Osiągnięcia nauki i techniki polskiej w okresie międzywojennym

[ula0607]

Jak myslicie jakie były osiągnięcia nauki i techniki polskiej w okesie miedzywojennym?

[JJ]

Szkoda, żeby temat został zarzucony - sam kilka razy przechodziłem obok niego nie będąc w stanie napisać niczego i zmartwiłem się tym, jakby Polska przedwojenna już od swego zarania pachniała prochem pól bitewnych i nad ziemią unosiła się ciemna chmura martyrologii. A przecież to państwo podnoszące się z kolan miało swoje osiągnięcia. I nawet jeśli dziś popełniając błąd ignorancji jesteśmy skłonni wnioskować, że "mogło być lepiej" albo "my zrobilibyśmy w ten sposób", to jednak wypadałoby się pochylić nad tym co to państwo, biedniejsze od chociażby mniejszej Czechosłowacji, osiągnęło. Nie jestem specjalistą w tym temacie ale jeśli idzie o technikę to największym przedsięwzięciem technicznym w Polsce przedwojennej była budowa Centrlanego Okręgu Przemysłowego w południowej Polsce przez Eugeniusz Kwiatkowskiego. (tu więcej: http://www.um.sandomierz.pl/index.php/pl/h...aff3d54ff084e6b )

poza tym historycy już o tym rozmawiali kiedyś: http://www.historycy.org/index.php?showtopic=11028 - bardzo przzydatne do dalszych poszukiwań

[Jarpen Zigrin]

Tych sukcesów było naprawdę wiele mimo małych środków:

Nauka i filozofia w II Rzeczpospolitej

Władysław Tatarkiewicz (1886 - 1979) - wybitny historyk filozofii, autor "Historii Filozofii".

Stefan Banach (1892 - 1945) - jeden z najwybitniejszych polskich matematyków, zapoczątkował współczesną analizę funkcjonalną.

Ignacy Mościcki (1867 - 1946) - twórca metody otrzymywania kwasu azotowego z powietrza.

Eugeniusz Romer (1871 - 1954) - geograf i kartograf, stworzył cenione na całym świecie odwzorowania kartograficzne i atlasy.

Technika:

Projekt bombowców "Łoś" i myśliwców PZL - P - 24

Najnowocześniejszy port na Bałtyku - Gdynia.

Najwyższy na świecie maszt radiowy w Raszynie.

W COP powstawały nowoczesne zakłady lotnicze, chemiczne, spożywcze, metalurgiczne, odzieżowe, mineralne i zbrojeniowe etc.

[Bruno Wątpliwy]

Znany ze złośliwości Antoni Słonimski proponował, aby każdy sąd krytyczny opatrywać skrótem „m.ż.g.s.r.” („mimo, że Gdynia się rozbudowuje”) – A. Garlicki, Piękne lata trzydzieste, Warszawa 2008, s. 9. Dobrych rzeczy było przynajmniej kilka (właśnie Gdynia, COP, ciekawe konstrukcje). Nie może to nam jednak przesłonić faktu, że (z małymi wyjątkami – Grabski, Kwiatkowski) władze II RP wykazywały dużą indolencję w sprawach gospodarczych, a w dziedzinie politycznej - też było jak było.

[Gnome]

Jeżeli już mowa o Mościckim to nie można zapominać, że wraz z Kwiatkowskim stworzył niemal od podstaw przemysł chemiczny w Polsce, uruchamiając najpierw niemieckie zakłady w Chorzowie (bez jakiejkolwiek dokumentacji) a następnie kierując budową Mościc.

Ogólnie w dobie II RP powstało sporo nowych gałęzi przemysłu.

[FSO]

Witam;

do tego należy dodać wysoki poziom polskich nauk ścislych. Dla mnie symbolem tego jest [oczywiście nieco powiązane z wojskiej] zlamanie kodu Enigmy, pierwszego kodu maszynowego, lącznie z przygotowaniem do tego pelnej podstawy teoretycznej i dalszy rozwój kryptografii na bazie tego osiągnięcia.

pozdr

[Gnome]

Tak sławna Lwowska Szkoła Matematyki .

[Capricornus]

Jakoś nikt nie wspomniał o RWD.

[Vissegerd]

Jakoś nikt nie wspomniał o RWD

Nie tylko RWD, ale też PWS, konstrukcje PzInż., PZL, itd. Sporo tego było, szczególnie w dziedzinie wojskowości. Weźmy chociażby słynny peryskop mjr. Gundlacha, rozwiązanie w czołgach wręcz rewolucyjne, stosowane później przez niemal wszystkie armie świata.

Pozdrawiam.

[Wroobel]

Bruno Wątpliwy pisze :

Nie może to nam jednak przesłonić faktu, że (z małymi wyjątkami – Grabski, Kwiatkowski) władze II RP wykazywały dużą indolencję w sprawach gospodarczych...

