Starożytne Igrzyska Olimpijskie

[Lu Tzy]

Odwieczna tradycja zabraniała udziału w igrzyskach kobietom, nawet w charakterze widzów

Jedyną kobietą była kapłanka Demeter.

A nieprawda! Kobiety mogly ogladac Agon, ale tylko mezatki.

[lotherlohan]

Do postu Achillesa:

Mitikas jest w Północnej Grecji, nie na Peloponezie. To myląca zbieżnośc nazw, Olimpia jest bowiem , jakieś 700km od pasma górskiego Olimpu.

O delfach:

Pocztkowo igrzyska pytyjskie, odbywały sie co 8 lat, i miały charakter, przeglądu wiersza i piesni religijnej, po 1 swietej wojnie, gdy opieke nad wyrocznia roztoczyła amfiktionia delficka, imprezy rozgrywano co 4 lata, w 3 roku olimpiady, i dosżły konkurencje sportowe. Impreza zaczynała sie w końcu sierpnia, trwala 7 dni,

1 dzien wystawienie dramatu o tym jak apollo pokonał pytonicę (starazniczka sanktuarium gai byla rodzaju żenskiego)

2 dzień zlozenie darów i procesja, na ołtarzu Chios zarzynano 100 byków

3 dzien wielka uczta ku czci Apollona,

4 dzień konkurs hymnów ku czci Apollona

5 -7 dzień , czasem 8 zawody sportowe, ciakowastka to biegi w pełnym uzbrojeniu. Pozostale konkurencje jak na innych igrzyskach

na podst. "Delphi" prof. Photios M. Petsas

[puella]

Nagrody wcale nie były cenne: parę wierszyków, pomnik i wieniec laurowy, natomiast, co ktoś zrobił ze swą popularnością to już całkiem inna sprawa.

Panie Capricornus,kasa to nie wsio;p.

Chociażby ten wieniec upleciony z oliwki rosnącej przed świątynią Zeusa (sam Herakles ja sadził;p), wręczanej w gaju jego (Altis).

Zwycięscą, po takim "koronowaniu" sami bogowie sie opiekowali-a to bezcenne było. : )

Pozdrawiam.

Edytowane 22 Październik 2011 przez puella

[puella]

Gdzieś wcześniej poruszany był temat konkurencji...

Słuchając się Hippiasza z Elidy sprawa wyglądałaby tak (rok wprowadzenia i zwycięzca pierwszy w danej konkurencji):

776 stadion: Korojbos z Elidy

724 diaulos: Hypenos z Pisy

720 dolichos: Akantos ze Sparty

708 pentathlon (pięciobój): Lampis ze Sparty; pale (zapasy) Eurybatos ze Sparty

688 pyks (pięściarstwo): Onomastes ze Smyrny

680 wyścigi czwórek koni w rydwanach: Pagondas z Teb

648 pankration: Lygdamis z Syrakuz; wyścig koni: Krauksidas z Krannon

632 wyścig chłopców na stadion: Polinikes z Elidy; zapasy chłopców (andres) Hippostenes ze Sparty

628 (jednokrotnie) pentatlon chłopców: Eutelidas ze Sparty

616 pięściarstwo chłopców: Filetas z Sybaris

520 hoplites (bieg orężny): Damaretos z Herai

500 (zarzucone w 444) apene (wyścigi par mułów): Terzjas z Tesalii

496 (zarzucone w 444)kalpe (wyścigi z biegiem połączone): Patajkos z Dyme

396 salpinktai (trębacze0: Tiumajos z Elidy

384 wyścigi czwórek żrebiąt z rydwanach: Eurybiades ze Sparty

262 wyścigi dwójek źrebiąt w rydwanach: Bilistiche z Macedonii

256 wyścig źrebiąt wierzchem: Tlepolemos z Licji

200 pankration dla chłopców: Fajdimos z Aleksandrii

Choć oczywiście do przekazów Hippiasza historycy podchodzą różnie... chociażby tak póżne wprowadzenie wyścigów rydwanów.

Edytowane 31 Październik 2011 przez puella

[Widłobrody]

Nagrody wcale nie były cenne: parę wierszyków, pomnik i wieniec laurowy, natomiast, co ktoś zrobił ze swą popularnością to już całkiem inna sprawa.

