Wiek XVIII

[secesjonista]

A termin: zapał wystrzelany?

[harry]

Przy każdym strzale następuje powolne, ale nieodwracalne wypalanie się krawędzi otworu zapałowego -"zapału". Po pewnym czasie otwór jest zbyt duży i znaczna część gazów prochowych uchodzi tymże otworem zamiast wypychać pocisk wzdłuż lufy. Innymi słowy zapał zużyty.

[secesjonista]

Jeśli chodzi o lufę, to chodzi prawdopodobnie ( podkreślam prawdopodobnie) o rury nadmiernie wyżłobione przez eksploatację - nadkalibrowe. Była taka metoda sprawdzania kalibru poprzez wkładanie w otwór lufy cylindra z tłokiem. Przy wsuwaniu powietrze powinno być wypychane przez otwór zapałowy a tam sprawdzało się czy "jest wiatr", następnie ciągnęło się tłok i ponownie sprawdzało "wiatr", tym razem czy powietrze było zaciągane do lufy.

Co do kul to mam większe wątpliwości. Może to kule, które nie trzymały kalibru?

O wietrze znalazłem coś takiego, w swym słowniku kpt. Jakubowski (1781 r.) podaje np. że przestwór (wolność wiatru) - nazywa się tak miejsce próżne między kulą a między kanałem armatnym dla swobodnego wchodu w armatę.

[gregski]

zapał wystrzelany

Z tego co czytałem to łatwo było temu zaradzić. Wiercono otwór na standardowy wymiar a następnie wbijano tam tulejkę która redukowała zapał do pożądanego rozmiaru.

[secesjonista]

Zwano to "zolowaniem zapałów".

[harry]

A da się to zrobić ze sztuką spiżową ?

[gregski]

Ja czytałem o tym odnośnie XVIII / XIX wiecznej Royal Navy. Używano tam, z tego co wiem, armat żeliwnych. Jeśli Dało się to zrobić z bądź co bądź kruchym żeliwem to chyba dało się ze spiżem?

[harry]

Ponoć to nie takie proste. Nie możesz tak sobie wbić tulei, bo ci prędzej lub później wyskoczy. Trzeba ją wkręcić.

Do naprawy wystrzelanych zapałów w lufach spiżowych d'Antonio zalecał zlewanie otworu płynnym spiżem lub czystą miedzią i ponowne rozwiercanie.

[secesjonista]

Podobnie określił to wspomniany przeze mnie autor:

Zolowanie zapałów - jest to zalanie lub zaprawienie i na nowo odwiercenie zapału wystrzelanego.

[harry]

Podobnie określił to wspomniany przeze mnie autor:

Zolowanie zapałów - jest to zalanie lub zaprawienie i na nowo odwiercenie zapału wystrzelanego.

Linde ?

Jak zerkniesz na niemiecki termin, który umieszcza pod tym hasłem, to zobaczysz że nie dotyczy on naprawy zapałów wystrzelanych.

[secesjonista]

Jak spojrzysz harry wyżej, to zobaczysz że nie jest to Linde (post nr 33), i jak mniemam Centralna Komisja Słownikowa M. S. Wojsk chcąc przybliżyć dawne terminy swym artylerzystom sięgając po wybór z "Nauki artylerji" też wiedziała o czym pisze.

/"Słownik artyleryczny (Wyjątki)", "Przegląd Artyleryjski: organ fachowy artylerji i służby uzbrojenia" 1923.06.15, R.1, Nr5-6, s. 59/

Edytowane 22 Luty 2012 przez secesjonista

[harry]

No toś mi zabił ćwika. Właśnie w Nauce artyleyji szukałem dziś tego zolowania i ... nie znalazłem .

Podają w tym Przeglądzie... strony ?

[secesjonista]

Harry - twa wiedza większa w tym zakresie, ja podrzucam to co przeczytałem przy okazji innych poszukiwań... ot, by się toczyła dyskusja (czy pojawiały się nowe wątki), jak to przepisano - nie biorę odpowiedzialności, a stronę przecież podałem: 59.

Tylko, że Ty chyba poszukujesz strony w oryginale, a nie czasopiśmie; tak mi się zdaje?

Edytowane 22 Luty 2012 przez secesjonista

[secesjonista]

W poście nr 25 było o stanie cekhauzu lwowskiego roku 1724, zatem dla porównania stan twierdzy zamojskiej z połowy XVIII w.

Tabela et status fortecy zamoyskiey pro mense January A. 1752.

(...)

