Najlepszy Hetman Rzeczpospolitej Obojga Narodów

[Tofik]

Gwoli wyjaśnienia,właśnie wyczytałem,że w wieku 39lat otrzymał JKCh buławę polną litewską,po śmierci Radziwiłła.

Gdzie, tak z ciekawości zapytam? Bo dokumentu, w którym król mianuje Chodkiewicza hetmanem polnym chyba nie odnaleziono.

Z hetmanow koronnych - moj faworyt to Koniecpolski, potrafił walczyć z tak odmiennymi przeciwnikami jak Tatarzy i Szwedzi, nauczył Gustawa Adolfa paru sztuczek i pokonał go pod Trzcianą (chociaż nie była to taka jatka jak twierdzi sie w polskich opracowaniach...).

Z hetmanow litewskich - Chodkiewicz - Biały Kamień, Kircholm i Chocim mowią wszystko

No i w końcu jakiś człowiek, który ma podobne zdanie do mojego :mrgreen:

[mariuszdragula]

Wyczytałem to w "Husaria pod Kircholmem 1605"."Piorun"nawet pogniewał się na króla, że polną buławę nie otrzymał żaden z jego krewnych. Wiosną 1601r. JKCh przybył do Inflant jako świeżo mianowany hetman polny litewski.Natomiast po zwycięstwie pod Białym Kamieniem w 1604r. Chodkiewicz otrzymał wakującą po zgonie "Pioruna" wielką buławę litewską.

[Kadrinazi]

Podhorecki w biografii Chodkiewicza napisał (o sejmie z lipca 1603 roku):

Za dotychczasowe zasługi otrzymał Jan Karol na sejmie dyplom nadania buławy polnej i urzędu 'komisarza generalnego wojska w Inflantach' (...) Ponieważ sejm rozszedł się wśrod sporow i kłotni, Chodkiewicz prawdopodobnie nie uzyskał potwierdzenia swego dyplomu, w dalszym ciągu bowiem tytułowany był w listach tylko 'hrabią na Myszy, Szkłowie i Bychowie, komisarzem generalnym w Inflantach i starostą żmudzkim'

Coś ta 'Husaria pod Kircholmem' wzbudza kontrowersje - najpierw dzicy Szkoci, teraz problem buławy polnej litewskiej

[mariuszdragula]

To że od 1600 roku JKCh jest hetmanem polnym litewskim jest faktem ogólnie przyjętym. Jan Meysztowicz 40 lat temu nie mógł zaglądać do Wikipedii A to, że dopiero 3 lata później nadali mu dyplom to chyba nic, aż tak dziwnego.

[Kadrinazi]

Faktem ogolnie przyjętym może i jest, acz, że znow posłużę się Podhorecki, tym razem ze 'Sławnych hetmanow Rzeczypospolitej':

Za zasługi wojenne [po wyprawie mołdawskiej 1600 roku - K.] dostał starostwo wielońskie nad Niemnem. Natomiast nie otrzymał buławy polnej litewskiej, jak to mylnie za Naruszewiczem powtarzali wszyscy historycy. W całej zbadanej przez nas korespondencji owych lat Chodkiewicz jest tytułowany tylko 'hrabią na Myszy, Szkłowie i Bychowie' oraz starostą generalnym ziemi żmudzkiej. O tytule hetmańskim nie ma ani słowa!

Dziwi fakt, że hetman polny nie był hetmanem zwany w korespondencji...

[mariuszdragula]

Być może Zygmunt chcąc zmobilizować JKCh przed zbliżającą się szwedzką ofensywą(tą z finałem pod Kokenhausen) przekazał mu buławę, nieformalnie, ad hoc. Przyznam, że nie wiem czy nadanie buławy zatwierdzał sejm, wiem już że wystawiał dyplom .

Nadmienię, że nasze dysputy nie są wcale nie na temat, gdyż wypowiadamy się o najlepszym, jak narazie hetmanie.

[Kadrinazi]

Nieformalne przekazanie buławy? Z czymś takim sie nie spotkałem - przecież musiała być ustalona procedura, krol nie mogł sobie ot tak rozdawać godności hetmańskiej...

[Pancerny]

Przyznam, że nie wiem czy nadanie buławy zatwierdzał sejm, wiem już że wystawiał dyplom

Kandydata na urząd hetmański i ministerski, przedstawiał sejmowi król i to sejm zatwierdzał przyszłego ministra, i nie pamiętam by kiedykolwiek sejm odrzucił kandydata króla.

[Tofik]

i nie pamiętam by kiedykolwiek sejm odrzucił kandydata króla.

I gwoli wyjaśnienia zdarzało się, że król odrzucał kandydatów sejmu

[mariuszdragula]

Nieformalne przekazanie buławy?

Zygmunt słynął z niekonwencjonalnych zachowań jak np.nagminne, słowne, bezgotówkowe wypłaty żołdu, a już w gestii sejmu pozostawały formalne rozwiązania. Zapewne król obiecał i zarezerwował buławę dla Karola, przekazując mu np. znak hetmański (bezdyplomowo) przed zbliżającą sie kampanią. Być może na przeszkodzie formalnego przekazania buławy stał "Piorun" i dopiero po jego śmierci pchnięto sprawę do przodu.

