Polacy w Rosji i na Syberii

[yuchyo]

witam,

przeglądałem forum w poszukiwaniu info na temat - kilkudziesięciu postaci, głównie odkrywców, podróżników, naukowców, którzy, czy to służby wojskowej, zesłania, czy tez z własnej inicjatywy się tam znaleźli.

jak Aleksander Despot Zenowicz, Benedykt Dybowski , Jan Czerski czy Aleksander Czekanowski, a. Giller - ale to tylko kilku z setek ludzi, którzy tę daleka Rosję odkrywali, industrializowali i opisywali.

Byli wśród nich przede wszystkim zesłańcy (pełna bibliografia pamiętników tych ludzi - byłaby moim postulatem skierowanym do Was), księża, inżynierowie, archeolodzy, geologowie odkrywający cenne złoża, medycy (talko - hryncewicz - lekarz pracujący w Kiachcie rozkopał tam tysiące kurhanów odnajdując pierwszy na Syberii szkielet, pomijając także i to ze był autorem odkrycia "Scytyjskiej księżniczki" w Ryżanówce.

Polacy ogromne zasługi mają przy budowie: Władywostoku, Irkucka, kolei transsyberyjskiej - w kiachcie, irkucku, Władywostoku do dziś pamiętają polskie nazwiska - wielu z nich otrzymało medal Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego - rola tego towarzystwa jest nie do przecenienia gdy mówimy o poznawaniu Rosji i Syberii i tez uważam mozna wątek o Rosyjskim Towarzystwie Geograficznym rozpocząć.

jakoś nie umiemy się tymi postaciami i ich dokonaniami chwalić, a biografie tych ludzi są pełne, hm - jakiegoś pozytywnego wariactwa, które każde odmrażać dybowskiemu kończyny na Bajkale

Problematyka Polaków w Rosji cieszy się chyba większą popularnością w niej samej niż w Polsce. W rosji, chyba w Irkucku badania nad tą problematyka prowadzi Bolesław Szostakowicz oraz Natalia Ejlbart, która jakiś czas temu wydała kilka prac:

Ejlbart Natalia W., Julian Dominikanowicz Talko-Hryncewicz – isledowatel’ Zabajkala 1850-1936, Moskwa 2003.

Ejlbart N.W., Portrety isledowatelej Zabajkala: wtoraja połowina XIX – naczało XX wieka, Nauka, 2006.

W Polsce Kuczyński - historyk całkowicie pochłonięty problematyką Polaków w Rosji.

Kijas Artur, Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 2000,

Kuczyński Antoni, Polskie opisanie świata. Studia z dziejów poznania kultur ludowych i plemiennych. Tom 1. Azja i Afryka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławsloego. Wrocław 1994.

Kuczyński Antoni, Syberia czterysta lat polskiej diaspory, Wrocław Warszawa Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo 1993.

Jeśli macie jakieś informacje, dotarliście do ciekawych pamiętników

po prostu chciałbym na ten temat pogadać

[4313_1481369817]

Witam, jeśli chodzi o Polaków w Rosji to wystarczy wspomnieć, że w samym tylko Petersburgu przed samą I WŚ mieszkało 70 tysięcy Polaków. Przeważała inteligencja, oficerowie, pracownicy służb publicznych itp. Na polu gospodarczym wyróżniali się tacy Polacy jak: Alfons Koziełł-Poklewski, Zachary Cybulski, Hipolit Gliwic. Jeśli zaś chodzi o odkrywanie ziemi wielkiej Rosji nie możemy zapominać o Wacławie Sieroszewskim, który badał choćby ziemie Jakucji, mało tego pozostawił po sobie prace, które ciągle są wznawiane np. Korea. Klucz Dalekiego Wschodu. Pamiętajmy, też o Bronisławie Piłsudskim, wsławionym badaczu Ajnów, który wcześniej przebywał na Syberii.

