Tłumaczenie imion z łaciny i nazw dawnych miejscowości (?)

[Mango]

Witam serdecznie.

Wybitnie nie lubię prosić o pomoc w takich sprawach, ale tym razem mam nie lada problem. Na zaliczenie proseminarium winnam oddać indeksowanie, problem w tym jednak, że nie potrafię rozszyfrować niektórych imion, miejscowości również. Zrobiłabym to sama, gdyby nie fakt, że w żadnej z pobliskich bibliotek [Śląska, uniwersytecka itp.] nie mogę dostać Słownika Historyczno- Geograficznego Ziemi Krakowskiej w średniowieczu, dalej niż do litery Ł.

Dlatego proszę o pomoc w przetłumaczeniu, jeżeli ktoś potrafi rozszyfrować chociaż dwie lub trzy nazwy, będzie to już bardzo dużo dla mnie.

Podaję imiona w różnych formach, bo nie znam też podstawowej ;/

Dersconem, Potrassium [chyba że to miejscowość], Czader, Bogutha, Jaschconis Rey, Sulco, Jacussius, Probolo, Nosz, Wachniconem, Jasconi, Wrochonem.

I miejscowości:

Woyslanicz, Nepiesna, Zagorow, Zagorzicz, Chanouicz, Plaouicze, Wanchadlow, Dzewanczicz, Methnow, Moycouicze, Sddza, Medzuecz.

Z góry ogromnie dziękuję, mam z tym naprawdę duży problem.

[Vissegerd]

Bez literatury to ciężka sprawa, można tylko intuicyjnie, chyba, że ktoś, coś pamięta. Z imionami to w ogóle wymiękam...

Bogutha - może Bogusza, Bogusz?

Potrassium - może Protazy?

Jacussius - Jacek?

I miejscowości:

Woyslanicz, Nepiesna, Zagorow, Zagorzicz, Chanouicz, Plaouicze, Wanchadlow, Dzewanczicz, Methnow, Moycouicze, Sddza, Medzuecz.

Zagorzicz - Zagorzyce lub Zagórzyce (raczej to drugie, bo pierwsze w kujawsko-pomorskim leży)

Zagorow - może Zagórów, ale to w Wielkopolsce

Wanchadlow - chyba Węchadłów

Medzuecz - Miedźwiecz

Methnow - Mietniów

Dzewanczicz - Dziewięczyce

Tyle mi się udało odszyfrować, a wcale nie jestem pewien czy dobrze...

Powodzenia.

P.s.: Chciałbym tylko dodać, że wszystkie nazwy miejscowości, które podałem są prawdziwe, istnieją obecnie.

[Narya]

Łacińscy kronikarze i rocznikarze tłumaczyli słowiańskie imiona i nazwy własne na łacinę, w takich kwestiach trzeba zdać się na znajomość języka łacińskiego (dźwięczność podczas wymawiania w zgodzie z zasadami łaciny średniowiecznej) oraz na słownik łacińsko-polskiego. Na każdej uczelni, gdzie jest instytut czy katedra historii powinny być ogólnie dostępne słowniki.

Dersconem - Dersjusz?

Potrassium - może być Protazy, ale byłoby bardziej Protassium niż Potrassium. Potrasja? Patryk?

Czader - ???

Bogutha - Bogumiła? Bogumił? Bogusław?

Jaschconis Rey - ???

Sulco - Sulcjusz? Sulsjusz?

Jacussius - może być Jacek, albo Jarosław?

Probolo - Probiusz?

Nosz - ???

Wachniconem - ???

Jasconi - Jaś? Jan? ???

Wrochonem - Wronki?

Woyslanicz - Wojsław?

Nepiesna - ???

Zagorow, Zagorzicz - Jak u Vissa, ale ja nie wiem ???

Chanouicz - Chanouł? ???

Plaouicze - Pla-ł-icze, Płaczliwe... ???

Wanchadlow, Dzewanczicz, Methnow - jak u Vissa, ale ???