Wielka waza pełna pierwszoklaśnej oliwy była dużo warta.

Co nam teraz umyka, to religijny, przynajmniej do jakiegoś czasu charakter igrzysk. Ody Olimpijskie Pindara są przecież tekstami bardziej religijnymi niż sportowymi.

[puella]

Modelowo, w chwili, kiedy to pięć dni trwać miały, tak (według H.M. Lee) miała sprawa wyglądać:

Dzień pierwszy otwierała uroczysta przysięga składana przed posągiem Zeusa Horkios-a (strzegący przysięgi). Przysięgę składali i zawodnicy, i trenerzy i hellanodikowie (że eliminacje sprawiedliwie przeprowadzili). Dzień ten był od zawodów wolny.

Trzeci dzień, to znów dzień wolny od zawodów sportowych; poświęcony miał być rytualnie Pelopsowi (składanie ofiary itp.)

Piąty dzień, kończący zawody, to uroczysta procesja do świątyni Zeusa, złożenie mu ofiary, wręczanie nagród, no i "impreza" dla zwycięzców.

Tak co z grubsza.

Skupiliśmy się głównie na sporcie, ale fakt faktem, ze nie da się igrzysk rozpatrywać bez kontekstu religijnego-na co Widłobrody uwagę zwrócił...

[fodele]

Szczególnymi zawodami były Wielkie Panatenaje. Częściowo była już o nich mowa w postach Capricornusa. Jako że jest to specyficzny przypadek, odmienny od zawsze przy takiej okazji omawianych igrzyskach olimpijskich - wart jest szerszego przedstawienia. Inność Panatenajów dotyczy uczestników święta, miejsc odbywania się zawodów i w końcu przydzielanych nagród.

Zwłaszcza w czasach Peryklesa mające za sobą już długą tradycję święto, zyskało wielką sławę. Cieszyło się ogromną popularnością między innymi dlatego, że zaangażowano w nie sojusznicze miasta. Co więcej mogli w nim brać udział także metojkowie ateńscy! Była to uczta dla wszystkich Ateńczyków mężczyzn i kobiet w każdym wieku. Święto miało znaczenie religijne, ale składało się z bardzo różnorodnych elementów. Generalnie trwało 5 dni, choć w szczytowym okresie nawet 8-12 dni.

W pierwszym dniu odbywały się agony muzyczne i pojedynki śpiewaków.

Drugi dzień przeznaczony był na zawody sportowe chłopców i młodzieńców, a trzeciego dnia te same zawody odbywały się z udziałem dorosłych mężczyzn.

Czwarty dzień poświęcony był wyścigom konnym.

Uroczystości piątego dnia przeznaczone były wyłącznie dla Ateńczyków, gdyż wywodziły się ze ściśle attyckich tradycji. Mieszkańcy Aten świętowali do późnego wieczora, kiedy to odbywała się spektakularna sztafeta z pochodniami zwana lampadedromią kończąca się na świętym wzgórzu Akropolu. Tam właśnie podczas całonocnego czuwania dziewczęta i chłopcy tańczyli i śpiewali hymny na cześć opiekunki polis.

Następnego (ostatniego) dnia odbywała się Wielka Procesja Panatenajska, której przebieg Fidiasz uwiecznił na fryzie Partenonu.

Na dostępne dla wszystkich zawody sportowe składały się biegi na różne dystanse, tzw. sporty ciężkie, czyli zapasy, boks i połączenie tych dwoch sportów - pankration. A także najważniejszy z punktu widzenia starożytnych Greków – pięciobój. Obejmował on skok w dal, rzut oszczepem, rzut dyskiem, zapasy i bieg.

Osobną kategorię stanowiły zawody, w których startować mogli tylko Ateńczycy. Składały się one ze wspomnianej już sztafety z pochodniami (symbolizowała ona przekazywanie ludzkiej wiedzy z pokolenia na pokolenie). Był też taniec zbrojnych mężczyzn ku pamięci tańca bogini Ateny po jej zwycięstwie przeciwko Gigantom. Odbywał się również rodzaj konkursu piękności męskiej populacji miasta, mający ukazać urodę ich ciała i ducha (kalokagatia). W końcu były też cieszące się dużą popularnością wyścigi wioślarskie, bądź improwizowane bitwy morskie.