Pomimo, że temat jest ciekawy, zgodnie z zasadami przenoszę go do działu Polski pod zaborami, gdyż tam jest dział poświęcony Polsce w XIX wieku. Łyzio

[yuchyo]

ksiadz Szwernicki w Irkucku - wybudowali tam kościół z którego po dziś dzień korzystają prawosławni, katolicy, i inne grupy wyznaniowe.

Poklewski - wielki człowiek jak na tamte czasy - wielką reklamę zrobił Syberii - w takim pozytywnym sensie.

czasy były szalone, pełne przygód i niepewności - taki rosyjski dziki wschód z którego dziś wypleść możemy mnóstwo pozytywnego mniemania o nas samych - Polakach.

[secesjonista]

Anna Kubajak Sybir i Syberia w dziejach narodu polskiego Krzeszowice 2008

Mariusz Chrostek Jeśli zapomnę o nich... powikłane losy polskich zesłańców politycznych ...Księgarnia Akademicka 2009

Nowiński F. Polacy na Syberii Wschodniej. Zesłańcy polityczni w okresie międzypowstaniowym, Gdańsk 1995

Skok Henryk Polacy nad Bajkałem 1863-1883, Warszawa 1974

Sławiński Bronisław, Pięć lat w kraju niewoli, wyd. W. Ćwik Q. B. Chołodecki Czerniowce 1893

Syberia w historii i kulturze narodu polskiego, red. A. Kuczyński Wrocław 1998,

Riedl Feliks Wspomnienie z powstania 1863 roku i z drogi na zesłanie W 1864 roku, w: Zapomniane wspomnienia, opr. E. Kozłowski, Warszawa 1981

Salinger Jakub Etapem z Warszawy do Krasnoufimska Kraków-Wrocław 1983

Sliwowska Wiktoria Syberia w życiu i pamięci Gieysztorów — zesłańców postyczniowych. Wilno—Sybir— Wiatka—Warszawa, Warszawa 2000

Śliwowska W. Ucieczki z Sybiru Warszawa 2005,

Trojanowiczowa Z. Sybir romantyków, Poznań 1993,

Jan Siwiński "Katorżnik, czyli pamiętnik Sybiraka

Magdalena Micińska Galicjanie — Zesłańcy po Powstaniu styczniowym Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. Warszawa: „DiG", 2004

Rufin Piotrowski, Pamiętniki z pobytu na Syberii, t. I-III, Poznań 1861

B. Baranowski, K. Baranowski, Polaków kaukaskie drogi, Łódź 1985.

A. Giller, Opisanie Zabajkalskiej Krainy w Syberii, t. 1-3, Lipsk 1867

M. Janik, Dzieje Polaków na Syberii, Kraków 1928.

Z. Mineyko, Z tajgi pod Akropol. Wspomnienie z lat 1848–1869. Oprac. E. Kozłowski i K. Olszański, Warszawa 1971

Anna Brus Na nieznane losy. Między Olońcem a Jadryniem. Dwa pamiętniki z zesłania po powstaniu styczniowym Warszawa 1999

"Imć pana rotmistrza Józefa Karpowicza, powstańca z r. 1863, wspomnienia Wilnie w 1929 spisane przez Jana Konrada Obsta

Zielonka Kornel Wspomnienia z powstania 1863 r. i z życia na wygnaniu w Syberii, Lwów 1913.

Nartowski Franciszek Z ław szkolnych na Sybir wyd. J. B. Cholodecki, Czerniowce 1896

Jędrychowska Barbara, Polscy zesłańcy na Syberii (1830-1883): działalność pedagogiczna, oświatowa i kulturalna, Wrocław 2000

Zielonka-Jastrzębiec Ludwik Wspomnienia z Syberyi od roku 1863-1869, Kraków 1906.

Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku

Broni sław Zaleski Wspomnienia z Uralu i stepów kazachskich

Romana Dybowskiego pt. "Siedem lat w Rosji i na Syberii"

W.W. Gapinienko E.W. Siemionow Polskije politiczeskije ssylnyje w choziajswiennoj i kulturnoj żizni Zabajkalia pierwoj połowiny XIX wieka

Eugeniusz Zbigniew Niebelski Duchowieństwo lubelskie i podlaskie w powstaniu 1863 roku i na zesłaniu w Rosji

Stanisław Bohdanowicz Ochotnik

Pamiętnik dra Benedykta Dybowskiego od roku 1862 zacząwszy do roku 1878"

N.P. Mitina Wo głubinie sibirskich rud

B.S. Szostakowicz istorija polakow w Sibiri (XVII-XIX ww.)

W.A. Skubniewski Polaki na Ałtaje

B. Jędrychowska, Polscy zesłańcy na Syberii 1830-1883, Wrocław 2000.,

Z. Librowicz, Polacy w Syberii, Kraków 1884.

W. Staniszewski, Pamiętniki więźnia stanu i zesłańca, Warszawa 1994

W. Śliwowska, Zesłanie i katorga na Syberii w dziejach Polaków 1815-1914, Warszawa 1992.

E. Kaczyńska, Syberia-największe więzienie świata, Warszawa 1991.

J. Czubek, Rufina Piotrowskiego ucieczka z Syberii, Kraków 1902

J. Fiećko, Rosja, Polska i misja zesłańców, Poznań 1997

S. Tokarzewski, Katorżnicy: obrazki syberyjskie, Warszawa 1912.

Wspomnienia dziadka Ignacego - wstęp Ignacy Krowiak

Wspomnienia Sandomierz 2004

Zesłanie i katorga na Syberii w dziejach Polaków 1815-1914, oprac. A. Brus, E. Kaczyńska, W. Śliwowska, Warszawa 1993.

Można poszukać w bibliografiach za odpowiednimi źródłami:

Maliszewski E., Bibliografia pamiętników polskich i Polski dotyczących, Warszawa 1928.

Skrzypek J., Bibliografia pamiętników polskich do 1964 roku, Wrocław 1976.

[widiowy7]

Jestem w szoku secesjonisto.

Skąd wziąłeś taką bibliografię?

[Tomasz N]

Tego Secesjonista ni mo:

Parę obrazków:

szczegóły fryzury:

i wszystko legalne:

[FSO]

Witam;

jedną z bardzo ciekawych osób które działały na Syberii i ogólniej - na Dalekim Wschodzie był Ossendowski. Napisał kilka książek, zaś sama jego postać jest nie tylko dla wielu kontrowersyjna, ale i jej życie pełne jest rozmaitych tajemnic...

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ferdynand_Ossendowski - troszkę o naszym bohaterze z nieodzownej wiki

pozdr

[secesjonista]

Kilka dodatkowych tytułów co do Polaków:

H.M. Małgowska "Sieroszewski i Syberia" Toruń 1973

W. Pobóg-Malinowski "Syberia", w: "Polska i Polacy w cywilizacjach świata" red. tenże, T. 1, z. 3-4, Warszawa 1939

A. Kuczyński "Syberyjskie szlaki" Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1972

K. Lach Szyrma "Revelations of Siberia, by banished Landy" London 1852

R. Piotrowski "Souvenirs d'un Siberien" Paris 1880

A. Kuczyński "Pierwsza polska relacja o ludach Syberii", "Etnografia Polska" T. 12, 1968

tegoż "Etnograficzny obraz Syberii w świetle osiemnastowiecznej relacji Ludwika Sienickiego", "Etnografia Polska" T. 14, 1970