Moycouicze - nie wiem ???

Sddza - nie wiem jak się pisze, ale chyba jest takie miasto polskie czy coś w tym rodzaju,

Medzuecz - mi się to kojarzy z Międzyrzeczem, ale ???

Trzeba patrzeć na kontekst, bo tak trudno, jeśli nie niemożliwe, odgadnąć nazwę. Takie strzelanie na ślepo.

Viss, miałbym prośbę, bo temat jest bardzo ciekawy i szkoda go w dziale pomocowym, czy mógłbyś przenieść, bardzo ładnie proszę, do NPH, po uprzednim przeredagowaniu co niezbędne?

[Capricornus]

Woyslanicz - Wojsław?

A to nie miało być miasto?

Może Wojnicz?

[Mango]

Dziękuję ogromnie! Jest tego sporo, pomogliście mi bardzo Jestem szalenie wdzięczna :]

I sama oczywiście jestem zdania, że na wydziale powinny być wszystkie słowniki, a nawet jeżeli nie na wydziale, to już na pewno w Bibliotece Śląskiej, ale w tym przypadku chyba nie wszystkie części zostały jeszcze wydane, nie orientuję się niestety :]

Ahaaaa, no i mogę wysłać skan tego czegoś, bo tak na dobrą sprawę nie wiem jak to nazwać

[Narya]

Nie ma tomów do słownika łaciny średniowiecznej. W moim mieście, które jest dwakroć mniejsze od Wrocławia (najmniejsze miasto akademickie) jest słowników sporo. Jest jeden słownik wielotomowy - francuski - ale niemalże prawie niedostępny.

[juzef]

Po mojemu to może być tak:

Dersconem - Dzierżek (skrót imienia Dzierżykraj)

Jacussius - Jakusz

Bogutha - Boguta (od imienia Bogusław)

Jaschconis - Jaczko (czyli Jaksa)

Sulco - Sulko/Suła

Woyslanicz - zastanawiam się czy nie chodzi o syna Wojsława - czyli Wojsławicza (np. Odowicz też zapisywano jako Odonicz)

Wachniconem - Wachnik (?)

[Vissegerd]

Viss, miałbym prośbę, bo temat jest bardzo ciekawy i szkoda go w dziale pomocowym, czy mógłbyś przenieść, bardzo ładnie proszę, do NPH, po uprzednim przeredagowaniu co niezbędne?

Wybacz Drogi Narya, ale dopiero teraz zauważyłem. Oczywiście przenoszę, przeredagujesz sobie wedle własnego uznania

Jeszcze raz przepraszam za moją spóźnioną reakcję.

Pozdrawiam.

[Narya]

W porządku Vissegerd, dzięki.

Prawda jest taka, że wiele nazw miejscowości, zwłaszcza wsi, w języku łacińskim, przestało istnieć i nie mają swojego odpowiednika polskiego. Myślę (poprawcie mnie jeśli się mylę) jest podobnie z imionami. Z imionami jest o tyle problem, że trzeba pobawić się w filologii polskiej i łacińskiej. Z nazwami miejscowości jest łatwiej, bo zostaje tylko sprawdzanie na mapie.

[slavian]

Hej,

Mam taki sam problem jak koleżanka Mango, bo z tego, co widzę, była na tym samym seminarium, tylko nieco wcześniej. Niestety, także znalazłam miejscowości do literki ł, a resztę tylko przez analogię i orientację na mapie. Może ktoś z was mógłby mi co s zaproponować.?

Oto miejscowości : Srzancicz, Mothchouicz,Sbiluthouicz, Kaliszcouice, Ochonin

Z imion : Jacuss., Swanch (nie jestem pewna, czy to imię), Stanciconem, Warssius.

Będę wdzięczna za każdą podpowiedź

[secesjonista]

Tylko co tu tłumaczyć, w przypadku np. miejscowości Ochonin? Można jedynie podać współczesną nazwę o ile miejscowość dotąd istnieje, bądź nazwy jakie obowiązywały na przestrzeni dziejów. Niektóre "podane tu kwestie" łatwe są chyba do objaśnienia.

