Neron - ocena

[Jarpen Zigrin]

Jak oceniacie tą postać? Rozpocznę dyskusję na temat oceny Nerona. Przez wielu ludzi uważany nawet za jednego z najgorszych władców Rzymu. Dzisiejsze wyobrażenie o Neronie w dużej mierze opiera się na relacji Tacyta, który jednak był mu nieprzychylny i w swoich opisach często omijał pozytywne działania Nerona na rzecz tych negatywnych. Ja postaram się pisać o tych pierwszych.

Mianowicie, o talencie poetyckim i aktorskim Nerona dzisiaj przede wszystkim mówi się w sposób drwiący, jednakże jak podaje Swetoniusz Neron naprawdę miał talent poetycki i literacki.

Ponadto zarzuca mu się spalnie Rzymu, co oczywiście jest nieprawdą. Podejrzenie na Nerona rzuciły mu nieprzychylne koła senatorskie, więc ten aby odperzeć zarzuty zrzucił winę na chrześcijan, a o ile pamiętam w Quo Vadis o tych powódkach nie wspomniano. Chrześcijan prześladowano również wyłącznie na terenie Rzymu.

Chciał również wprowadzić monarchię absolutną, co właśnie zrodziło niechęć Tacyta do niego.

Jak wy oceniacie tą postać?

[nazaa]

A komu Tacyt był przychylny... W swoich "Rocznikach" przedstawił władców Rzymu jako ludzi głupich, zepsutych, rozpustnych, lubieżnych, zdemoralizowanych swą władzą, a wszystko dlatego, że jako zwolennik republiki był niechętny cezarom. Na szczęście coraz więcej historyków jest zdania, że niektóre opinie Tacyta są nad wyraz krzywdzące.

Neron na pewno nie była aniołkiem, ale robienie z niego na siłę potwora to też duża przesada. Za czasów Nerona gospodarka się rozwijała, administracja była sprawna, namiestników dobrze dobierano, a ich ew. nadużycia karano, rozwiązano też sprawę Armenii, poza tym Neron nadał Grecji wolność i zwolnił ją od danin, zlecił rozpoczęcie prac przy kanale mającym przeciąć Przesmyk Koryncki tak, żeby nie trzeba już było pływać wokół całego Peloponezu (na ten pomysł wpadł już wcześniej Kaligula).

Po pożarze Rzymu, na polecenie Nerona, otworzono dla bezdomnych jego ogrody i budynki na Polu Marsowym oraz wznoszono budynki tymczasowe, obniżono też cenę zboża i sprowadzano żywność z okolicy. Neron zajął się też odbudową miasta i minimalizowaniem ryzyka wystąpienia kolejnych pożarów - zaczęto budować szersze ulice, portyki domów miały być od pewnej wysokości wznoszone bez drewna, ograniczono dostawy wody z akweduktów do domów prywatnych (żeby w razie czego mieć czym gasić).

Naprawdę więc był taki zły?

[Marcin]

Neronowi na pewno nie można odmówić jego artystycznych skłonności i to chyba na dobre wyszło, bo po pożarze miasto odbudowano w bardziej zorganizowany sposób. Co do pożaru, to jestem zwolennikiem teorii, że Neron Rzymu nie podpalił. Właściwie to nie musiało być w ogóle podpalenie. Ogień ponoć został zaprószony wśród drewnianych straganów położonych u podnóża Palatynu od strony Circus Maximus. Cesarz ze wszystkich sił pragnął pomóc pogorzelcom : „... na pociechę dla bezbronnego i tułającego się ludu otworzył cesarz pole Marsowe i gmachy Agryppy, a nawet własne ogrody, i kazał wznieść naprędce budynki, aby dać przytułek tłumowi nędzarzy; dowieziono też artykuły pierwszej potrzeby z Ostii i sąsiednich miast municypialnych oraz zniżono cenę zboża aż do trzech sesterców [ tj. kilkunastokrotnie – przyp. mój S. ]” (Tacyt : Annales, XV).

