Płace i ceny w II RP

[Jarpen Zigrin]

Na podstawie tematu dt. kolei, gdzie Gnome przedstawił ile zarabiał kolejarz pomyślałem, że warto pogadać ogólnie kto i za co ile zarabiał oraz ile i czego mógł za to kupić. Zapewne w różnych latach będzie się to nieco inaczej kształtowało.

[FSO]

Witam;

wczoraj "znalazlem" w końcu maly rocznik statystyczny 1939 r. Dziś najpóźniej jutro wrzucę troszkę danych. Jest tam tego sporo stron. Co ciekawe, z tego co przeglądalem mogę powiedzieć, że dzienny zarobek rolnika mającego dwa konie i slużącemu innym do wykonywania uslug [coś a la dzisiejszy traktor z oprzyrządowaniem] w okresie kryzysu [1928 r do 1923/3] spadla od 30 do 40 %. Przy czym przy podziale Polski na cztery rejony: poludniowy , zachodni , centralny i wschodni - najwięcej zarabial on w Wielkopolsce, przy czym na ścianie wschodniej jego zarobek byl o polowę [!] niższy. Niewielka różnica byla za to pomiędzy tzw. regionem centralnym - ok 10% mniej w stosunku do Wielkopolski i regionem poludniowym a wschodnim. W tym pierwszym zarobki byly o owe 10% wyższe niz na ścianie wschodniej.

pozdr

Witam;

ponownie:) - z Malego Rocznika Statystycznego '39:

1. Przyjmując że produkcja przemyslowa w '28 r = 100 to dane za rok '36 - '38 wyglądają następująco: 94 / 111 / 119

2. Ceny hurtowe nominalne zaś w 28 r= 100 to j/w za okres '36 - '38 : 54 / 59 / 56

3. Koszty utrzymania zalożenia j.w w okresie '36 - 38: 58 / 62 / 61

4. Ceny pszenicy na gieldach krajowych w '28 roku ok 50 zl/ 100 kg ; w III '39 - okolo 20 zl/100kg

5. Cena prądu za 10KWh w III '39 r '3,53 [K-ce] do 7,00 [Wilno]

6. cena cukru za 1 kg w III '39 r to ok 1 zl /kg

7. Cena Sloniny za 1kg w III '39 od 1,58 [Wa-wa] do 2,00 [Gdynia]

8. Roczna wartość wynagrodzenia w zl robotników rolnych: od 830 zl dla woj poludniowych do 1146 dla zachodnich [rok 37/38] czyli miesięcznie wychodzi od ok 70 zl/mc do niemal 100/mc

9. Przeciętna placa robotnika tygodniówka to ok 30 zl - miesięczna ok 140 [ lipiec '38] [z tym że tygodniówka mieści się od 17 zlotych do niemal 40]

10. Stawka godzinowa w '38 to średnio niecale 80 groszy a realna od ok. 0,47 [krakowskie zaglębie węglowe [Chrzanów; Trzebinia] do 1,38 zl/h [hutnictwo żelazne śląskie]

11. Pracownicy umyslowi objęci ubezpieczeniem ZUS [umysowi] od niecalych 130 zl do ponad 300 ['35r]

12. Nauczyciele i administracja cywilna: uposażenie zasadnicze: od 100 zl do 1000; największa grupa zaś 260 zl

13. Zawodowi wojskowi [zasadnicze] : od 137 [Kapral] do 3000 [general]

14. Sędziowie i prokuratorzy [zasadnicze] : od 425 do 1100

15. Policja państwowa [zasadnicze] : od [posterunkowy] 150 do [inspektor] 700

16. PKP [zasadnicze] od 100 do 1000 z tego najwięcej osób między 125 a 200

17. PPTiT [Polska Poczta...] [zasadnicze] : od 100 do 1000 [z tego najwięcej w przedziale 145 - 205]

Dodatki

- funkcyjne i slużbowe:

W administracji ogolnej od 50 [naczelnik więzienia III klasy] do 3000 [np. minister 2000; wojewoda 1500]

W szkolnictwie od 5 do 500 [np kierownik szkoly powszechnej do 50; rektor uniwersytetu - 500]

W sądownictwie : od 50 do 2000 [śędzia kierownik sądu grodzkiego do 100; prezes SN - 2000]

W wojsku : od 75 do 3000 plus dodatki aeronatyczny, na wyekwipowanie i in.

