"Akcja Wisła" - ocena

[carantuhill]

Widzisz Ty mówisz o realizacji akcji "Wisła", ja zaś mówię o jej przygotowaniu. Ten argument padł z ust osoby zaangażowanej w przygotowania wysiedleń.

A ty wierzysz mu bez żadnych wątpliwości? Głównym motorem akcji były władze wojskowe, to one przedstawiały memorandum do władz centralnych, które zatwierdziło KC (nie wiemy jaka była w tym rola Moskwy). Raport wojskowy dotyczący ostatecznego rozwiązania problemu ukraińskiego (Centralne Archiwum Wojskowe, Sztab Generalny WP, IV -111-512, Akta GO "Wisła") nie przewidywał wyjątków, cała Łemkowszczyzna miała być objęta.

Wątpię w to, w naszym regionie także były próby porozumienia.

Skromne i na północy(bo i sytuacja inna) ale były.

Pomimo tych krwawych zajść w kwietniu 1945 r. w Przemyskiem doszło do rozmów pomiędzyAK-DSZ a OUN-UPA. Wstępny protokół został podpisany we wsi Siedliska przezrejonowego prowidnyka OUN „Borysa” i kpt. AK-DSZ, Serba z pochodzenia, „Drażę” (Drażę Sotirovicia). Mówił on między innymi o gwarancjach bezpieczeństwa dla ludności cywilnej, wspólnym zwalczaniu bandytyzmu i współdziałaniu w walce z Sowietami. Zawarte porozumienie było przestrzegane do października 1945 r.

Grzegorz Motyka, Rafał Wnuk: PRÓBY POROZUMIENIA POLSKO--UKRAIŃSKIEGO WOBEC ZAGROŻENIA SOWIECKIEGO W LATACH 1944–1947, ten sam biuletyn, s. 28

Czytałem też o współdziałaniu AK i UPA w zwalczaniu komisji przesiedleńczych i wymianie wywiadowczej na Pogórzu.

Wątpię aby Polacy chcieli porozumienia z UPA, nie zapominaj o odium zbrodni ciążącej na partyzantach ukraińskich

Nie zapominam. Czytałaś wspomnienia Iwana Krywućkyja?

Wszedłem, przywitałem się po polsku i powiedziałem: „Jestem banderowcem,

przywieźli mnie z Czechosłowacji”. Wszyscy się zmieszali

i – wydaje się – przez kilka chwil nie mogli tego opanować. Ktoś pokazał

mi miejsce, gdzie będę spać. Spytałem, czy jest tu jeszcze w celi ktoś z naszych.

– Nie ma nikogo. Wszyscy jesteśmy Polakami. Wasi są w innych celach

– odezwał się najbardziej śmiały.

– Oto, tak i pogodził nas towarzysz Stalin. Sami nie mogliśmy. – Po takiej

replice wszyscy nagle jakby się ocknęli, ożywili. Zaczęli wypytywać, co nowego

w świecie, bo przekonali się, że wiem o wiele więcej od nich. Pytania

sypały się do północy, dopóki korytarzowy nie zastukał w drzwi i nie

przypomniał, że pora spać.

Było nas jedenaście osób, w tym dwaj polscy księża – jeden miał

powyżej trzydziestu lat, drugi powyżej pięćdziesięciu. Wszyscy mnie obstąpili,

tylko dwaj [więźniowie – I.H.] śpiący przy zabitym deskami oknie

zachowywali się jakoś powściągliwie, nie brali udziału w rozmowie. Początkowo

myślałem, że to Ukraińcy, ale na drugi czy trzeci dzień powiedziano

mi, że to Polacy, którzy brali udział w akcjach przeciw ukraińskiej

ludności gdzieś koło Jarosławia. Odnoszono się tu do nich z pogardą,

co mnie bardzo dziwiło.

No dla Czerwonych to dosyć wątpliwe zasługi. Nie dziwię się, że go wywalili.

