Pierwsze hitlerowskie obozy koncentracyjne

[dzionga]

Z tego co pamietam pierwszy obóz hitlerowski powstał w Dachau. Gdzie jeszcze były takie obozy, kogo w nich przetrzymywano, jaka była skala tego zjawiska, ilu więźniów i ile obozów było do 1 września 1939 r.? Czemu służyły takie obozy?

[vanbrovar]

Chyba drugim obozem koncentracyjnym był obóz w Sachsenhausen, początkowo zgodnie z nazwą służyły koncentracji i powolnej likwidacji więźniów, później dopiero nabierały charakteru bardziej "fabrycznego".

Przed 1 września istniało ok. 6 ważnych obozów w Rzeszy - rozrzuconych po kraju, jednak patrząc na mapę nie widzę żadnego ważnego w Westfalii i Badenii-Witembergii - czy naprawdę nie było tam obozów?

[Narya]

Początkowo były to wiezienia-obozy dla wszystkich którzy nie wierzyli "w jedyną słuszną ideologię". Opozycjoniści, demokracji, komuniści, tak, komunistów naziści nie cierpieli, również Żydzi (choć nie wszyscy), chadecy, konserwatyści, inne mniejszości narodowe, etc. Potem ich izolowano, próbowano dalej resocjalizować, potem wykorzystywać jako darmową siłę roboczą, aż wreszcie unicestwić.

[secesjonista]

Dachau nie było pierwszym obozem, ten obóz założony w starej prochowni był pierwszym z tzw. "głównych obozów".

Co ciekawe T. Eick, zastępując poprzedniego komendanta, trafił do Dachau wprost z kliniki psychiatrycznej.

Wcześniej ad hoc powstawały (na ogół wskutek przepełnień normalnych zakładów penitencjarnych) obozy tworzone przez lokalne struktury partii, policji i SA, niesłuszne zwane w literaturze "dzikimi obozami".

Z "ciekawostek": naziści mieli swój odpowiednik Alcatraz, w postaci obozu na wyspie Langlütjen u ujścia Wezery, w dawnym forcie marynarki wojennej, trafiali doń głównie przeciwnicy polityczni z Bremy i Bremerhaven.

Innym nietypowym miejscem odosobnienia był obóz umiejscowiony na barce przy Ochtumsand nad Wezerą (w pobliżu Bremy). Więźniowie odziani byli w strażackiej mundury z wymalowanym białym pasem na nogawkach, a przetrzymywani byli w dwóch ładowniach. Na pokładzie znajdował się płot z drutu kolczastego, który okalał również trap. Więźniowie wykorzystywani byli do prac przy robotach ziemnych.

Szerzej:

"Columbia-Haus. Berliner Konzentrationslager 1933-1936" red. K. Schilde i J. Tuchel

"Konzentrationslager Oranienburg" red. G. Mörsch

L. Wieland "Die Kozentrationslager Langlütjen und Ochtumsand"

D. Krause-Vimlar "Das Konzentrationslager Breitenenau"

G. Richter "Breitenau"

E. Kogon "Der SS-Staat"

A. Kaminski "Konzentrationslager 1896 bis heute"

G. Schwarz "Die nationalsozialistischen Lager"

M. Broszat "Anatomie des SS-Staates"

"Hessen unterm Hakenkreuz" red. E. Henning

Deutschland-Berichte der SOPADE

J. Tuchel "Herrschaftssicherung und Terror-Zur Funktion und Wirkung nationalsozialistischer Konzentrationslager 1933 und 1934"

Edytowane 5 Maj 2011 przez secesjonista

[secesjonista]

Ktoś zna bliżej dzieje wuppertalskiego obozu koncentracyjnego Kemna?

Edytowane 23 Wrzesień 2012 przez secesjonista

[Potwór]

Jeszcze mnie to nurtuje czy Niemcy od samego początku planowali w tych obozach eksterminować ludzi czy były to takie więzienia.?

[jancet]

Jeszcze mnie to nurtuje czy Niemcy od samego początku planowali w tych obozach eksterminować ludzi czy były to takie więzienia.?

To zależy w którym.

Generalnie obozy koncentracyjne to wynalazek brytyjski, a nie niemiecki. Zastosowany podczas wojen tasmańskich, jeszcze w 1. połowie XIX wieku, a następnie w wojnach burskich na początku XX wieku. W tym drugim przypadku nie chodziło o eksterminację, lecz o uniemożliwienie udzielania pomocy partyzantom.

O organizację "obozów śmierci" oskarżana jest też II Rzeczpospolita w stosunku do jeńców z armii radzieckich. Wprawdzie nie było komór gazowych, ale warunki sanitarne i niedożywienie powodowały ogromną śmiertelność. Profesor Tarczyński poświęcił kawał życia na dokumentowanie tego bestialstwa, które obciąża sumienie narodu polskiego.

Jednak nawet ograniczając nasze rozważania do hitlerowskich Niemiec, spotykamy się z rozróżnieniem w literaturze naukowej "obozów koncentracyjnych" i "obozów śmierci".

O ile to dobrze rozumiem, do pierwszej kategorii zaliczamy obozy, do których zsyłano ludzi niewygodnych dla nazistowskiego reżimu. Np. Sachsenhausen czy Stutthof. A także radziecki "archipelag Gułag". Wielu umierało, ale też wielu przetrwało.

Obozy śmierci to te, do których wysyłano ludzi w celu ich uśmiercenia - najczęściej w komorach gazowych. Ciała uśmierconych były spalane w krematoriach, choć początkowo stosowano spalanie na stosach. Do takich obozów należy przede wszystkim Auschwitz-Birkenau, ale także Treblinka, Sobibór, Majdanek. Do eksterminacji przeznaczona była przede wszystkim ludność żydowska.