Nie jest to zbyt konkretnie ujęte , interpretuję więc ten fragment jako krytykę władz , które nie widziały potrzeby rozwoju myśli technicznej jako jednej z podstaw rozwoju gospodarczego .

Otóż jednak działo się sporo . Oto przykładowe państwowe instytucje mające m. in. zadanie stymulacji rozmaitych badań i programów :

Państwowy Instytut Eksportowy, Państwowy Instytut Gospodarstwa Wiejskiego, Instytut Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen, Instytut Radiotechniki i Instytut Radowy, Biblioteka Narodowa .

Parę innych ciekawych przykładów :

-Stefan Bryła z Politechniki Lwowskiej -pierwszy na świecie stalowy most spawany;

- kilkanaście rozgłośni radiowych i eksperymentalna telewizja ;

-od 1922 roku regularna komunikacja lotnicza krajowa i zagraniczna ;

-nowoczesne kolejnictwo , magistrala Sląsk - Gdynia , lokomotywy na poziomie światowym ;

Mam też anekdotkę .

Otóż uruchomiono w Warszawie licencyjną produkcję samochodu włoskiego Polski Fiat 508. Pewien klient pyta inżyniera o ten produkt . Otrzymuje odpowiedź : teraz , to wie pan produkujemy na częściach włoskich , przyjdź pan za pół roku jak wszystko już będzie krajowe i wtedy kupuj dopiero !

[Gnome]

-Stefan Bryła z Politechniki Lwowskiej -pierwszy na świecie stalowy most spawany;

Był on również architektem który zaprojektował warszawski 'wieżowiec' czy budynek Prudentialu .

Skądinąd to właśnie na Prudentialu był nadajnik owej próbnej telewizji.

[Bruno Wątpliwy]

Nie jest to zbyt konkretnie ujęte , interpretuję więc ten fragment jako krytykę władz , które nie widziały potrzeby rozwoju myśli technicznej jako jednej z podstaw rozwoju gospodarczego .

To nie do końca tak. Chodzi generalnie o brak kompleksowej wizji rozwoju gospodarczego kraju, czy nawet tylko kierunku tego rozwoju. Ze szlachetnym wyjątkiem Kwiatkowskiego tej wizji nie było. Na tle np. takiego Ulmanisa, który był dyktatorem podobnie jak Piłsudski, ale miał "pomysł na gospodarkę", nasi rządzący jawią się raczej jako administratorzy. W rezultacie nasza gospodarka buksowała w miejscu; dobrze jeżeli w miejscu, bo w "dnie kryzysu" było oczywiście gorzej. Porównania są oczywiście złudne, bo zmieniała się struktura polskiej produkcji, ale można założyć, że w 1938 r. osiągnęliśmy tylko 95 % produkcji z roku 1913 (porównanie przy tym dosyć optymistyczne bo lata 1938/1939 były okresem najlepszej koniunktury, a liczba ludności kraju zwiększyła się z 27,4 w 1921 r. do 35,1 milionów w 1939 r.). Z dochodem narodowym też się ciekawie nie działo, znajdowaliśmy się konsekwentnie przy końcu tabeli europejskiej. O żałosnym stopniu motoryzacji kraju już gdzieś indziej dyskutowaliśmy. Nb. - powyższe dane za: I. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Historia gospodarcza Polski w XIX-XX w., s. 359 i 365.

Oczywiście były uwarunkowania obiektywne - zniszczenia wojenne, scalanie zaborów itp. Ale wszystkiego nie tłumaczą, bo zniszczenia były też w innych państwach, inne państwa też musiały borykać się z konsekwencjami zmian na mapie gospodarczej Europy i generalnie - kosztów wojny. A np. po II wś. polskie zniszczenia były nieporównywalnie większe.

To oczywiście raczej OT, bo w tym miejscu chodzi o konkretne osiągnięcia (które oczywiście były i to wcale nie mało), a nie krytykę wizji rozwoju kraju. Ale - generalnie osiągnięcia kultury i techniki ww. obrazu nie zmienią, choć oczywiście należy je doceniać i popularyzować. Ale trzeba je także widzieć w kontekście generalnego rozwoju gospodarczego kraju, czy raczej jego braku. Przypominam, że przed wojną dobre konstrukcje lotnicze były i na Łotwie i na Litwie (Gustaitis czy Irbitis), krajach o nieporównywalnie mniejszym potencjale ekonomicznym od Polski. Produkcja dobrych jakościowo samochodów w Polsce też obrazu nie zmienia - bo jakież było ich upowszechnienie? Podobnie z radiofonią.

Edytowane 25 Grudzień 2008 przez Bruno Wątpliwy