W sumie tak Ale wysiedlano też byłych żołnierzy ACz, na podstawie przedwojennych przepisów o utracie obywatelstwa, jeśli walczyło się w Hiszpanii.

Utopia spóźniona o dwadzieścia kilka lat.

W tamtych warunkach utopia. Ale może sam zamysł wzbudził strach? Znane są przypadki podszywania się NKWD pod UPA (vide Dynów).

[lucyna beata]

Tak, uwierzyłam. Mimo to prosiłam znajomych historyków aby to sprawdzili.

[Capricornus]

Nie mogę oczekiwać odniesienia się do reszty?

Nie.

Jakoś nie mam ochoty na prowadzenie dyskusji z kimś, kto lepiej ode mnie wie co usprawiedliwiam i w jaki sposób, z kimś, kto twierdzi, że spora część historyków usprawiedliwia różne zbrodnie np. nazizmu czy stalinizmu. Bo podał przykłady.

[carantuhill]

Tak, uwierzyłam. Mimo to prosiłam znajomych historyków aby to sprawdzili.

Ja mam jakieś ograniczone zaufanie do osób, które brały w tym udział . Przeglądałem wszystkie dostępne mi publikacje i nic w nich nie piszą, jakoby z akcji Wisła chciano wyłączyć Łemkowszczyznę. Przeczy temu to, że na Łemkowszczyźnie przeprowadzono wysiedlenia w latach 44-46, słynny okólnik powiatu gorlickiego nakładający dodatkowe podatki na ludność łemkowską to rok 46. Nie widać różnicy w traktowaniu, no poza enigmatycznym apelem Gomułki, żeby nie wysiedlać przymusowo - który niewiele oznaczał i nie zmienił sytuacji. W dostępnych dokumentach, zarówno wojskowych, jak i partyjnych również brak informacji o jakiś wyjątkach. A jest rzeczą niemal pewną, że Wisłę planowano dużo wcześniej, gdzieś od połowy 46, nie czyniono wyjątków dla ludności grekokatolickiej i prawosławnej, co więcej nawet poszerzano tę grupę. Łemkowie musieli być głównym celem, bo ich zostało po wysiedleniach 44-46 najwięcej.

 Nie.

Po prostu nie wiem, jak to przeboleję.

Jakoś nie mam ochoty na prowadzenie dyskusji z kimś, kto lepiej ode mnie wie co usprawiedliwiam i w jaki sposób, z kimś, 

A

No cóż, jak się pisze, że akcja Wisła była słuszna, bo Amerykanie przecież zrzucili atomówkę na Japończyków.

 z kimś, kto twierdzi, że spora część historyków usprawiedliwia różne zbrodnie np. nazizmu czy stalinizmu

Może i pora jakaś wczesna, ale nie zrozumiałem do czego pijesz

I jeszcze Krystyna Kersten:

Akcja "Wisła" pociągnęła za sobą trudne do oszacowania straty materialne- wyludnienie i dewastację Beskidu Niskiego i Bieszczadów oraz niewspółmiernie większe straty moralne. Zniszczona została specyficzna kultura polsko-ukraińskiego pogranicza, a brutalne metody, masowych i przymusowych przesiedleń mających rozwiązać tzw. problem ukraiński , wpłynęły negatywnie nie tylko na świadomość przesiedlonych, ale i Polaków, problemu nie rozwiązując a tylko komplikując i tak zawiłe stosunki

[lucyna beata]