Najstarszą dyscyplinę Panatenajów stanowiły wyścigi konne. Odbywały się one w różnych kategoriach, z czego wyścigi rydwanów były oczywiście jednym z najbardziej spektakularnych wydarzeń. Ateńczycy uwielbiali obserwować, jak uzbrojony atleta zeskakiwał z rydwanu w pełnym biegu, biegł obok po czym z narażeniem życia wskakiwał z powrotem. Niemniej fascynowali się „hippomachią”, czyli improwizowaną walką konną tocząca się pomiędzy dwoma grupami. Rzucano też włócznią do tarczy pędząc na koniu. Z czasem ilość dyscyplin jeździeckich powiększała się. Inskrypcje z II w.p.n.e. mówią, że w trakcie Panatenajów było ich aż osiemnaście!

Specjalne zawody odbywały się w zakresie muzyki. Obejmował one konkursy kitarzystów i lirników. Osobno odbywały się konkursy wokalne oraz te, w trakcie których muzycy grali śpiewając jednocześnie. Współzawodniczyli między sobą profesjonalni bardowie recytując eposy Homera. Wreszcie, warto wspomnieć, że w 162 r.p.n.e. wprowadzono agony dramatyczne na wzór Wielkich Dionizjów.

Oczywistym jest, że nie wszystkie dyscypliny odbywały się w tym samym miejscu. Większość zawodów sportowych toczyła się na Agorze lub w pobliżu Pireusu (dzisiejsze Moschato).

Jednak w drugiej połowie IV w.p.n.e. Likurg zbudował na wzgórzu Ardittos stadion, który stał się głównym miejscem uroczystości. W II w.n.e. Herodot Attykus przerobił stary stadion na obiekt marmurowy, w którym mogło zasiąść 50 tys. widzów.

Wyścigi konne odbywały się na hippodromie w gminie Echelidon, (niedaleko dzisiejszego Faliro). Inne pokazy sprawności wierzchowców i jeźdźców można było podziwiać na starożytnej Agorze, Drodze Panatenajskiej oraz szlaku prowadzącym do Eleuzyny.

Konkurencje muzyczne pierwotnie rozgrywały się pod gołym niebem na Agorze. Jednak w połowie V w.p.n.e. powstał słynny Odeon Peryklesa (na południowym stoku Akropolu), zbudowany specjalnie w tym celu. Był to pierwszym w historii cywilizacji europejskiej zamknięty budynek przeznaczony na koncerty.

Dzieła teatralne wystawiane były w bardzo starym teatrze Dionizosa (obok Odeonu Peryklesa).

Jeszcze słów kilka o nagrodach, których wielkość i wartość wzbudziła tak wielkie zainteresowanie uczestników dyskusji

W trakcie zawodów panatenajskich zawodnicy toczyli walki nie tylko o honorowy wieniec (choć czoła zwycięzców dekorowano wieńcami z gałązek świętego drzewka oliwnego), ale przede wszystkim o bardzo cenne nagrody i wyróżnienia. Zapewniało to przyciągnięcie wspaniałych sportowców, którzy samym swoim udziałem zwiększali prestiż imprezy.

W przeciwieństwie do innych zawodów starożytności, w których zwycięzca był tylko jeden, w Panatenajach nagradzani byli dwaj najlepsi zawodnicy. A w śpiewie liczyło się pięciu najlepszych uczestników.

Nagrody były głównie natury materialnej. Najsłynniejszą nagrodą panatenajską były amfory, którymi honorowano zwycięzców sportów jeździeckich i wszelkich atletów. Był to specjalny rodzaj wazy czarnofigurowej wypełnionej oliwą z oliwek zebranych w świętym gaju Ateny. Amfory te posiadały pokrywkę i zawsze ten sam ściśle przestrzegany sposób dekoracji. Z jednej strony przedstawiano postać Ateny Promachos stojącej pomiędzy dwiema kolumnami doryckimi, widniał tam też napis „z igrzysk Ateny”. Po drugiej stronie amfory ukazywano dyscyplinę sportu, w której dany sportowiec odniósł zwycięstwo.