W PKP : od 25 do 600

W PPTiT : od 30 do 500

- dodatki lokalne:

Wszystkim przyslugiwaly dodatki w wysokości ok 20% [Gdynia ] ; 15 % [Warszawa] i ok 10% [Hel; Sląsk; Cieszyn, B-B, Kraków]

- podatek specjalny dla wszystkich pracowników publiczno prawnych i od 1.04.1939 po obniżce wynosil:

od 200 do 250 zl 3% nadwyżki; do 500 zl 7%; do 1000 - 11%; do 2000 - 17% i powyżej - 25%

- podatek specjalny da pracowników prywatnoprawnych: [zasady j.w.] powyżej 220 do 300 - 2%; do 560 - 4%; do 1150 - 7% ; do 2350 - 10% i powyżej 15%...

Dla porównania kursy walut [Dolar USA i Marka niemiecka i Gulden gdański].

Wyjaśnienia: Dla US$ "gold standard" zostal zniesiony w kwietniu '33, dewaluacja nastąpiła także w kwietniu, a nowy parytet został wprowadzony w styczniu '34. Dla RM: oficjalnie nic takiego nie nastąpilo; Dla guldena gdańskiego dewaluacja i wprowadzenie nowego parytetu nastapilo w maju '35:

Zloty do US$ : dla okresu '27 - '32 to 8,90 - 8,93 / 1 Us$ a okres '35 - '38 5,28 - 5,30

Zloty do RM: dla całego okresu: 2,11 - 2,13 / 1 RM

Zloty do guldena gdańskiego: '27 - '32 to 1,73 - 1,74 / 1 Guld. Gd., okres '36 - '38 to 1:1

Polski złoty mial staly parytet : 1 kg czystego zlota to 5924,44 zł.

pozdr

[Gnome]

Aż się muszę z Wami podzielić tym co wyczytałem u Żarnowskiego i pomyśleć, że przypadkiem 'wpadłem' na tę książkę.

W rozdziale o mieszkaniach i ich wyposażeniu można znaleźć m.in. ceny:

W 1928 r. odkurzacz (zwany również elektroluksem) kosztował uwaga 500 zł (majątek niemal)

Zaś ceny z roku 1936 r.

żelazko elektryczne - 15 zł

maszynka do kawy - 62 zł

kuchnia dwupłytowa z piekarnikiem - 230 zł

piecyk elektryczny - 27-95 zł

odbiornik radiowy 2-3 lampowy - 130-140 zł

Przy przeciętnym uposażeniu pracownika umysłowego wynoszącym 250-300 zł miesięcznie.

lodówka na lód zwykły (którego trzeba było 8-15 kg dziennie) - 120-200 zł

elektryczne chłodziarki absorpcyjne (60 l) - 1400(!) zł, do tego dochodziły koszty prądy sięgające 50 zł miesięcznie.

chłodziarki kompresorowe (niektóre produkowano w kraju) o pojemności od 120 do 300 l - 2000(!!) zł z tym, że zużywała prąd za ok 15 zł miesięcznie.

Żarnowski J., Polska 1918-1939: praca, technika, społeczeństwo, Warszawa 1999, s. 271-272

[Gnome]

Czytając "Dziennik Poranny" natknąłem się w nr 129 z 8 czerwca 1938 r. na wzmiankę o cenie "tele-superheterodyny z okiem elektrycznym" czyli po naszemu telewizora, otóż jedyne 5 tys. złotych, bagatela.

[Tomasz N]

Mam pytanie ile kosztował koń, taki pociągowy, w Polsce tuż przed wojną ?

[Tomasz N]

Mam pytanie ile kosztował koń, taki pociągowy, w Polsce tuż przed wojną ?

[secesjonista]

W zestawieniu statystycznym za okres od kwietnia 1934 do marca 1935 r. Izba Rolnicza w lubelskim podała:

przy dostawie do wojska cena przeciętna za konia remontowego 1029 zł

na wolnym rynku cena za dobre konie robocze wahała się od 300 - 400 zł

W tejże publikacji można przeczytać o zgłoszonych na wystawę w Lublinie przez Związek Hodowców Koni 374 sztukach wybornego materiału (w dziale koni hodowlanych remontowych), ta organizacja następnie zorganizowała zakup koni dla wojska, których dostarczono do remontu 702 sztuki na sumę przeszło 722 000 zł, zaś dla K.O.P. 120 szt. koni po przeciętnej cenie 1000 zł za sztukę.

/"Sprawozdanie Lubelskiej Izby Rolniczej za Okres od 1 kwietnia 1934 r. do 31 marca 1935 r." Lublin 1935/

Za tenże sam okres sprawozdawczy Izba w Wielkopolsce podała, że cena inwentarza roboczego:

za konie robocze od 250 - 400 zł

za konie remontowe około 1150 zł (n wystawie w Poznaniu 1154,50 zł - czyli bez dodatku hodowlanego)

za ogiery zarodowe około 2800 zł

Komisja K.O.P zakupiła z majątku Kobylniki 6 koni za sumę 8595 zł, przeciętna cena konia wynosiła 1432,50 zł.