[Jarpen Zigrin]

Pomysł z chrześcijanami podsunęła mu podobno żona. Sam Cezar jak i senatorowie w większości nie wiedzieli, że istnieje taka wiara lub jak to uważali sekta, a nawet jeśli wiedzieli to nie uważali ją za szczególną godną uwagi. Chrześcijan mogła znać jego żona, która była przychylna żydom, których mogła znać i właśnie oni mogli jej podsunąć ten pomysł wkońcu oni nie nie przepadali za chrześcijanami, lecz nie przemyśleli jednego wiara uciskana rośnie w siłe, więc ostatecznie dla chrześcijan skończyło się to dobrze.

[Marcin]

Gdyby podchodzić ze strony osoby niewiernej można by powiedzieć, że gdyby Piłat nie ukrzyżował Jezusa, chrześcijanie nigdy by nie zaistnieli. A w każdym razie nigdy by nie osiągnęli takich wpływów co w średniowieczu. O lekceważeniu chrześcijan przez Rzym świadczy chociażby Neron. Zarzucił tym , że podpalili Rzym. Wybrał po prosty stosunkowo mały ruch, który łatwo powinno się ujarzmić. Tymczasem nic tak jak trup nie ożywia wiary. Pod warunkiem, że jest to oczywiście trup osoby współwierzącej.

[darkelf]

A wracając do samego Nerona... Wyższe kręgi były mu raczej nieprzychylne, wznowił procesy polityczne o "obrazę majestatu", po wykryciu spisku zaczęły się masowe wyroki śmierci i wygania nawet za domniemany udział w spisku. Z drugiej strony lud go uwielbiał. Ciągle odbywały się igrzyska, przedstawienia, wyścigi, terror panujący w wyższych warstwach wcale nie przekładał się na zwykłych ludzi. Tak samo sądzę, że teoria podpalenia Rzymu przez Nerona to bzdura...

[Narya]

Nie oceniałbym negatywnie (ani też pozytywnie) Nerona. Prowadził własną politykę. Na pewno najbardziej kojarzy się z pożarem Rzymu z 64. Istnieją wątpliwości czy to jednak on rzeczywiście go podpalił. Sęk w tym, że ocenia się go w kategoriach podpalacza Rzymu, szaleńca i prześladowcę chrześcijan. Chrześcijanie w późniejszych czasach określali go potworem. To trzeba wziąć pod uwagę, że nasza negatywna ocena tej postaci może być wynikiem tradycji chrześcijańskiej o Neronie.

[sateria]

Nie oceniałbym negatywnie (ani też pozytywnie) Nerona. Prowadził własną politykę. Na pewno najbardziej kojarzy się z pożarem Rzymu z 64. Istnieją wątpliwości czy to jednak on rzeczywiście go podpalił. Sęk w tym, że ocenia się go w kategoriach podpalacza Rzymu, szaleńca i prześladowcę chrześcijan. Chrześcijanie w późniejszych czasach określali go potworem. To trzeba wziąć pod uwagę, że nasza negatywna ocena tej postaci może być wynikiem tradycji chrześcijańskiej o Neronie.

Neron ze wszechmiar obłakany władca Rzymu,był wyzuty z jakiejkolwiek moralnosci ,jak podaje prof Krawczuk..nocami przebierał sie za kobiete świadczac usługi seksualne dla pretorian..można by wgłebic sie w jego psychike..być może depresja na jaka cierpiał z powodu niezauważalnosci wlasnego talentu ,próba bycia geniuszem..niezrozumienie ze strony współczesnych ,jak i mania wielkosci pchneły go do takich czynów..których ja osobiscie nie popieram.Nie mi jednak wydawac osad na jego temat..Messalina bedaca jego matka tez nie stroniła od orgii ,zapewne jego psychika wypaczona w dziecinstwie dała o sobie znac w pozniejszym etapie jego zycia.Swoja droga żałuje ,iz zaden autorytet z dziedziny psychologii nie pokusił sie o stworzenie o charakterystyki tego czlowieka w oparciu o zrodla..jakie pozostały .

[nazaa]

Neron ze wszechmiar obłakany władca Rzymu

Wg niektórych obłąkany to był tam co drugi władca :roll:

Messalina bedaca jego matka tez nie stroniła od orgii

Coś Ci się poplątało, Messalina nie była matką Nerona.