Ja mam jakieś ograniczone zaufanie do osób, które brały w tym udział . Przeglądałem wszystkie dostępne mi publikacje i nic w nich nie piszą, jakoby z akcji Wisła chciano wyłączyć Łemkowszczyznę. Przeczy temu to, że na Łemkowszczyźnie przeprowadzono wysiedlenia w latach 44-46, słynny okólnik powiatu gorlickiego nakładający dodatkowe podatki na ludność łemkowską to rok 46. Nie widać różnicy w traktowaniu, no poza enigmatycznym apelem Gomułki, żeby nie wysiedlać przymusowo - który niewiele oznaczał i nie zmienił sytuacji. W dostępnych dokumentach, zarówno wojskowych, jak i partyjnych również brak informacji o jakiś wyjątkach. A jest rzeczą niemal pewną, że Wisłę planowano dużo wcześniej, gdzieś od połowy 46, nie czyniono wyjątków dla ludności grekokatolickiej i prawosławnej, co więcej nawet poszerzano tę grupę. Łemkowie musieli być głównym celem, bo ich zostało po wysiedleniach 44-46 najwięcej.

Jestem przewodnikiem, non stop spotykam się z ludźmi, którzy twierdzą, że byli świadkami jakichś wydarzeń. Sądzę, że w pewnym stopniu jestem w stanie odróżnić prawdę do fałszu. W tym przypadku miałam do czynienia z oficerem z tytułem prof. przed nazwiskiem.

@ Carantuhill proszę poczekajmy, może uda się potwierdzić lub ostatecznie odrzucić tę przesłankę.

Trochę grzebię w temacie, zaglądam do przeróżnych publikacji. Coraz bardziej trafia mi do przekonania jedno. To była czystka etniczna, a pretekstem były działania UPA. Tak o tym pisze Motyka trochę inaczej kładąc akcent na rangę wydarzeń: "Za usunięciem Ukraińców i Łemków przemawiał jeszcze jeden argument. W 1944 roku Stalin zadecydował, iż Polska Ludowa ma być państwem etnicznie jednorodnym."

[carantuhill]

W tym przypadku miałam do czynienia z oficerem z tytułem prof. przed nazwiskiem. 

Chyba nie masz na myśli Władysława Filara?

[lucyna beata]

Nie. To była rozmowa prywatna więc nie chcę podawać personaliów.

[Capricornus]

No cóż, jak się pisze, że akcja Wisła była słuszna, bo Amerykanie przecież zrzucili atomówkę na Japończyków.

Podaj cytat gdzie coś takiego napisałem.

Jeżeli nie podasz uznam, że:

A.) Nie umiesz czytać,

B.) Nie rozumiesz co czytasz,

C.) Nie interesuje Cię co ktoś pisze i w rzeczywistości dyskutujesz z własnymi wyobrażeniami.

Rozmowa z przedstawicielem opcji A, B lub C mnie nie interesuje.

nie zrozumiałem do czego pijesz

Twoje słowa:

"Ty podając przykład amerykańskiej bomby."

W odpowiedzi na moje pytanie:

"tylko kto i gdzie w ten sposób usprawiedliwia?"

Jeżeli jakikolwiek historyk poda przykład zbrodni stalinowskiej i hitlerowskiej to znaczy, że jedną z nich usprawiedliwia. Według Twojej wypowiedzi, podanie przykładu = usprawiedliwienie.

[carantuhill]

Podaj cytat gdzie coś takiego napisałem.

Post 82, post 93.

Jeżeli nie podasz uznam, że:

Uznawaj sobie, co tylko masz ochotę, to na szczęście po 89 wolny kraj.

Nie. To była rozmowa prywatna więc nie chcę podawać personaliów.

Rozumiem Cię, ale szkoda, moglibyśmy to jakoś spróbować wspólnie zweryfikować.

To była czystka etniczna, a pretekstem były działania UPA

Igor Hałagida, pracownik IPN w Gdańsku, nie zgadza się z tym. Powołuje się na dokumenty wojskowe, z których wynika, że po niepowodzeniu akcji przesiedleńczej Ukraińców z Polski do ZSRR, czynniki wojskowe już jesienią 1946 r. sugerowały "rozwiązanie kwestii ukraińskiej" przez przymusowe przesiedlenie na ziemie północne i zachodnie.