Komisja Remontowa nr 2 zakupiła 12 koni dla Policji Państwowej za cenę 15 070 zł

/"Sprawozdanie Wielkopolskiej Izby Rolniczej za rok 1934/1935" Poznań 1935/

[Tomasz N]

Dziękuję. Toby się mniej więcej zgadzało. Na DWS-ie piszą że koń dla artylerii mógł kosztować i 1600 zł

[secesjonista]

Dla roku 1937 w owej Wielkopolsce podano:

na pokaz w Kościanie doprowadzono 179 koni z których Komisja Remontowa zakupiła 137 sztuk. Ceny bez dodatku i premii:

najwyższa 1300 zł

najniższa 700 zł

przeciętna 1090 zł

na pokaz w Ostrzeszowie doprowadzono 123 konie, komisja zakupiła 54:

Ceny bez dodatku i premii:

najwyższa 1400 zł

najniższa 750 zł

przeciętna 984 zł

na pokaz w Koźminie doprowadzono 238 koni, komisja zakupiła 167 koni.

Ceny bez dodatku i premii:

najwyższa 1400 zł

najniższa 750 zł

przeciętna 1039 zł

[Tomasz N]

Świetnie. Najciekawsze są te ilości kupowane, średnio około setki. By kupić jakieś 400 koni trzeba było z 5 - 6 aukcji.

[secesjonista]

Płace w Policji Komunalnej:

szeregowiec - 312-440 Mk

kapral - 394-550

sierżant - 476-660

młodszy komisarz - 570-800

podkomisarz - 675-925

komisarz - 780-1050

podinspektor - 1400

inspektor - 1650

naczelny inspektor - 1850

Na mocy ustawy o uposażeniu PP z 13 lipca 1920 r.:

komendant główny - 3200 Mk

nadinspektor - 2900

inspektor - 2600

podinspektor - 2300

nadkomisarz - 2100

komisarz - 1600

podkomisarz - 1400

aspirant - 1300

starszy przodownik - 950

przodownik - 850

starszy posterunkowy - 750

posterunkowy - 700

Przy tym za każdy rok pracy przyznawano uzupełnienie w wysokości 2,5% płacy zasadniczej. Za wyższe wykształcenie przysługiwał dodatek 20% pensji zasadniczej. Funkcjonariusze policji śledczej otrzymywali 20% uzupełnienia uposażenia zasadniczego.

Na mocy rozporządzeń z przełomu lat 1933/1934 ustalono nowe zasady uposażenia, które składało się z kilku elementów:

- uposażenie zasadnicze zależne od stopnia

- dodatku stołecznego dla funkcjonariuszy z Warszawy

- dodatku lokalnego dla pełniących służbę na półwyspie Hel oraz w miastach Białej i Gdyni

(dodatki te w zależności od grupy uposażeniowej wynosiły od 15 do 150 zł)

- zasiłku wyrównawczego dla otrzymujących uposażenie niższe od dotychczas pobieranego

- dodatku na umundurowanie dla oficerów policji.

W myśl tych rozporządzeń korpus został podzielony na jedenaście grup:

I komendant główny - 1000 zł

II nadinspektor - 700

inspektor - 700

III podinspektor - 500

IV komisarz - 335

V komisarz - 335

VI podkomisarz - 270

VII aspirant - 240

VIII st. przodownik - 200

IX przodownik - 180

X st. posterunkowy - 160

XI posterunkowy - 150

Na mocy rozporządzeń z 1933 r. rozróżniano dodatki związane ze stanowiskiem kierowniczym i stopniem służbowym:

(służba mundurowa / śledcza)

nadinspektor - 450 / -

inspektor 350 / 440

podinspektor 250 / 315

nadkomisarz - 215 / 270

komisarz - 165 / 210

podkomisarz - 135 / 170

aspirant - 120 / 150

st. przodownik - 65 / 100

przodownik - 60 / 90

st. posterunkowy - 55 / 80

posterunkowy - 40 / 60

Warto zauważyć , że dodatkowo wynagrodzenie policjantów zostało zwolnione od podatku dochodowego i opłaty emerytalnej.

/za: A. Misiuk "Policja Państwowa 1919-1930", Warszawa 1996, s. 95, s. 96, s. 98-99/

[Jarpen Zigrin]

Artykuł pasujący do tematu:

 

https://historia.org.pl/2018/07/22/ile-zarabiano-i-co-mozna-bylo-za-to-kupic-w-przedwojennej-polsce-pensje-i-ceny-w-ii-rp/

 

Zarobki w różnych branżach, ceny artykułów spożywczych, przemysłowych, samochodów, ubrań, restauracji i biletów lotniczych.