Kontynenty - ich nazwy i wielkości...

[jakober]

Czytając to forum od jakiegoś już czasu, coraz częściej zadaję sobie pytanie o nazwy. Z punktu widzenia takiej nauki, jak historia, nazwy mają istotne znaczenie, często bywając powodem dociekań historycznych samym w sobie. Wiele nazw używamy jako oczywistych, nie zastanawiając się nad nimi ani nad tym, czy zawsze nazywały to samo.

Ale temat nazw jest chyba zbyt obszerny, by jakoś sensownie go poruszyć i wszystkie nazwy sobie wytłumaczyć

Dlatego pomyślałem o kontynentach.

Skąd Europa, skąd Azja, skąd Afryka, Arktyka?

Kto je pierwszy nazwał i co właściwie nazwał?

Kto tym nazwom i kiedy nadawał granice?

Jak wyglądają nasze kontynenty i ich nazwy z perspektyw różnych kontynentów?

Czy zawsze nazywają się tak samo i czy zawsze oznaczają to samo?

Może ktoś ma jakieś przemyślenia lub ochotę poszperać, poszukać, konforntować swe odkrycia globu na nowo?

[Furiusz]

Azja jest dość prosta mamy akadyjski asios kraj wschodzącego słońca i greckie asis czyli muł rzeczny co warto skojarzyć z Mezopotamią. Z Europą jest gorzej albo etymologia grecka albo semicka - akadyjskie czy fenickie ereb i pochodne czyli kraj zachodu (słońca). Afryka od łacińskiej nazwy prowincji Africa. Niektórzy widzą w tym pozostałość hebrajskiego/semickiego afar - piasek/kurz albo berberyjskiego ifri - jaskinia. Link

[secesjonista]

"Australia" to oczywiście nawiązanie do starożytnego konceptu: Terra Australis Incognita, choć wcześniej była to: Nowa Holandia czy Nowa Południowa Walia.

Nowa nazwę począł propagować Matthew Flinders, aż wreszcie około 1817 roku gubernator Lachlan Macquarie zaczął ją stosować w oficjalnych dokumentach.

[jakober]

z Azją niby jest prosto. Ale według Helmuta Bosserta istnieje taka możliwość, iż nazwa pochodzi od Assuwa - hetyckiej nazwy dla regionu wschodniego wybrzeża Morza Egejskiego, którą później zaadoptowali Grecy by opisać również najpierw to wybrzeże a potem Anatolię. Ale w VI w.p.n.e. greccy geografiowie określali granicę między Azją i Europą w Kaukazie.

Zastanawiam się, czy już wtedy,u Greków, nazwa "Azja" i "Europa" mieściły się w kategorii, którą my nazywamy kontynentem?

Jeżeli natomiast wziąć pod uwagę możliwość źródła w języku akadyjskim: jak wspomniałeś, asjos (w wikipedii spotkałem się ze słowem (w)aṣû(m) - "wychodzić" w kontekście "wschodzenia słońca") oraz w tym samym języku erebu dla "wchodzenia" w kontekście "zachodzenia słońca" to wszystko ładnie się układa. Z małym może "ale" Otóż to samo erebu jest jednym z tropów dla etymologii słowa "Arab". Gdzieś musiały się drogi rozejść

Zwłaszcza, że ponoć od czasu renesansu karolińskiego mianem Europa określano strefę wpływów Kościoła Zachodniego w odróżnieniu od stref wpływów Kościoła Wchodniego oraz Islamu. Co zdaje się sprawę nieco komplikować jeśli wziąć pod uwagę starożytnych greckich i rzymskich geografów.

Czy pojęcie "Europa" było aż tak płynne? Czy istnieje jakiś moment w historii, gdy się ustabilizowało? Jeśli w ogóle?

Edytowane 23 Październik 2015 przez jakober

[fraszka]

A kiedy zaczęto kontynenty uważać za kontynenty? Wiem, że podział Eurazji na Azję i Europę ma uwarunkowania historyczno - kulturowe, ale kiedy nastąpiło to "wydzielenie" kontynentów?

[Furiusz]

z Azją niby jest prosto. Ale według Helmuta Bosserta istnieje taka możliwość, iż nazwa pochodzi od Assuwa - hetyckiej nazwy dla regionu wschodniego wybrzeża Morza Egejskiego, którą później zaadoptowali Grecy by opisać również najpierw to wybrzeże a potem Anatolię.

Możliwe ale chyba mało prawdopodobne. Raz, że jest to nazwa tworu politycznego nie do końca wiadomo w jakim stopniu zależności nazwa ta jest od regionu geograficznego. Część badaczy gdzieś w tych okolicach sytuuje też Ahhijawę więc mamy dwie nieco szersze nazwy w tym samym regionie. Trzy Grecy raczej przejmowali nazwy elementów składowych tej federacji Wilusiya to zapewne Ilion a Taruisa to Troas czyli Troada itd. Oczywiście nie wyklucza to przejęcia całej nazwy regionu i rozciągnięcie jej na resztę Anatolii ale jakoś mi to nie pasuje, choć może i tak było. Inna sprawa, że Grecy mieli dobre kontakty z tymi terenami ale i niezłe z terenami Bliskiego Wschodu czy Egiptem. Ciekawe byłoby to jak Egipcjanie określali Azję, podpytam się znajomych z egiptologii.