[sateria]

Neron ze wszechmiar obłakany władca Rzymu

Wg niektórych obłąkany to był tam co drugi władca :roll:

Messalina bedaca jego matka tez nie stroniła od orgii

Coś Ci się poplątało, Messalina nie była matką Nerona.

miałam napisać Agrypine sorry ..pomyłka..a ta malo znana była z orgii...fakt lekko mi sie pokrecilo...ale pisalam jak dla mnie wczesni rano;-)..oki

:joker:

[Blake]

Neron ze wszechmiar obłakany władca Rzymu,był wyzuty z jakiejkolwiek moralnosci ,jak podaje prof Krawczuk..nocami przebierał sie za kobiete świadczac usługi seksualne dla pretorian..można by wgłebic sie w jego psychike..być może depresja na jaka cierpiał z powodu niezauważalnosci wlasnego talentu ,próba bycia geniuszem..niezrozumienie ze strony współczesnych ,jak i mania wielkosci pchneły go do takich czynów..których ja osobiscie nie popieram.Nie mi jednak wydawac osad na jego temat..Messalina bedaca jego matka tez nie stroniła od orgii ,zapewne jego psychika wypaczona w dziecinstwie dała o sobie znac w pozniejszym etapie jego zycia.Swoja droga żałuje ,iz zaden autorytet z dziedziny psychologii nie pokusił sie o stworzenie o charakterystyki tego czlowieka w oparciu o zrodla..jakie pozostały .

Krawczuk, o ile dobrze pamiętam, wcale nie wypowiadał się aż tak źle o Neronie. Czytałem jego Poczet, biografię Nerona i tamtejszy wizerunek wcale nie był aż tak zły, jak ten np. siedzący w głowie połowy Polaków (Neron z Quo Vadis+szaleństwo+ucieleśnienie zła). W "Rzymie i Jerozolimie" Krawczuk wypowiada sie bardzo pochlebnie na temat czasów panowania Nerona.

Poza tym te kobiece przebieranki i zabawy w prostytutkę to czasem nie do Heliogabala? Nie pamiętam takiego faktu z biografii Nerona, ale jeszcze to sprawdzę.

Co do manii wielkości, do tego nie trzeba być z wszech miar szalonym, wystarczy być rozpuszczonym gówniarzem, któremu wszystko wolno, ma to, czego zapragnie i bez przerwy powtarza się mu, że jest bogiem. Zainteresowanie sztuką przerodziło się u niego w manię występowania przed publicznością, nawet jeśli nie znał się na tym, co akurat robił (igrzyska olimpijskie, na rydwanach nie dojechał do mety, a zwyciężył ).

Jeśli chodzi o poetycki talent - żeby go ocenić, musielibyśmy mieć wiersze Nerona. Póki co, możemy tylko stwierdzić: Miał talent- mówi Swetoniusz oraz Nie miał talentu- mówi Tacyt. I kto ma rację?

[Gajusz]

Z pewnoscią usługi świadczył Heliogabal, Neron, jak to się dziś mówi, był neurotykiem z nerwami na wierzchu a analiza jego osobowości była by bardzo na miejscu. Sam nie oceniam go jako tyrana i despotę, natomiast charakterystyczne jest to, że okoliczności w jakich się wychowywał sprawiły wypaczenie jego osobowości, doszedł jeszcze nieudany zamach na jego życie, co spotęgowało manie prześladowcza. Jego zachowanie było wielce nerwowe, otoczony podszeptami doradców takich jak Seneka, dawało mu to podstawy do potwierdzania jego urojeń. Zresztą sam Seneka miał w tym swój "biznes" aby tak postepowac. Krawczuk pisze o nim w neutralnym świetle i nie narzuca czytelnikowi konkretnego stanowiska, dając tym samym możliwośc zastanowienia się nad tą postacią.