tegoż "Syberyjskie podróże Józefa Kobyłeckiego", "Poznaj Świat" nr 1, 1969

J. Kowalewski "Igrzyska w stepach buriackich", "Tygodnik Petersburski" nr 64, 1833; nr 30, 1834

tegoż "Wyjątki z listów", "Tygodnik Petersburski" nr 17-18, 1830

J. Kobyłecki "Wiadomości o Syberii i podróże w niej odbyte w latach 1831, 1832, 1833, 1834" Warszawa 1837

A. Giller "Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberii" Lipsk 1867

A. Januszkiewicz "Żywot Adolfa Januszkiewicza i jego listy ze stepów kirgiskich" Berlin - Poznań 1861

J. Odrowąż Pieniążek "Dzieje Mickiewiczowskiego Adolfa", "Kwartalnik Instytutu Polsko-Radzieckiego" nr 1, 1956

W.Sieroszewski "Dwanaście lat w kraju Jakutów" 1900

J. Anulak "Rosyjska twórczość W. Sieroszewskiego - Szkic problemu", "Studia Polono-Slavica-Orientalis" T. 2, 1975

W. Sieroszewski "Listy z Syberii" oprac. B. Kocówna, w: "Miscellanea z pogranicza XIX-XX wieku" Wrocław - Warszawa - Kraków 1964

A. Kuczyński "Wkład Polaków w badania nad ludami Syberii i ich kulturą", "Lud" T. 51, 1968

N.O. Szarakszynowa "Józef Kowalewski na Syberii", "Kwartalnik Historii Nauk ii Techniki" nr 2, 1968

Z. Jasiewicz "Pierwszy polski opis Syberii", "Poznaj Świat" nr 3, 1966

S. Kałużyński "Edward Piekarski i Wacław Sieroszewski jako badacze wierzeń Jakutów", "Przegląd Religioznawczy - Euhemer" nr 3, 1964

tegoż "Polskie badania nad Jakutami i ich kulturą", "Szkice z Dziejów Polskiej Orientalistyki" t. 2, 1966

tegoż "Najstarsza polska relacja z wędrówek po Syberii", "Szkice z Dziejów Polskiej Orientalistyki" nr 5, 1969

J. Reychman "Ostatnie prace o polskim wkładzie w badania ludów Azji północno-wschodniej", "Przegląd Orientalistyczny" T. 1, 1972

A. Kuczyński "Rzekome odkrycie nieznanego rękopisu Wacława Sieroszewskiego", "Etnografia Polska" T. 18, 1974, z. 1

"Historia rosyjsko-polskich kontaktów w dziedzinie geologii i geografii. Streszczenie referatów" red. A. Łaszkiewiczowa, w: "Monografie z Dziejów Nauki i Techniki" T. 82, Warszawa 1972

A. Kuczyński "Polska literatura syberyjska do XX w. i próba określenia jej roli w studiach etnograficznych nad narodami Związku Radzieckiego", "Lud" T. 62, 1978

[Bruno Wątpliwy]

jedną z bardzo ciekawych osób które działały na Syberii i ogólniej - na Dalekim Wschodzie był Ossendowski.

A przy okazji i na marginesie można wspomnieć chyba jeszcze ciekawszą, a w każdym razie dosyć pionierską (jeżeli rozważamy zagadnienie eksploracji Syberii przez Polaków postać z XVII wieku - Nicefora Czernichowskiego (herbu Jaxa).

http://www.voskres.ru/history/rodionov.htm

[secesjonista]

To co prawda obecne Chiny, ale w zasadzie chodzi o Polaków pracujących dla Rosji, a mowa o Polonii w Harbinie.

Rosja wynegocjowała z Chinami budowę Kolei Wschodniochińskiej (od 1946 r. Chińska Kolei Czangczuńska) mającą

połączyć Moskwę z Władywostokiem. Korytarz kolejowy miał charakter eksterytorialny, podobnie jak pobliski

region, atoli stacjonowały tam rosyjskie wojska i była rosyjska administracja.

