ND - Narodowa Demokracja

[FSO]

i jej wpływ na mentalność społeczeństwa, politykę wewnętrzną czy zagraniczną. Jak ją oceniać?

Witam;

jej "twarzą" i "ikoną" byl Roman Dmowski. Do '26 roku byla jedną z glównych partii na scenie politycznej i główną po jej prawej stronie. Po przejęciu włądzy przez Piłsudskiego, była jednym z jego przeciwników politycznych. Wspólpracowala w Sejmie także z innymi partiami prawicowymi a także centrowymi [stąd urocze nazwy sojuszów: "Chjena" ; "ChjenoPiast". W swym programie miala hasla antyżydowskie, przypisuje się jej dużą rolę w zamachu na pierwszego prezydenta Narutowicza.

pozdr

[Narya]

Najwięcej wpływów miała w Wielkopolsce (sam Piłsudski pchnął Wielkopolan w ręce Endecji). Słyszałem coś tam o pogromach żydowskich inspirowanych przez Endecję (i w ogóle tworzenie antysemityzmu polskiego, który wybuchnął z nową jakością siły po 1945, co przedstawił Gross).

To jest niezwykłe- Endecja powojenna atakowana przez PPR-owców, a mimo to ich politykę antysemicką wspierała nowa władza.

[madu1906]

Pragnąłbym wiedzieć jakie wydarzenia Narya ma na myśli powołując się na Grossa.

[palatyn]

w ogóle tworzenie antysemityzmu polskiego, który wybuchnął z nową jakością siły po 1945, co przedstawił Gross

Takto jest jak się czyta tylko Grossa lub tych, którzy pozytywnie o nim piszą. Proponuje też inne lektury. Np. Jan Marek Chodakiewicz "Po zagładzie. Stosunki poslko-zydowskie 1944-1947" Warszawa 2008.

[Bruno Wątpliwy]

Ja osobiście Chodakiewicza nie uważam za udane "antidotum" na "Strach" Grossa (taki był zapewne ambitny zamiar IPN). Ale proponuję ich na razie zostawić. Skądinąd b. ciekawy temat porównawczy (może nowy topic?).

Moim zdaniem, w przypadku Wielkopolski i Pomorza na popularności endecji zadecydował przede wszystkim czynnik antyniemiecki nie antysemicki, chociażby dlatego, że ilość Żydów w tych dzielnicach była śladowa; a także swoiste przywiązanie do prawa, tudzież generalnie sympatie prawicowe, właściwe często dla "bogatych i sytych" (opatruję to zawczasu cudzysłowem i emotikonem ). Po pruskim, swoistym, ale jednak państwie prawa, zamach stanu, dyktatura to nie były dobre argumenty "za" dla Wielkopolan. Do tego dochodziła świadomość zagrożenia niemieckiego. I jeszcze długoletnia zapaść gospodarcza pod rządami sanacji (kryzys miał swoje prawa, ale...). Zatem endecję mogli postrzegać jako tych, którzy są za prawem, przeciw Niemcom i nie są - Broń Panie Boże - zbytnio lewicowi.

BTW - zbiorze wspomnień "Gdynia 1939" jest taka scena (cytuję z pamięci, zatem z błędami) jak ksiądz, sympatyk endecji, utrudnia ćwiczenia Obrony Narodowej, czy też obchody święta państwowego "bo Polska jest nadal w niewoli masońskiej". Zapewne jako niekompetentnych, masonów, uzurpatorów, lewicowców i co tam jeszcze postrzegała sanatorów istotna część zachodniej Polski. Antysemityzm był tu chyba sprawą drugorzędną, choć zapewne jakieś znaczenie miał. Zachód jednak nie przodował bynajmniej w "ruchu pogromowym", zarówno przed wojną, jak i po.

[FSO]

Witam;

Bruno - niepotrzebnie opatrujesz to emotikonami. Na tle ówczesnej Polski Wielkoposka i Gdańsk z Pomorzem , do tego Śląsk to byla niemal Europa, prawie jak Londyn. [wystarczy zerknąć do Małgo Rocznika Statystycznego, ja mam za '39 rok by się o tym przekonać].

Poza tym endecja i Dmowski, jako jej przywódca, po przewrocie majowym, jednoczy ruchy katolickie i narodowe [konserwatyne o silnym zabarwieniu nacjonalistycznym] znane jako OWP. Po delegalizacji przez Sanację staje się przeciwnikiem Piłsudskiego i obozu sanacyjnego. Symbolizuje dla niego wszystko to co najgorsze, wszystko to czym pogardzał.

Antysemityzm i anty [narodowe] endeckie podejście ujawniało się za to na wschodnich rubieżach kraju, gdzie bogactwa, nawet biorąc pod uwagę Polskę i jej średnią, nie bylo, za to "żywioł" polski stanowil mniejszość lub co najwyżej byl jednym z wielu. Tam bywało ruchy katolicko narodowe, czasem "odszczepieńcy" od endecji dla których byla za malo radykalna wywolywala rozmawite pogromy i marsze.

pozdr

Bruno : chcesz - masz : https://forum.historia.org.pl/index.php?showtopic=8236 zapraszam:)