Ale jak już sam zauważyłeś Kadrinazi to są zarzuty do całej polskiej historiografii, a nie do "Dzikich Szkotów pod Kircholmem".

[Kadrinazi]

Drążę temat mitycznej buławy polnej dla Chodkiewicza

Tym razem Henryk Wisner z 'Kircholmu 1605':

Tymczasem w kwietniu 1601 roku mianowany [Chodkiewicz - K.] został pułkownikiem, porucznikiem hetmańskim albo porucznikiem hetmańskim głownym. Otrzymał władzę nad wojskiem walczącym w Inflantach, ale na czas nieobecności hetmana wielkiego (...). Z nominacją hetmańską Zygmunt III wstrzymał się nie tylko do śmierci Krzysztofa Pioruna Radziwiłła (20 XI 1603), ktory jako hetman wielki miał zastrzeżone prawo co najmniej aprobowania, a raczej prezentowania kandydatow na wszystkie urzędy wojskowe, w tym hetmaństwo polne, ale i poźniej, aż do marca 1605 roku.

Wisner podaje bardzo ciekawy cytat z listu Zygmunta III z 3 marca 1601 roku:

Zdało nam sie pod ten czas pułkownika...naznaczyć, a rozumiejąc, iż Wiem. Karol Chodkiewicz starosta żmudzki temu podołać może, pisaliśmy o tem do niego.

[Vissegerd]

Ciekawa sprawa z tym Chodkiewiczem. Mam wrażenie, że może trochę mylimy tych Chodkiewiczów. Starostą żmudzkim był również Jan Chodkiewicz zmarły w 1579 roku. Byli też Hieronim Chodkiewicz, zmarły w 1617 i Grzegorz Chodkiewicz, zmarły w roku 1573, hetman wielki litewski.

Wg Stanisława Herbsta Jan Karol Chodkiewicze został hetmanem polnym podczas obrad sejmu warszawskiego, które zakończyły się 13 marca 1601 roku. Radziwiłł otrzymał tę informację 10 maja gdy stacjonował w Oniksztach. Informację tę potwierdza Encyklopedia Wojskowa i parę innych źródeł. Jednakże Herbst nie podaje jakichkolwiek materiałów źródłowych z epoki. Faktem natomiast jest, że na początku 1601 roku, jeszcze przed zebraniem się sejmu, po Warszawie krążyły plotki o przyznaniu buławy polnej, litewskiej Chodkiewiczowi. Nie w smak to było Piorunowi, który najzwyczejniej w świecie nie lubił Jana Karola. Nie do końca jest też jasna sprawa buławy hetmana wielkiego. Przyjmuje się, że J.K. Chodkiewicz jest hetmanem wielkim litewskim od 1605 roku, ale ponoć oficjalnie zatwierdzonym dopiero od 1607. Więcej nic nie wygrzebałem...

Pozdrawiam.

[Kadrinazi]

Wg Stanisława Herbsta Jan Karol Chodkiewicze został hetmanem polnym podczas obrad sejmu warszawskiego, które zakończyły się 13 marca 1601 roku. Radziwiłł otrzymał tę informację 10 maja gdy stacjonował w Oniksztach.

U Herbsta (Wojna inflancka 1600-1602) znalazłem to o sejmie warszawskim:

Dowodztwo osłony przypadnie hetmanowi w.lit., gdyby zaś się on nie stawił -hetmanowi polnemu. Miał nim nim zostać według pogłosek, krążących jeszcze przed sejmem, starosta żmudzki Jan Karol Chodkiewicz.

Mamy tu więc tylko pogłoski, po czym kilka stron dalej Herbst nazywa Chodkiewicza hetmanem polnym. Tyle tylko jak w takim świetle traktować cytowany przeze mnie wcześniej list krola Zygmunta III naznaczący Chodkiewicza na pułkownika?

[Vissegerd]

Tyle tylko jak w takim świetle traktować cytowany przeze mnie wcześniej list krola Zygmunta III naznaczący Chodkiewicza na pułkownika?

Też mnie to zastanawia. Faktem natomiast jest, że pomiędzy datą listu, a zakończeniem obrad sejmu upłyneło jeszcze 10 dni. Piorun dowiaduje się o wszystkim prawie 2 miesiące później, więc może król mianował hetmana polnego po obradach sejmowych, że tak powiem samorzutnie? Nigdzie nie mogę znaleźć źródeł z epoki na ten temat...

Pozdrawiam.

[Kadrinazi]

Ze źrodłami jest tak jak napisał Podhorecki - w całej korespondencji Chodkiewicza nie pada tytuł 'hetman polny', Wisner podaje tytuł pułkownika - Chodkiewicz być więc kimś w rodzaju namiestnika/regimentarza, ale nie hetmanem polnym. Bo też nie bardzo sobie wyobrażam, jakże to mogłby pełnić funkcję hetmana nieoficjalnie