Ale w VI w.p.n.e. greccy geografiowie określali granicę między Azją i Europą w Kaukazie.

Zastanawiam się, czy już wtedy,u Greków, nazwa "Azja" i "Europa" mieściły się w kategorii, którą my nazywamy kontynentem?

Nie zapominajmy o Hellesponcie. To też była granica. Chyba mieściła się w naszym pojęciu kontynentu bo Europa miano kontynentu uzyskuje jedynie siła tradycji i odrębności kulturowo politycznej. Herodot zaś opisuje początki i przyczyny nienawiści między Europą i Azją.

[secesjonista]

A kiedy zaczęto kontynenty uważać za kontynenty? Wiem, że podział Eurazji na Azję i Europę ma uwarunkowania historyczno - kulturowe, ale kiedy nastąpiło to "wydzielenie" kontynentów?

Kiedy zaczęto próbować wyznaczyć granice.

Nigdy nie słyszałem ani nie czytałem by najpierw była Eurazja a potem z tego zaczęto wydzielać Europę i Azję. Może podać fraszka literaturę co do tego rozdzielania?

[Capricornus]

najpierw była Eurazja a potem z tego zaczęto wydzielać Europę i Azję.

Chyba nie o to fraszce chodziło.

[jakober]

Fraszko, z tym wydzieleniem kontynentów to sprawa równie trudna, jak z ich nazwami

Spotkałem się z myślą, że zasadniczo tymi, którzy mogli jako pierwsi pokusić się o nazwanie kontynentów byli żeglarze. Przyjmuje się, że żeglarze mórz: Śródziemnego, Egejskiego i Czarnego: Mykeńczycy, Minojczycy, Fenicjanie, musieli choćby dla celów żeglugi nadać nazwy wybrzeżom ciągnącym się wzdłuż ich szlaków i że meli sporą wiedzę geograficzną, szczególnie Fenicjanie. Ale ponoć koncepcji kontynentu jako takiego nie rozwinęli. Nie zachowały się też żadne mapy.

Według m.in. Strabona jako pierwszy mapę świata sporządził Anaksymander (VI w.pn.e.). Podzielił świat na Europę, ograniczoną od południa Morzem Śródziemnym i oddzieloną od Azji Morzem Czarnym, Azowskim (Maiotis) i rzeką Fasis (obecnie Rioni w Gruzji). Trzecim kontynentem, ograniczonym od północy Morzem Śródziemnym i odzielonym od Azji Nilem była... Libia. Wszystkie trzy kontynenty otaczał Ocean. Mapę tę uszczegółowił w następnym wieku Hekatajos z Miletu.

Niezależnie jednak od tego istnieją sugestie (nie wiem na ile naukowo podstawne), że pierwsze ślady idei podziału świata na trzy części znajdują się w tradycji hebrajskiej - biblijna tradycja miejsc zamieszkania potomków trzech synów Noego. A może to tylko średniowieczna interpretacja Biblii? W każdym razie Izydor z Sewilli (VII w) w swojej Etymologiae nakreślił, w oparciu właśnie o ów biblijny model, schematyczną mapę świata w formie litery "T" wpisanej w "O" - świata podzielonego na trzy kontynenty (lądy) : Europę (Jafet), Azję (Sem) i Afrykę (Cham). Mapa jest bardzo prosta, możnaby powiedzieć - prymitywna.

Furiuszu, jeśli będziesz pytał o egipską nazwę dla Azji, zapytaj też o Europę i Afrykę. Grecka (czy gecka?) Libia budzi ciekawość. Ciekawe, dlaczego w którymś momencie zmieniono z Libii na Afrykę?

[adamhistoryk]

Czy Afrykę, Australię i subkontynent obu Ameryk można uznać za wyspy?

[jakober]

A dlaczego za wyspy?

[adamhistoryk]

Wyspa – trwały fragment lądowej powierzchni Ziemi, który jest otoczony ze wszystkich stron wodą. O Australii można powiedzieć iż jest otoczona ze wszystkim stron wodą, podobnie Afryka i obie Ameryki.

Edytowane 25 Październik 2015 przez adamhistoryk

[Bruno Wątpliwy]

Tak w sumie, to na Ziemi co do zasady woda oceaniczna - która zajmuje większość powierzchni kuli ziemskiej - otacza lądy, a nie na odwrót. Żyjemy na wielkich wyspach, a wokół morze błękitne.

[secesjonista]

A dlaczego za wyspy?

Bo to całkiem słuszne rozumowanie:

"Kontynent” jest pojęciem stworzonym przez geografię fizyczną. W pierwotnym, rygorystycznym znaczeniu, oznaczało ono olbrzymie masywy lądowe, oblane dookoła wodami mórz i oceanów, a zatem gigantyczne „wyspy świata”. W takiej interpretacji na globie ziemskim istniałyby tylko cztery kontynenty: nasz stary mundus tripartitus (a więc „świat na trzy części podzielony”, czyli na Europę, Azję i Afrykę), oraz odkrywane kolejno w epoce nowożytnej zaoceaniczne kontynenty – Ameryki na zachodzie oraz Australii i Antarktydy na południu".

/A. Piskozub "Eurazja czyli trzy części świata na wspólnym kontynencie", "Przegląd Geopolityczny", T. 4, 2011, s. 9/

[adamhistoryk]

A Euroazja? Nie jest wyspą?