W trakcie Panatenajów zwycięzców nagradzano łącznie dwoma tysiącami amfor, jest to równoznaczne z 60-70 tonami oliwy. Zawodnicy mogli otrzymać od 1 do 140 amfor (najwięcej zdobywał zwycięzca wyścigu rydwanów – nawet do pięciu ton oliwy!). Bardzo ważne jest, że swoją nagrodę zwycięzca mógł po prostu sprzedać. Oblicza się, że jeśli zwycięzca wyścigu rydwanów spieniężył całą swoją oliwę, otrzymał sumę wynoszącą przeciętny dochód na 5,5 lat. Była to kwota, za którą mógł kupić dom w mieście lub trzy domy na wsi, dziesięciu solidnych niewolników lub sto czterdzieści owiec! Jest to chyba dobry powód, żeby starać się o zwycięstwo w prestiżowych igrzyskach.

Były też oczywiście inne, pomniejsze nagrody. Na przykład w konkursach muzycznych zwycięzcy otrzymali złote i srebrne wieńce oraz pieniądze. Triumfatorzy lampadedromii nagradzani byli cennymi hydriami. Za wygraną otrzymywano też tarcze, zwierzęta i wspominane już darmowe posiłki.

Edytowane 10 Listopad 2012 przez fodele

[secesjonista]

Drugiego dnia - młodzieńcy, czyli do jakiego wieku?

[fodele]

Drugiego dnia - młodzieńcy, czyli do jakiego wieku?

Określani są jako "agenii" (αγένειοι), co mozna tłumaczyć jako "bezwąsi" ( ). Chodzi więc o młodzież męską nie posiadającą jeszcze zarostu. Ile mogli mieć lat...? Nie odważę się stwierdzić.

Żeby zaostrzyć apetyty dodam jeszcze, że w dziedzinie muzyki najwyżej ceniony był śpiew przy akompaniamencie kitary. Zwycięzca zgarniał złoty wieniec o listeczkach kształtu liści oleandra (wartość 1000 drachm) + 500 drachm w gotówce

Edytowane 10 Listopad 2012 przez fodele

[secesjonista]

Przydałoby się pokazać co za takie 500 drachm można było nabyć, czy też na na jaki czas to wystarczyło.

Zatem byśmy wiedzieli na ile warto było być starożytnym "Elvisem".

[fodele]

Przydałoby się pokazać co za takie 500 drachm można było nabyć, czy też na na jaki czas to wystarczyło.

Zatem byśmy wiedzieli na ile warto było być starożytnym "Elvisem".

Skąd wiedziałam, że o to zapytasz?! :thumbup: Byłam tego więcej niż pewna!

Trochę będzie ciężko, bo niestety nie wiem, jakiego okresu historycznego dotyczy ta nagroda. Postaram się jednak coś znaleźć co by secesjonistę (i innych ewentualnych dociekliwych ) usatysfakcjonować. Tylko czy aby podołam...

***

Jak to dobrze, że kupiłam swego czasu w Muzeum Numizmatycznym książeczkę D. Evgenidou „Co ile kosztuje… Wartość wyżywienia od starożytności do dnia dzisiejszego” (Ateny, 2009). Autorka pisze w niej co następuje (ograniczę się do wartości podawanych w drachmach ateńskich i obolach, gdzie obol = 1/6 drachmy):

- w IV w.p.n.e. wieprzowa nóżka kosztowała w Atenach 1 drachmę

- w IV w.p.n.e. cena 1 chusa (ok. 3 litrów) wina to 10 oboli

- w IV w.p.n.e. brzuch tuńczyka (i nie pytaj proszę co znaczy "brzuch"!) to 1 drachma

- w 329 r.p.n.e dniówka robotnika budowlanego w Eleuzynie to 1 drachma i 3 obole

- w 330 r.p.n.e. jedem medimnos (ok. 58 litrów w tym okresie) pszenicy to 16 drachm

- w okresie 335-332 p.n.e. dzienne wyżywienie efeba to 4 obole

Edytowane 10 Listopad 2012 przez fodele

[nanakoffana]

Zależy z jakiej strony się patrzy... Można powiedzieć, że jakąś marną gałązkę i wianuszek dają zwycięzcom, przecież można taką samą sobie zrobić samemu.

