Strajk czy powstanie w Krakowie?

[Jarpen Zigrin]

W dniach 5 - 7 listopada 1923 r. doszło do strajku powszechnego w Krakowie przeciwko inflacji i drożyźnie. Nazywa się to czasem powstaniem czy słusznie? Jakie było dokładnie podłoże tego strajku i dlaczego doszło do zamieszek w trakcie niego?

[Bruno Wątpliwy]

Nawiązując do toczącej się dyskusji o wojnie domowej w 1926 r., powstaniem bym tych wydarzeń nie nazwał (podobnie jak nie określiłbym tak Poznania w 1956 r.).

Witos ("Moje wspomnienia"), także chyba Rataj byli przekonani, że akcja była przemyślana i zorganizowana przez piłsudczyków. Dzieli najprawdopodobniej - przynajmniej po części - tą opinię autor chyba najlepszego opracowania o stanach nadzwyczajnych w Polsce - L. Mażewski ("Stany nadzwyczajne...", Toruń 2006, s. 62-63. Tamże odesłania do Witosa i Rataja, tudzież - jednak! - zwrócenie uwagi na "wątpliwą legalność działań rządu Witosa" w 1923 r. Generalna konstatacja LM "porządek publiczny, a może i ład konstytucyjny, został obroniony. To najważniejsze".

[Jarpen Zigrin]

W sumie dlaczego doszło do takiej sporu, takiej eskalacji konfliktu, że były ofiary po obu stronach?

[Tomasz N]

Straty z 6 listopada 1923 r. są znane.

Wśród cywili poległo lub zmarło od ran 18 (znani są z nazwiska) oraz było minimum 30 rannych.

Wojsko straciło 14 żołnierzy i 3 oficerów (jw.) oraz 101 rannych.

Policja miała 65 rannych.

Zastrzelono 37 koni, 83 zraniono.

Straty materialne wojska i policji wyceniono na 9 514 140 358 marek polskich.

[secesjonista]

Cz. Brzoza "Kraków polityczny", w: "Dzieje Krakowa" (t. 4 "Kraków w latach 1918-1939") red. J. Bieniarzówna, J.M. Małecki podają liczbę niespełna 40 policjantów, ale nie o tym chciałem pisać, ot taki koloryt epoki, wspomnienia ówczesnego policjanta:

"Byłem w tym dniu na ulicy Skawińskiej pod budynkiem Gminy żydowskiej, [gdy] powracali z tej rewolucji robotnicy, i [wtedy] jeden powiedział do drugiego: Ubiłem żołnierza zrabowałem sklep żydowi na ulicy Floriańskiej, towar niosę do domu, odbiłem sobie stratę za strajk. Ten sam robotnik na drugi dzień poszedł do pracy do Żyda, wyrabiał świece..."

/F. Banaś "Moje wspomnienia" oprac. i red. M. Kalisz, E. Rączy, Rzeszów 2009, s. 30/

Edytowane 22 Październik 2011 przez secesjonista