[Explore]

Neron był wielokrotnie, po cichu wyśmiewany ze swoich zamiłowań poetycko-literackich. Wynikało to z faktu, że aktorzy w starożytnym Rzymie nie cieszyli się poważaniem. Był to zawód haniebny i niegodny osoby dobrze urodzonej. Był taki okres, kiedy senatorom nie wolno było żenić się z aktorkami ani ich córkami. Oczywiście ze względu na zakres władzy Nerona nikt nie mówił mu o tym w twarz. Prawdopodobnie jednak Neron wyczuwał niechęć do swojej osoby, dlatego też tak chętnie wyjeżdżał do Grecji, gdzie pozycja aktora była zupełnie inna. Generalnie jednak Neron był zadufanym w sobie samolubem w którym drzemał przestraszony chłopiec nie zdolny, aby rządzić, którego spojrzenie na świat zostało wypaczone w młodym wieku przez działania jego matki.

[Wiesław z Bogdańca]

"Prawda jest dla historii tym, czym wzrok dla żywych istot". Polibiusz

Zacznę od pytania: Czy po wiekach, biorąc pod uwagę nieprzychylność do Nerona ze strony zarówno arystokracji, jak i późniejszych autorów chrześcijańskich, możemy poznać obiektywną prawdę ? Za sprawą głównych "oskarżycieli" Tacyta i Swetoniusza, znamy wizerunek Nerona jako seksualnego dewianta, nieudolnego władcę, despotę, tchórza, matkobójcę, pogromcę chrześcijan, wreszcie podpalacza Rzymu. Jestem pewien, że kilka z tych epitetów można odrzucić.

Tacyt twierdzi, że Neron chcąc oddalić od siebie podejrzenia, winą za pożar obarczył chrześcijan. Ten sam Tacyt pisze (Roczniki ks. XV, rozdz. 44), że „zabobon znowu wybuchnął, nie tylko w Judei, gdzie to zło się wylęgło, lecz także w stolicy […]. Udowodniono im […] nienawiść ku rodzajowi ludzkiemu”.

Chrześcijanie nie byli lubiani przez ówczesnych Rzymian, którzy nie starali się zgłębić ich poglądów - a być może obawiali się chrześcijańskich zasad. Swetoniusz nie potępia Nerona za „ukaranie torturami chrześcijan, wyznawców nowego i zbrodniczego zabobonu”.

Brak dowodów, że Neron spalił Rzym. Brak dowodów, że go nie spalił. Ale ! Rzym palił się dość często. Największy pożar tamtych czasów wybuchł za rządów Oktawiana Augusta. Dlaczego, zatem pożar z czasów Nerona zapadł bardziej w pamięci ? Może dlatego, że później nie odnotowano już pożaru w takiej skali, gdyż miasto było lepiej przygotowane. Neron zlecił zaprojektowanie nowego planu miasta z szerokimi ulicami, z zachowaniem dużych odstępów między budynkami oraz obowiązkiem posiadania w każdym z nich sprzętu do gaszenia.

Dziś często jeszcze przypisuje się Neronowi zamordowanie cesarza Klaudiusza, przyrodniego brata Brytanika, matki Agryppiny Młodszej i pierwszej żony Oktawii. Chociaż pierwsze dwa zabójstwa przyniosły mu bezpośrednie korzyści, niewątpliwie były zasługą Agryppiny. Co do Brytanika, istnieje też teza, że zginął rażony apopleksją. Zabójstwo Agryppiny to dzieło Nerona, który nie mógł dłużej znieść matki, między innymi z powodu braku zgody na rozwód z Oktawią, którą zresztą (za namową Poppei) też kazał zabić.

Trudno jednoznacznie ocenić postać Nerona, ponieważ występuje tu wiele sprzeczności. Nasuwają się kolejne pytania : Czy Neron, uczeń wybitnego stoika Seneki, kierował się jakimikolwiek normami moralnymi? Czy zasługuje na wizerunek rozpustnego i okrutnego władcy ?

