Czy "Solidarność" była aideologiczna?

[gregski]

Jednak nie rozumiem dlaczego ci i inni ludzie nie mieli znać innego systemu.

Choćby dlatego, że ZSRR było nadal silne, obowiązywała doktryna Breżniewa i było nie do pomyślenia aby zrobić cokolwiek bez słowa "socjalizm" w co drugim zdaniu. Tak więc wszystko się działo pod hasłem "Socjalizm z ludzką twarzą" (jakby socjalizm taką posiadał).

[Tomasz N]

Jednak nie rozumiem dlaczego ci i inni ludzie nie mieli znać innego systemu.

Ćwierć wieku minęło i już trudno zrozumieć. A radość gościa co kupił papier toaletowy umiesz zrozumieć ?

[poldas]

Co ma niewydolność polskiej gospodarki do wiedzy jej mieszkańców o tym, jak się żyje gdzie indziej?

Edytowane 23 Sierpień 2014 przez poldas

[Furiusz]

Wpis Tomasza N miał chyba zwrócić uwagę na to jak łatwo jest zapomnieć stan ówczesny. Podejrzewam, że ludzie którzy urodzili się już za komuny, karmieni byli ówczesną propagandą, odcinani byli od wiedzy o innych krajach i ich ustrojach, za to od małego nauczani o wielkości i wspaniałości komunizmu, w swojej masie mogliby mieć problemy ze zrozumieniem i przyjęciem nagłej i bardzo diametralnej zmiany. Mogłyby istnieć jakieś trudności przed przekonaniem ich (to znaczy owych 10 mln) do tak radykalnych zmian. Ludzie boją się nowości.

[Tomasz N]

Nawet nie Furiuszu. Przaśny socjalizm PRL-u był ustrojem w codzienności uciążliwym. I te codzienne uciążliwości były dominantą światopoglądową każdego obywatela.

I chęć tego zmiany jest istotą 21 postulatów. Doszukiwanie się tu jakichś wyższych ideologii przez Poldasa w postaci zawartej w nich pozornej chęci pogłębienia socjalizmu jest złudzeniem.

A co do ostatniego Poldasie. Gierkowskie otwarcie dało im wiedzę, że gdzieś żyje się lepiej. Więc tu masz rację, wiedzę o tym mieli.

Ale czy to była wiedza o systemie ? Wątpię.

Edytowane 23 Sierpień 2014 przez Tomasz N

[secesjonista]

(...)

Doszukiwanie się tu jakichś wyższych ideologii przez Poldasa w postaci zawartej w nich pozornej chęci pogłębienia socjalizmu jest złudzeniem.

(...)

Trzeba by przypomnieć jak różne znaczenia w świadomości szeregowych działaczy ruchu przybierały słowa: "socjalizm" czy "socjalistyczny". w tej kwestii podstawowym badaniem jest to dokonane przez Mieczysławę Marody* w 1980 r. Wyrażano wówczas takie opinie: "chyba socjalizm polega na prawdzie", "rząd jest antysocjalistyczny", ""Wałęsa jest socjalistyczny, bo mówi o równości i sprawiedliwości", "Można powiedzieć, kto jest przeciwko władzy, to jest zdecydowana linia podziału, ale kto jest antysocjalistyczny, a kto jest socjalistyczny to nie wiem, bo i socjalistyczny jest niejasny", "W kapitalizmie nie ma równości, ale wydaje mi się, że to, co dotychczas było to właściwe był kapitalizm".

/szerzej: "Polacy'80: wizje rzeczywistości dnia (nie)codziennego" - gdzie opublikowano wyniki tych badań/

Jadwiga Staniszkis (w oparciu o badania, z czerwca 1981 r., Anny Odrobińskiej i Bolesława Stąporka) na zjeździe socjologicznym w Łodzi (wrzesień 1981 r.) podkreśliła nieobecność ideologii w myśleniu robotników:

"55% robotników nie potrafi nazwać swoich poglądów politycznych, a większość z 36% popierających ugrupowania opozycji (KOR i KPN) nie potrafi wykazać żadnej ideologicznej przyczyny ich poparcia innej niż argument, że 'Opozycja mówi prawdę'".

/tejże, "Poland's Self-limiting Revolution, New Jersey 1984, s. 135/

Stąd Staniszkis postulowała (w badaniach postaw związkowców) w miejsce "ideologii" wstawić "mentalność", która jej zdaniem wyróżniała się czterema cechami. Podobną postawę badawczą prezentował Sergiusz Kowalski ("Krytyka solidarnościowego rozumu. Studium z socjologii myślenia potocznego"), który w miejsce "ideologii" używał sformułowania: "myślenie potoczne".

W tamtych czasach kompleksową próbę opracowania programu podjął Stanisław Kurowski, na jakie elementy ideowe wskazywał ów autor?

/tegoż, "Wstęp do programu i założenia ideowe", wydane przez Ośrodek Badań Społecznych NSZZ "Solidarność" - Region Mazowsze, 1981/

* - a właściwie zespołu pod jej kierownictwem, w skład którego wchodzili jeszcze: Krzysztof Nowak, Cecylia Łapanowska i Jan Kolbowski