W 1944 roku Stalin zadecydował, iż Polska Ludowa ma być państwem etnicznie jednorodnym.

Lampe był wcześniejszy. Stąd nie dziwi pośpiech z jakim podpisano umowę z USRR o wymianie ludności. Zresztą można odnieść wrażenie, że komuniści stosowali rozmaite środki, żeby pozbyć się mniejszości. Z Niemcami pomogli im mocarstwa zachodnie, z Ukraińcami ZSRR i Akcja Wisła, jeszcze po drodze "pogrom kielecki".

[Capricornus]

Post 82, post 93.

Nie ma tam tekstu:

"akcja Wisła była słuszna, bo Amerykanie przecież zrzucili atomówkę na Japończyków."

jaki mi przypisujesz.

Opcja A, B, lub C.

Żegnam.

Edytowane 2 Listopad 2011 przez Capricornus

[lucyna beata]

Czytam właśnie artykuł Zbigniewa Palskiego "Czy konieczna była operacja "Wisła", wczoraj przebrnęłam przez "Akcja "Wisła" w świetle prawa" Ryszarda Szawłowskiego zamieszczone w "Kresach Południowo-Wschodnich" rok II i przez artykuł Andrzeja Zapałowskiego "Zarys działań jednostek Ludowego Wojska Polskiego na terenie Powiatu Przemyskiego w latach 1944-1948" w roku III( o tym roczniku piszę na Bratnim Forum w swoim wątku czytelniczym)

Za tym, że była to czystka przemawia jeszcze jeden fakt. Przygotowania do akcji "Wisła" były rozpoczęte tuż po decyzji strony sowieckiej o nieprzyjmowaniu dalszych przesiedleńców z Polski. Wcześniej problem UPA nie interesował polskich władz.

Oczywiście, że posłowie PSL, wojskowi prosili o rozwiązanie problemu, przecież tu ludzie żyli w piekle. Pierwsi protestowali posłowie PSL interpelacja do Krajowej Rady Narodowej m.in. posła Głowacza "Po dzień 27 grudnia 1945 r. bandy ukraińskie spaliły 70 gromad oraz 6 przysiółków i zostało zamordowanych 300 Polaków. Ludność ze spalonych gromad, ratując się ucieczką, schroniła się do m. Przemyśla, nie mając odpowiedniego mieszkania, ani środków żywności dla siebie i dla inwentarza żywego. Ludność polska w pozostałej części w pozostałej części powiatu przemyskiego żyje w ciągłym postrchu przed bandami ukraińskimi woła o pomoc i zabezpieczenie". Oczywiście, brak reakcji. Pod koniec września 1946 r. poseł Burda z PSL złożyli wniosek "Krajowa Rada Narodowa powołuje komisję poselską w składzie 12 posłów - po dwóch z każdego klubu poselskiego - dla natychmiastowego zbadana stosunków , dotyczących bezpieczeństwa na terenach województwa rzeszowskiego i lubelskiego, zaproponowania środków dla zwalczania grasujących band, i zapewnienia bezpieczeństwa osobistego, majątku i opieki miejscowej ludności oraz przełożenia planu zagospodarowania opuszczonych lub zniszczonych terenów." Bez reakcji. Reagował też kościół - ks. biskup przemyski Franciszek Barda do marszałka itd.

Edytowane 2 Listopad 2011 przez lucyna beata

[ciekawy]

Zastanawia mnie jedno: czy była jakaś alternatywa dla Akcji "Wisła" (chodzi mi głównie o przesiedlenia) ? Czy walkę z UON/ UPA można było przeprowadzić inaczej ? Czy nie było to tak, że poczatkowo zlekceważono problem, i w Bieszczady skierowano zbyt mało wojska ? Że przez niemal 1,5 roku "męczono się", nie osiągając żadnych większych rezultatów ?