Tacyt opisuje zepsucie dworu cesarskiego, poczynając od matki Nerona, Agryppiny, która miała kazirodcze skłonności. A tak opisuje ucztę u Tygellinusa: „Otóż na stawie Agryppy kazał zbudować tratwę, na której zastawiona była biesiada […], a jako wioślarzy chłopców rozpustnych wedle wieku i biegłości w chuciach parami ustawiono. […]. Na brzegu stawu stały w pogotowiu lupanary, pełne dostojnych niewiast, a z naprzeciwka oglądano całkiem nagie kurtyzany”

Znacznie ostrzej opisuje zachowania samego Nerona Swetoniusz : „oprócz uwodzenia wolno urodzonych chłopiąt i związków cudzołożnych z mężatkami dopuścił się gwałtu na westalce Rubrii. […]. Chłopca Sporusa, po wycięciu mu jąder, usiłował zamienić w kobietę. […]. Żył z nim jak z żoną”

Biorąc pod uwagę zachowania poprzedników ( zwłaszcza Kaliguli ) nasuwa się stwierdzenie, że Neron nie stworzył tego środowiska, on w nie wszedł. Ponadto wielu ludzi twierdzi (moim zdaniem słusznie ), że Tacyt i Swetoniusz celowo w ciemnych barwach przedstawiali poprzednią dynastię by dodać wielkości swoim "pracodawcom".

W noc po popełnieniu zbrodni, według Tacyta odezwał się w Neronie głos sumienia. Lecz nie było to sumienie w rozumieniu chrześcijańskim, a raczej strach „[Cezar] resztę nocy przepędził już to w posępnym milczeniu, już też częściej zrywał się pod wpływem strachu jak szalony i oczekiwał świtu, w przekonaniu, że przyniesie mu zgubę".

Bał się zemsty bogów, gdyż był człowiekiem bardzo przesądnym i zabobonnym.

Bez wątpienia Neron był tchórzem, co okazał wielokrotnie. Przez swoje tchórzostwo oskarżył chrześcijan o podpalenie Rzymu, aby złagodzić gniew tłumów i oddalić podejrzenia od swojej osoby; „... rozeszła się [bowiem] pogłoska, ze właśnie w chwili, gdy miasto stało w płomieniach, on wstąpił na scenę domowego teatru i opiewał zagładę Troi” (Tacyt : Annales, XV)

Czy był żądny krwi? „ Podczas zapasów gladiatorskich” – pisze Swetoniusz – „ (...) nikogo nie pozwolił zabić, nawet spośród skazańców.” (Nero, 12)

Jednak despotyzm Nerona wywoływał coraz większe niezadowolenie w kręgach arystokracji, patrycjuszów i bogatych warstwach społecznych, co doprowadziło do przejęcia władzy przez Galbę.

Opuszczony przez wszystkich, zdradzony przez najbliższych współpracowników, Neron popełnił samobójstwo 9 czerwca 68 roku. Późniejsze lata pokazały, że był lubianym i cenionym władcą, zwłaszcza przez niższe warstwy społeczne.

PS

Jak przyznaje Swetoniusz: „ ... jako, że miał słabość do poezji, chętnie i bez trudu układał pieśni. (...) Miał też niemałe upodobanie do malarstwa i rzeźby.”(Nero, 52)

Można przypuszczać, że gdyby nie zgubna polityka matki, to znalibyśmy dziś Nerona jako wybitnego poetę, malarza czy aktora

Pozdrawiam

Edytowane 16 Lipiec 2010 przez Wiesław z Bogdańca

[Makazis]

Myślę, że Neron jest w naszych czasach symbolem zła głównie przez chrześcijańską propagandę. Istnieje teoria, że bestia z numerem 666 z apokalipsy św Jana to właśnie ów cesarz. Pewnie dlatego, iż był on władcą Rzymu, symbolem zła i rozpusty. Prawie pewne jest, że Neron nie spalił Rzymu, co więcej odbudował go, po samym pożarze z własnego majątku wypłacał pieniądze dla pogorzelców, wcześniej likwidował cła wewnątrz imperium, aby pomóc uboższym handlarzom. Wszystkie te zasługi zostały jednak przyćmione morderstwami, matki- Agrypiny i syna Klaudiusza- Brytanika. Morderstwa oczywiście haniebne, ale trzeba pamiętać, że na dworze cesarskim usuwanie politycznych przeciwników to rzecz normalna, zaś wszelkie intrygi przygotowywał filozof Seneka, sam Neron wolał spędzać czas na śpiewie lub oglądaniu wyścigów rydwanów.

Edytowane 29 Maj 2011 przez Makazis