Harem

[secesjonista]

Odaliska to po prostu biała niewolnica, acz często tym określeniem posługiwano się do opisu wszystkich kobiet w haremie zwłaszcza nie mających statusu żony. Status poszczególnych kobiet w haremie (np. gözde - oko, dżaries, ikbal, kadina, ustas, kalfa) zmieniał się w zależności od kraju czy danych czasów.

"Żeńcie się zatem z kobietami, które są dla was przyjemne – z dwoma, trzema lub czterema. Lecz jeśli się obawiacie, że nie będziecie sprawiedliwi, to żeńcie się tylko z jedną albo z tymi, którymi zawładnęły wasze prawice".

Chociaż akurat Prorok pozwolił sobie na odstępstwo od tej reguły.

[secesjonista]

Czy mógłbyś jakoś rozwinąć pojęcie "grupy odwiedzającej zamknięte rejony haremu"?

W sumie to nie - chodziło jedynie o wyróżnienie pewnej grupy spośród tych co mogli odwiedzać harem. Żydówki były tak częstymi gośćmi jako, że w państwie ottomańskim (okres XVI-XVIII w.), niewiele było chrześcijanek parających się kupiectwem, a muzułmanki miały szereg ograniczeń w zakresie swobodnego poruszania się samemu.

"Według Gerbera około 35-40% rynku obnośnego w Bursie należało do kobiet. Ich przewaga nad mężczyznami polegała na możliwości wchodzenia do kobiecych części domu. Zarabiały w ten sposób głównie żydówki, w znacznie mniejszym stopniu muzułmanki. W sidżillach z Kayseri z pierwszej ćwierci XVII w. oraz z Konyi z drugiej połowy XVIII stulecia także znajdują się wzmianki o takim handlu".

/N. Królikowska "Muzułmanki w życiu społecznym Imperium Osmańskim w XVI-XVIII wieku", "Przegląd Historyczny", T.XCVI, z. 3, 2005., s. 435-436/

[gregski]

Z tego co pamiętam z wycieczki do pałacu Topkapi to życie w Haremie było pasmem intryg i spisków. Gdy dziewucha dostąpiła takiego zaszczytu że spoczęło na niej oko sułtana (albo i coś więcej) automatycznie stawała się częścią jednej wielkiej pajęczyny zależności. Biedny Sułtan uwikłany był w to bagno kompletnie. Musiał biedak nosić turban bo mu łeb pękał od tych wszystkich oskarżeń i pretensji. Nie dziwota, że Imperium Osmańskie było tak agresywne. Biedny Sułtan nie miał w domu chwili spokoju. Jedynie gdzie mógł odetchnąć to na wojnie.

[secesjonista]

Jak zapisano w księdze "Mryczczhakatika" w dawnych Indiach kobiety tworzące królewski harem to były z reguły niewolnice. Tak jak i w innych kulturach główny nadzorca (kańczukin) był eunuchem. To co odmienne to fakt, że ochronę gineceum stanowiły kobiety (również niewolnice).

"Członkinie jej, uzbrojone we włócznie i przybrane w hełmy,pełniły wartę na wałach i pilnowały apartamentów prywatnych władcy. Nie ulega wątpliwości, że pochodziły one z Zachodu, gdyż nazywano je jawani ('pochodzące z Jonii'). Jednakże można zaobserwować, iż ubiór ich zmieniał się w miarę stuleci: noszony przez mniej więcej aż do połowy w. III strój grecko-rzymski zostaje w w. IV-V zastąpiony przez irański".

/J. Auboyer "Życie codzienne w dawnych Indiach", Warszawa 1968, s. 39/

A czy w innych państwach (kulturach) próbowano praktykować podobny pomysł z wyłącznie żeńską obsadą haremu?

[secesjonista]

Warto tu przypomnieć, że w tradycji muzułmańskiej harem sułtana to nie tylko wydzielona i częściowo niedostępna przestrzeń jego pałacu gdzie przebywały jego małżonki czy nałożnice. Harem to były wszystkie kobiety znajdujące się pod opieką mężczyzny, zatem i niezamężne siostry, służące czy zakładniczki.

Mnie ciekawi jakie względy powodowały, że niektóre spośród małżonek władców osmańskich nie trafiały do haremu, a żyły w osobnym domu mając własny dwór i nie podlegały rygorom wspólnoty haremu. Taką swobodę miała np. Mara (córka despoty serbskiego Jerzego Branokovicia) poślubiona Muradowi II, podobnie Olivera (córka serbskiego księcia Lazara) małżonka Bajezida I.

 

 

Z literatury:

L.P. Peirce "The Imperial Harem. Women and Sovereingty in the Ottoman Empire".