[lucyna beata]

Proszę pamiętaj o tym, że obraz walk ukraińsko-polskich na naszym terenie w dużej mierze został zafałszowany w czasach PRL-u. Przede wszystkim należy pamiętać o tym iż akcja "Wisła" była tylko częścią wysiedleń. W sumie przesiedlono około 700 000 osób, kryteria nie były tak naprawdę narodowościowe, ale wyznaniowe. Wszyscy ochrzczeni w cerkwi i rodziny mieszane to Ukraińcy. W naszym regionie mówiono o sobie: my stąd, sporadycznie ktoś określał się jako Ukrainiec. Na Bojkowszczyźnie czyli w Bieszczadach część osób określała się jako Ukraińcy, na Łemkowszczyźnie czyli teren Beskidu Niskiego i okolic tylko nieliczni, na Pogórzach sytuacja była bardzo dramatyczna, tam tak naprawdę dochodziło do zbrodni na większą skalę. Związane to było z tym, że na Bojkowszczyźnie i Łemkowszyźnie ludność mniej więcej była wyznania greckokatolickiego, a Pogórzach była mieszana wyznaniowo.

Akcja przesiedleńcza rozpoczęła się 15 października 1944 r., jej podstawą prawną była umowa o dobrowolnej wymianie ludności zawarta pomiędzy PKWN, a republikami ZSRR: ukraińską, białoruską. Dobrowolność była w początkowej fazie, niewiele rodzin chciało wyjechać - przeważnie ci, którzy wszystko stracili na wojnie lub nie mieli środków do życia, a ci którzy opuścili swój region czasami wracali z tego komunistycznego raju przynosząc bardzo złe wieści o warunkach życia w ZSRR. Pojawiają się represje, Ukraińcy nie mogą korzystać z reformy rolnej, a np. w okolicy Baligrodu są pozbawieni opieki medycznej, nie mogą kupować lekarstw, wojsko otacza poszczególne wsie, ludzie mają kilka godzin na zabranie dobytku, milicja i UB decyzją Rządu Tymczasowego z dnia 13 lutego 1945 r. ma wolne ręce w nękaniu ludności grekokatolickiej, dochodzi do mordów. UPA, która wcześniej nie miała poparcia jest przez część miejscowych traktowana jako wyzwoliciele. Nie dziwi mnie to, u nas jest prawdziwe piekło, ludność cywilna jest żerowiskiem dla UPA, band rabunkowych, Wojska Polskiego np. przy wysiedleniu wsi Tysowa zamordowano 19 osób, w tym 6 kobiet, spalono 180 gospodarstw. W ramach tych wysiedleń przesiedlono 478 486 osób, 121 521 rodzin.

cdn

[lancaster]

Jedno mnie zastanawia , dlaczego Ukraińców w ramach AW wysiedlano na Ziemie Zachodnie nie do CCCP ( gdzie zgodnie z porozumieniem PKWN A CCCP winno się ich wysłać ) . Sowieci nie chcieli ich przyjąć ?

[lucyna beata]

Tak, po pewnym czasie, po wygaśnięciu umowy włodarze ZSRR odmówili przejmowania przesiedleńców. Tak o tym pisze dr Basak:

"Władze sowieckie obawiały się bowiem, że dalszy masowy dopływ Ukraińców z Polski może wzmocnić antykomunistyczną opozycję w ZSRR. Wówczas na pierwszy plan zaczęła się wysuwać koncepcja deportowania ludności ukraińskiej na zachodnie i północne ziemie Polski."

"Rzecz o majorze Antonim Żubrydzie ..." Polecam tę książkę, ma diablo interesujący rozdział "Sytuacja społeczno-polityczna na terenie województwa rzeszowskiego w latach 1944-1947, ze szczególnym uwzględnieniem powiatów: Brzozów, Krosno, Lesko, Przemyśl i Sanok."

Wyczerpałam limit, ePlus ledwo zipie. Do 18 mogę wysyłać tylko krótkie komentarze.