"Przed 1370 r. król poświadcza, że Zdziesława z Ochonina (dziś Ochojno) sprzedała dziedzinę w tej wsi".

/F. Sikora "Zaginione dokumenty Kazimierza Wielkiego dla odbiorców z ziemi krakowskiej", "Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego", 9/1, 2006, s. 57/

i

"1556, 27 lipca (in loco campestri graniciali). 150 Na podstawie mandatu Jana z Ocieszyna, kanclerza kor. i podkomorzego ziemi krak. z dnia 24/7 1556, Jan Kmita z Woli, podstarości chęciński, oznacza granice między wsiami Podstolice a Ochoninem (dziś Ochojno) w procesie, jaki prowadził właściciel Podstolic, Mikołaj z Wieliczki,

dr. medycyny i altarzysta w kość. katedr, krakowskim, przeciw Aleksemu Radwańskiemu, dziedzicowi Ochonina, przy czem posługuje się ugodą, w tym samym sporze zawartą w dniu 28/7 1552 r.".

/J. Czubek "Katalog Rękopisów Akademii Umiejętności", Dodatek I, Kraków 1912, s. 96/

Trzeba sobie również zdawać sprawę, że kopiści w dawnych wiekach zależnie od swej wiedzy, pochodzenia (: język) czy wreszcie zwykłej "niefrasobliwości językowej" te same nazwy zapisywali całkiem różnie, i jedynie z kontekstu, tudzież porównywania różnych źródeł i opisanych zdarzeń można zidentyfikować: czy to postać, czy miejsce (: miejscowość, wieś).

[Narya]

Trzeba sobie również zdawać sprawę, że kopiści w dawnych wiekach zależnie od swej wiedzy, pochodzenia (: język) czy wreszcie zwykłej "niefrasobliwości językowej" te same nazwy zapisywali całkiem różnie, i jedynie z kontekstu, tudzież porównywania różnych źródeł i opisanych zdarzeń można zidentyfikować: czy to postać, czy miejsce (: miejscowość, wieś).

Tudzież robili częste pomyłki. Pół biedy, gdy trafi się gdzieś indziej jakaś kopia czy ta sama miejscowość zapisana inaczej. Gorzej - jeśli jedyna zachowana karta jest tą z błędem.

[secesjonista]

Z imion : Swanch (nie jestem pewna, czy to imię)... Warssius.

Będę wdzięczna za każdą podpowiedź

Co do Warssius:

"Warsz: nobilis Warssius Olschanouicze 1424 KDM TV 209 (od Warcisław, Warsław)".

/"Onomastica", T. 40, 1995/

Co do Swanch - jak najbardziej imię:

"... dalej imiona uprzednio plebejskie: Szymon, Tomasz, Świątek (Swanch)...".

/"Veritate et Scientia. Księga pamiątkowa w 125-lecie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk" red. J. Gąsiorowski, Poznań - Warszawa 1982, s. 109/

Ewentualnie inna forma: "Święch".

"Między połową a końcem XV w. zanikają też w materiale imiona słowiańskie typu: Bogusz, Bogumił, Boguchwał, Bieniek, Swanch...".

/J. Wiesiołowski "Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania", Warszawa 1982, s. 109/

Z tym że występuje ta forma również jako "nazwisko" (miano): Swanch Czudni, Swanch Witkow (Witków), Bartholomei Swanch, Swanch de Lyppagora, Mothil Swanch.

[Tomasz N]

Wśród mych przodków był niejaki Wawrzyniec. Ale nawet w dokumentach pisano to imię jako Lorek. Od lauru ?

[secesjonista]

Jak najbardziej, forma stworzona od: Laurentius, Lorenz, Laurent, Laurenz, Lorenzo... z czasem stało się to miano nazwiskiem, popularnym zwłaszcza u Żydów.