Najbardziej liczy się znaczenie symbolu i jego możliwości, które dają naprawdę różnorodne "cenności" w sferze duchowej jak i społecznej.

Żeby nie mylić rzeczy - igrzyska olimpijskie (jak nazwa) pochodzą od Olimpii. Fakt ten przy dzisiejszym nagłosie i mętliku w głowie może być niezbyt dostrzegalny.

Może trochę "rozkminię" sprawę miejsc, w których odbywały się igrzyska, bo widzę, że wiele można tutaj powiedzieć. ; )

Najsłynniejsze były igrzyska olimpijskie urządzane w Olimpii, gdzie znajdowała się olbrzymia boska góra Olimp (dzisiejszy Mitikas mierzący 2917 metrów :mrgreen: ). Zawody te były poświęcone najważniejszemu bogu olimpijskiemu - Zeusowi. Niestety dzisiaj niejeden wie, że nie tylko tego ubóstwionemu przypisujemy (raczej przypisywaliśmy) patronat nad całym świętem. Igrzyska w tym miejscu odbywały się co cztery lata.

Kolejnym miejscem jest Nemea, gdzie odbywały się igrzyska nemejskie. Regularność odbywania tam zawodów przypada na dwa lata.

Dalej mamy Delfy z igrzyskami delfickimi. Niegdyś Delfy jak polis przepowiadni i przyszłej prawdy było uważane za "pępek świata".

Co cztery lata organizowano igrzyska pytyjskie, zawsze co cztery lata, trzy lata po olimpijskich. Kolejne "miasto-...", w którym najważniejszą wartością były przepowiadania nadchodzących zdarzeń. Uwaga, tutaj patronem był Loksjos (przydomek), czyli Apollo, każdy wie dlaczego. Ponoć agony tutaj odbywane od czasu wielkiej walki boga z Pytonem. Już wiecie skąd wzięła się nazwa polis.

Były to cztery główne ośrodki kultury fizycznej, lecz nie wszystkie.

Co dwa lata śpiewacy, pisarze i sportowcy spotykali się w przesmyku Zatoki Korynckiej, w Istmos, gdzie mogli zaobserwować igrzyska istmijskie. Tutaj patronem był najstarszy brat Zeusa - Posejdon. I druga bardzo ważna rzecz - nagrodą w tym miejscu nie był wieniec z gaju oliwnego Zeusa, lecz wieniec świerkowy!

Najczęściej, bo corocznie gromadzono się w wielkiej stolicy państwa greckiego - Atenach, na igrzyskach ateńskich (czyli panatenaje). Każdy spryciarz (i nie spryciarz) wpadnie na to, iż pieczę nad opieką podczas tych igrzysk sprawowała patronka miasta - Atena. Prócz zawodów sportowych, kluczem wieczoru była uroczysta procesja Ateńczyków (i nie tylko) do świątyni bogini Partenonu.

I sza.

Tak jak wspomniała puella, wojny się uciszały (szkoda, że o tym znaczeniu zapomniał nasz wschodni sąsiad :roll: ). Ludzi interesowała tylko kwestia następująca: kto i w jakiej dyscyplinie okaże się zwycięzcom i jak będzie wyglądała jego postawa.

Oczywiście pisarze, poeci, śpiewacze... blablabla... każdy za swoją pracę oczekiwał sowitej zapłaty. :twisted:

Jeszcze jedno sprostuję: w poprzednim poście napisałem, że nie można było przeciwnika (w agonach) gryźć. Do tego jeszcze jestem zmuszony dodać drapanie. : )

Olimpia a masyw górski Olimpu to zupełnie inne miejsca! Olimp (z najwyższą górą Grecji - Mitikasem 2917m.n.p.m) góruje w północnej Grecji, w regionie Macedonii, w prefekturze Pieria... Olimpia natomiast położona jest około 500 km na południe od gór Olimpu..

[secesjonista]

Dla zainteresowanych:

C. Morgan "Athletes and Oracles. The transformation of Olympia and Delphi in eighth century BC".