Nawet w obozach śmierci część więźniów kierowano do prac obozowych.

[secesjonista]

(...)

O organizację "obozów śmierci" oskarżana jest też II Rzeczpospolita w stosunku do jeńców z armii radzieckich. Wprawdzie nie było komór gazowych, ale warunki sanitarne i niedożywienie powodowały ogromną śmiertelność. Profesor Tarczyński poświęcił kawał życia na dokumentowanie tego bestialstwa, które obciąża sumienie narodu polskiego.

Nie wiem o jakiego profesora chodzi, ale jeśli miałby to być pułkownik dr. Marek Tarczyński to raczej nie poświęcił (to już raczej trzeba by tu przywołać Zbigniewa Karpusa), a znacznie więcej zajmowały go zagadnienia z historii wojskowości i Katyń. Natomiast obaj mocno by zaprotestowali (i czynili to w mediach wielokrotnie) by polskie obozy dla jeńców sowieckich stawiać obok obozów koncentracyjnych tworzonych przez Niemców i używać względem nich określenia: "koncentracyjny".

Trudno komentować umieszczenie w temacie: "Pierwsze hitlerowskie obozy koncentracyjne", takich obozów jak: Sobibór, Majdanek, Stutthof itd.

[jancet]

Nie wiem o jakiego profesora chodzi, ale jeśli miałby to być pułkownik dr. Marek Tarczyński to raczej nie poświęcił (to już raczej trzeba by tu przywołać Zbigniewa Karpusa), a znacznie więcej zajmowały go zagadnienia z historii wojskowości i Katyń. Natomiast obaj mocno by zaprotestowali (i czynili to w mediach wielokrotnie) by polskie obozy dla jeńców sowieckich stawiać obok obozów koncentracyjnych tworzonych przez Niemców i używać względem nich określenia: "koncentracyjny".

Istotnie, nie zrobił habilitacji, choć nie mam pewności, czy nigdy nie zajmował stanowiska profesora. Problematyką obozów jenieckich żołnierzy radzieckich w Polsce się zajmował. Opisywał także niezwykle wysoką śmiertelność w niektórych z nich, spowodowaną m. in. zaniedbaniami władz obozowych. Oczywiście obóz jeniecki to jeniecki, nawet jeśli masowo tam jeńcy umierają. Koncentracyjny to co innego, a obóz śmierci - jeszcze co innego.

Trudno komentować umieszczenie w temacie: "Pierwsze hitlerowskie obozy koncentracyjne", takich obozów jak: Sobibór, Majdanek, Stutthof itd.

Cóż w tym tak trudnego?

Ustosunkowałem się do wątpliwości Potwora, czy niemieckie obozy koncentracyjne to więzienia czy miejsca eksterminacji ludzi. Te najstarsze raczej przypominały więzienia czy obozy pracy, choć warunki w nich panujące powodowały śmiertelność znacznie wyższą, niż w normalnych więzieniach. Stutthof był jednym z wcześniejszych, powstał we wrześniu 39 - tak podano na http://stutthof.org/historia, to chyba oficjalna strona muzeum.

Rozróżnienie pomiędzy:

1) klasycznymi obozami koncentracyjnymi, wykorzystywanymi np. przez Wielką Brytanię w wojnach tasmańskich czy burskich, czy USA wobec ludności japońskiego pochodzenia podczas II wś. (jest trochę innych przykładów), których celem była czasowa izolacja pewnych grup ludności, a nie ich eksterminacja;

2) obozami istniejącymi w latach 1933-1945 w Niemczech i 1918-1960 w ZSRR, do których zsyłano poszczególne osoby, a także grupy ludności, na podstawie decyzji administracyjnej lub wyroku sądu, zaś warunki egzystencji w nich były tak ciężkie, że można uznać, że ich prawdziwym celem była eksterminacja, choć formalnie chodziło o izolację lub resocjalizację, obozy takie nazywa się też "koncentracyjnymi", jednak sens ich był inny, niż tych z pp. 1);

3) obozami śmierci (zagłady), do których kieruje się zwykle niepożądane grupy ludności, na ogół bez wyroku sądu, w celu jak najszybszej eksterminacji.

To dość istotne różnice. Zapewne można je ująć bardziej fachowo, można też wyróżnić pewne podtypy. I jeżeli mamy dalej toczyć dyskusję, warto określić, o czym właściwie mówimy. Może dla Secesjonisty to jasne, ale dla Potwora zapewne nie było, skoro zadał takie pytanie, jakie zadał.

[historyk1971]

Początkowo były to wiezienia-obozy dla wszystkich którzy nie wierzyli "w jedyną słuszną ideologię". Opozycjoniści, demokracji, komuniści, tak, komunistów naziści nie cierpieli, również Żydzi (choć nie wszyscy), chadecy, konserwatyści, inne mniejszości narodowe, etc. Potem ich izolowano, próbowano dalej resocjalizować, potem wykorzystywać jako darmową siłę roboczą, aż wreszcie unicestwić.

To właśnie komuniści stanowili najwiekszą liczbę więźniów politycznych w KZ,stąd czerwone winkle. Przed 1939 liczba osadzonych w KZ była największa w okresie 1933-34 i 1938 i wachała się od 100 tysięcy do 120 000, większość osadzona na okres kilku miesięcy,chociaż funkcjonariusze kompartii siedzieli i po 12 lat.