W 1897 r. rusza z Władywostoku ekspedycja techniczna, w miejscu zwanym Sungari (od pobliskiej rzeki) powstaje

miasto Harbin, za jego założyciela uważa się inż. Adama Szydłowskiego, kierownika wspomnianej wyprawy. W tymże

mieście mieściła się siedziba Towarzystwa Budowy Kolei Wschodniochińskiej, której pierwszym wiceprezesem był

inż. Stanisław Kierbedź. Swego czasu przewodniczącym Rady Miejskiej był inż. Eugeniusz Dynowski.

W latach swej największej świetności polska kolonia w Mandżurii osiągnęła liczebność około 10 tysięcy osób.

Samo miasto też zyskiwała szybko nowych mieszkańców; wielonarodowościowa populacja w 1905 r. osiągnęła już

45 tysięcy osób.

Przez miasto przewinęło się swego czasu kilka znanych nazwisk: Ferdynand Ossendowski, Kazimierz Grochowski -

antropolog, badacz Mandżurii, Teodor Parnicki.

Jako pierwszy o tej polskiej diasporze napisał Józef Gieysztor w artykule "Na Dalekim Wschodzie" ("Dookoła

Świata", 1904, nr 29-42).

Pokłosiem szczecińskiej konferencji z 2008 r. jest czternaście referatów poświęconych Polakom w tym regionie,

zebranych w publikacji pt. "Polskie ślady na Dalekim Wschodzie. Polacy w Harbinie. Materiały z konferencji

naukowej zorganizowanej w Szczecinie w dniach 23–24 października 2008 r.", red. A. Furier.

Samej Kolei poświęcono książkę Edwarda Kajdańskiego "Korytarz. Burzliwe dzieje Kolei Wschodniochińskiej 1898-1998".

[Furiusz]

Swoją drogą- oczywiście to literacka fikcja ale Igor Newerly ze swoimi powieściami - Wzgórze Błękitnego Snu i Leśne Morze opisuje właśnie Polaków na Syberii. Tej chińskiej też

[secesjonista]

witam,

przeglądałem forum w poszukiwaniu info na temat - kilkudziesięciu postaci, głównie odkrywców, podróżników, naukowców, którzy, czy to służby wojskowej, zesłania, czy tez z własnej inicjatywy się tam znaleźli.

(...)

W tym kierunku udały się też i niższe warstwy:

W. Masiarz "Migracja chłopów polskich na Syberię w końcu XIX i na początku XX wieku", w: "Syberia w historii i kulturze narodu polskiego" red. A. Kuczyński

tegoż, "Nietypowa migracja chłopów i robotników polskich na Syberię w końcu XIX i na początku XX w.", w: "Nietypowe migracje Polaków w XIX-XX wieku" red. A.M. Karolak, W. Masiarz.

spotkania-na-wschodzie.pl - "Dobrowolna migracja Polaków na Syberię na przełomie XIX-XX w. Polsko-mazurskie wioski na południu Syberii"

[secesjonista]

O samym uciekinierze Rufinie Piotrowskim dodać można:

W. Śliwowska "Uciekinier doskonały - Rufin Piotrowski", w: "Ucieczki z Sybiru"

J. Sokulski "Rufin Piotrowski i jego pamiętniki", "Sybirak", 1936, nr 4

Z. Wójcik "Rufin Piotrowski i jego ucieczka z Syberii", "Przegląd Wschodni", 1998, z. 4

Z innych pamiętników:

R.Błoński "Pobyt na Syberii... przez niego samego spisany w Rzymie w 1865 roku", Kraków 1873

O słynnym spisku omsko-tobolskim, którego przywódcy ponieśli śmierć pod kijami:

A.Nagajew "Plany powstańcze zesłańców polskich w Syberii Zachodniej w 1833 r. w świetle materiałów Centralnego Państwowego Archiwum Wojskowo-Historycznego w Moskwie", w: "Społeczeństwo polskie i próby wznowienia walki zbrojnej w1833 r." red. W.Djakow i in.

W. Śliwowska "Księdza Jana droga do Polski", "Przegląd Wschodni", 1991, z. 1