Arsenał w którym się znajduje harmat No 96 i moździerzy No 9, tej kalibry jako się niżej wyraża:

Harmaty spiżowe:

24-funtowych 2

12-funtowych 8

6-funtowych 5

3-funtowych 9

1-funtowa 1

2-funtowych 7

Harmaty żelazne:

6-funtowych 20

3-funtowych 1

12-funtowych 5

1-funtowych 2

2-funtowych 1

Śmigowce spiżowe:

6-funtowe 1

Śmigowce żelazne:

2-funtowe 3

Haubice spiżowe:

20-funtowe 2

12-funtowe 2

6-funtowe 3

Haubice żelazne:

12-funtowych 12

6-funtowych 12

Moździerze spiżowe:

4-funtowe 1

3-funtowe 1

2-funtowe 1

Moździerze żelazne:

60-funtowych 1

50-funtowych 1

10-funtowych 3

4-funtowych 1

Kule harmatnie w piramidach:

24-funtowych 533

18-funtowych 582

12-funtowych 1905

12-funtowych ze śpiglami drewnianymi 65

6-funtowych 1970

6-funtowych ze śpiglami drewnianymi 194

6-funtowych z łańcuchami 1

4-funtowych 327

4-funtowych z łańcuchami 1

3-funtowych 302

3-funtowych ze śpiglami drewnianymi 10

2-funtowych 1978

12-funtowych 648

1-funtowych 589

3/4 funtowych 650

1/2 funtowych 204

Kul ołowianych muszkietowych jest 54 828

Bomby granaty żelazne:

60-funtowych nabitych 10

nie nabitych 19

50-funtowych nie nabitych 14

20 funtowych nabitych 8

nie nabitych 103

10-funtowych nabitych 61

nie nabitych 64

6-funtowych nabitych 46

nie nabitych 195

4-funtowych nabitych 59

nie nabitych 420

4-funtowych sklanne nabitych 269

nie nabitych 1139

3-funtowych nabitych 856

nie nabitych 1240

Kartacze:

24-funtowych w puszkach blaszanych 30

w gronach 54

20-funtowych w puszkach drewnianych 12

12-funtowych w puszkach blaszanych 158

w gronach 296

6-funtowych w puszkach blaszanych 198

w gronach 389

3-funtowych w puszkach blaszanych 50

2-funtowych w puszkach blaszanych 5

w puszkach drewnianych 99

1/2 funtowych w puszkach drewnianych 100

1-funtowych w puszkach drewnianych 100

Patronów harmatnich z kulami;

12-funtowych 173

6-funtowych 128

3-funtowych 17

Kamiennych kul:

6-funtowych 10

20-funtowych 20

Kul ognistych:

20-funtowych 150

Patronów muszkietowych z kulmi 24 140

W magazynie znajduje się:

prochu harmatniego 32 kamienie

prochu muszkietowego 12 kamieni 28 funtów

salitry lutrowany 79 kamieni 6 funtów

siarki 20 kamieni

lontów do harmat 101

Różny broni:

petardy spiżowe 2

hakownice na lawetach 22

hakownice w łozach 89

broni dla piechoty 105

karabinów dla dragoni 40

pistoletów par 40

wideł do szturmu 47

Extract zawojowanych harmat i chorągwi:

sześć funtowa śmigownica turecka

funtowa śmigownica moskiewska

polowe działko cesarskie

trzy chorągwie infanteryi tegoż cesarza

chorągiew turecka

szpontonów tureckich trzy jeden Baszy przedni szpondon

(...)

Z raportu adiutanta-porucznika Pawła M. Funckla do hetmana Jana Klemensa Branickiego.

/M.J. Lech "Twierdza i garnizon Zamościa w latach 1752-1756", "Rocznik Lubelski" T. V (1962); za oryg. Archiwum Roskie w AGAD w Warszawie teka 142 plik 4/1/

24-funtowych 2

12-funtowych 8

6-funtowych 5

3-funtowych 6

[bavarsky]

Ostatnio w wolnych momentach studiuję opracowanie zbiorowe Prusy w okresie monarchii absolutnej 1701-1806, pod red. B. Wachowiaka, Poznań 2010.

Między str. 436 a 437 znajduje się Tabela 5, w której to Z. Szultka, przedstawił stany ludności znajdującej się w terytoriach państwa pruskiego przed i po wojnie siedmioletniej.

Szkoda, że ów autor nie podał procentowego spadku/przyrostu ludności między 1756 a 1763 r. [+ popełnił błąd w sumie tego ostatniego].

Otóż po przeanalizowaniu zebranych tam danych, doszedłem dno następujących wniosków:

Z 10 terytoriów wchodzących w skład państwa pruskiego, tylko jedno zanotowało przyrost ludności w omawianym okresie na poziomie 0.5% tj. Prusy Książęce. Reszta zanotowała średni spadek ludności na poziomie: 1.23%, przy czym najmniej ludności utraciły: Fryzja Wschodnia [0.2%] a najwięcej księstwo Kelve i hrabstwa Mark, Moers i Geldira [2.3%].

W skali całej wojny wszystkie terytoria Prus utraciły zaledwie 0.9% ludności.

Edytowane 14 Listopad 2016 przez bavarsky