Herb Warszawy - geneza

[Jarpen Zigrin]

Zastanawia mnie herb Warszawy dlaczego akurat syrenka?

Co prawda dopiero od XVII w. jest Syrenka, ale wcześniej była np. pół-kobieta, pół-gryf, skąd to się wzięło? Tylko proszę bez legend : )

[Albinos]

Przyznam że jak dotąd nie spotkałem się z jednoznaczną odpowiedzią na to, skąd takie zmiany w wizerunku. Kuczyński w Herbie Warszawy pisze, że sama syrena wzięła się z dzieła Physiologusem, w którym syrena występuje pod dwoma postaciami. Pierwsza to pół-kobieta/pół-ptak, druga to natomiast syrena morska, pół-kobieta z rybim ogonem. Co prawda pierwsza syrena w tej drugiej wersji pojawiła się już w 1622, jednak tak na dobrą sprawę, zmiany trwały do XVIII wieku. Przecież jeszcze na księdze rachunkowej miasta z 1652 roku, a więc w 30 lat po tej pierwszej pół-kobiecie z rybim ogonem, po bokach pojawiają się smocze skrzydła. Te same skrzydła pojawiły się jeszcze w XVI wieku, kiedy to tułowie męskie zostaje zastąpione kobiecym. Dokładna droga zmian do postaci z 1622 i późniejszych, nie jest znana. Jeśli chodzi zaś o późniejsze zmiany, to są one już dokładnie opisane.

[secesjonista]

Warto zauważyć, że mówimy o ewolucji herbu Starej Warszawy; Leszno, Grzybów, Nowe Miasto, jurydyki, jak: Bielina, Bożydar, Dziekanki mając własne zarządy administracyjne musiały mieć własne pieczęcie. Proces wchłania przez administrację Starej Warszawy innych obszarów rozpoczął się od 1685 kiedy to ustanowiono Komisję Brukową (późniejsza Deputacja Brukowa).

O jednym z najwcześniejszych wizerunków herbu wspomina w swym artykule... pewien Niemiec - Vossberg. Przy niemieckim dyplomie ("dan w Warszawie we środę po uroczystościach trzech króli roku pańskiego 1459 przy wyciśnieniu pieczęci naszego miasta") była pieczęć na której wedle opisu: "wyobraża w pojedynczej ozdobnie obwiedzionej tarczy, ku lewej stronie odwróconego gryfa, który zamiast głowy w wyższej części ciała przedstawia mężczyznę, wywijającego w prawej ręce prostym mieczem nad głową, w lewej zaś trzyma próżną okrągłą tarczę, napis wokoło s civitatis Varsoviens".

/artykuł zamieszczono w: "Zeitschrift für Münz-Siegel und Wappenkunde" herausgegeben von Dr Koenne, dritte Jahrgang 1843/

Autor ów uważał (w czym nie był odosobniony), że pojawienie się postaci syrenki-kobiety to efekt niestaranności kopistów-pieczętarzy. Co ciekawe, nasza Syrenka symbol kojarzony z walką (jako symbol walczącego miasta) zupełnie inne skojarzenia przyniósł ówczesnemu autorowi. Wedle niego symbol (: mężczyzna/gryf) odnoszący się do męstwa dawnych Słowian został przekształcony w symbol nieudolności (: kobieta).

Co do samej koncepcji kształtowania się herbu wskazuje się na połączenie herbu książąt Mazowieckich z herbem ziemi Bełskiej.

Z ciekawszych wersji herbu (pieczęci) służb warszawskich: swego czasu wydział policji i sprawiedliwości pieczętowały swe dokumenty niemal identycznymi herbami, na których Syrence towarzyszą dwaj dzicy ludzie z maczugami.

[adamhistoryk]

Maksymilian Baruch mówi o tym, że syrena miała obrazować obronę Warszawy. I mówi również że dla niego jest ona niezrozumiała w sensie rysunku. Nie wie skąd się wziął pomysł syreny w herbie. Za: "Warszawa za książąt mazowieckich i Jagiellonów".

[secesjonista]

Obronę przed kim?

Autor ów nie pisał wcale, że znak na pieczęci miał symbolizować: "obronę", a jedynie, że miał on przedstawiać obronny charakter Warszawy. A to trochę co innego.

O znaku na pieczęci pisał:

"Najprostszą, zdaje się, wykładnią jego będzie: 'Warszawa, miasto warowne od strony lądu i od strony rzeki'".

/tamże, Warszawa 1916, s. 10/

[adamhistoryk]

Ale skąd syrena u brzegów Wisły? Mnie się kojarzy z mitologią Grecji ... Czy u Słowian też były syreny?

[secesjonista]

A kto napisał, że to te same syreny?

A kto napisał, że pierwotnie była to syrena?

[poldas]

Zastanawia mnie herb Warszawy dlaczego akurat syrenka?

Ponieważ najpierw ją produkowano w Warszawie.

A tak nawiasem, Ona ma ładne piersi Krahelskiej, więc się odczepcie.

[secesjonista]

Zważywszy na brzmienie tematu, gdzie istnieje fraza: "geneza" i z całym szacunkiem dla kształtu "piersi Krahelskiej" - co z tego co napisał poldas - wnosi sensownego do tematu?

[adamhistoryk]

Właściwie to na samym początku była trytonida. Patrz: W. Trojanowski "Godło herbowe Warszawy" w: "Kronika Warszawy", nr 2, 1925