostatecznie odstąpili oni od króla, oskarżano go o zbytnie faworyzowanie Węgrów w Polsce.

Dość niechętnie odnieśli się Inflantczycy do postaci gubernatora Jerzego Radziwiłła, choć sam zamysł obdarowania tym urzędem takiego zdolnego gospodarza, nie był zły.

Batory zaprzestał też kształcenia tłumaczy języków wschodnich, których później było jak na lekarstwo, nie stosowano szyfrów w służbie dyplomatycznej. Odebrał kopalnie soli Hieronimowi Bużeńskiemu i nadał je Prosperowi Provana, a później Sebastianowi Lubomirskiemu, którzy spowodowali, że większość dochodów z żup szły do kieszeni żupnika.

[robertunio]

Dzien dobry. Mam pytanie. Czy Stefan Batory z etnicznego punktu widzenia byl Wegrem czy Rumunem?

[Tofik]

W jego czasach nikt nie wiedział co to jest Rumunia, chyba, że Rumunia znaczy: Wołoszczyzna A nawet jeśli, to nie walczył o niezależność Rumunii, tylko Siedmiogrodu, który identyfikowano (inaczej niż dziś) z Węgrami.

No i, co najważniejsze, próby określenia tego kto w XVI w. - wg dzisiejszych pojęć - był: Polakiem, Kanadyjczykiem czy Australijczykiem raczej nie dadzą pewnego rezultatu.

[secesjonista]

(...)

Odebrał kopalnie soli Hieronimowi Bużeńskiemu i nadał je Prosperowi Provana, a później Sebastianowi Lubomirskiemu, którzy spowodowali, że większość dochodów z żup szły do kieszeni żupnika.

To mnie zaciekawiło... o ile zmniejszył się zatem dochód króla z tego tytułu?

Jak rozumiem podstawą oceny wpływów nie są jedynie lustracje z 1581, 1583 i 1590 r., zatem jak się mają dochody z żup za Batorego do tych kiedy, to "ad fideles manus" otrzymali je... powiedzmy: - Hiacynt Młodziejewski i Mikołaj Koryciński.

[Tofik]

Nie mam pojęcia, podaję tylko za Grzybowskim (s. 158): "Kopalnie soli odebrano zasłużonemu i uczciwemu wieloletniemu żupnikowi Hieronimowi Bużeńskiemu, który gospodarował tam rozważnie i ostrożnie. Urząd jego otrzymał wpierw Prosper Provana, a wkrótce po nim Sebastian Lubomirski. Podnieśli oni znacznie dochód z kopalń, wskutek jednak rabunkowej gospodarki i wzmożonego wyzysku górników. Większość dochodu szła przy tym do kieszeni żupnika".

[Marek Aggrypa]

Przede wszystkim cenie go za zasługi militarne zdobył Inflanty,ziemie połocką i zasiadł w Moskwie.Dzisiaj wyjście jego armii z Moskwy jest świętem narodowym w Rosji!!!Ale również nie szanował swojej żony Anny Jagielonki.Jak jechali do Moskwy przełożył spoczynek o jedną noc, co prawie wykończyło prawie siedemdziesięcioletnią królową.

[Kadrinazi]

Świętem narodowym jest wyrzucenie garnizonu Rzplitej za panowania Zygmunta III, Batory nigdy Moskwy nie zdobył.

[Potwór]

Jeden z lepszych królów po Jagiellonach choć nie ma z kogo wybierać Wszyscy byli z nich słabi Wazowie najgorsi

[whiteHusar]

Szukam wartych polecenia książek na temat Batorego. Jest coś jeszcze jak dobrego jak: "Stefan Batory" Jerzego Besali czy "Walka Rzeczpospolitej z Moskwą o Inflanty 1570-1582" Nowodworskiego?