Higiena w Powstaniu

[adamhistoryk]

Bo jak się zacznę czepiać, to zapytam - Jakim cudem uchowało się w Warszawie po jej "wyzwoleniu" w 1945 roku 3/4 łaźni publicznych przy zniszczeniach tego miasta ocenianych na ponad 80% ?

Ale to już liczono z Pragą, czy bez tej dzielnicy?

U Mariana Gajewskiego nie ma takiej informacji - bez Pragi, czy z Pragą. I niestety nie podaje konkretnej liczby łaźni.

A tak na marginesie - czy Praga po II Wojnie Światowej była od razu włączona administracyjnie do Warszawy? Przez jakiś czas działał ( od 1944 roku) tymczasowy rząd. Historycy powinni uwzględnić ów fakt, i mówiąc o Warszawie - liczyć łaznie tylko po lewej stronie Wisły. Mam rację czy też nie?

[poldas]

Adam;

W "Bedekerze warszawskim. 50 lat później" Budrewicz pisze iż po II wojnie ostało się 8 łaźni. A było kilkanaście. Niestety Budrewicz nie podaje dokładnej ilości łaźni przed 1939 rokiem.

W sumie tyż racja, bo... "kilkanaście", to coś w przedziale 13-19 względem ośmiu, które się ostały, a nie te moje 3/4.

[secesjonista]

Dnia 17.09.2014 o 22:18, adamhistoryk napisał:

Krystyna Sierpińska z domu Myszkowska ( kolejna sanitariuszka z "Dziewczęta z powstania" patrz: strona 192) opowiada że wodę brano ze studni głębinowych. A to się działo na Mokotowie. Ale studni się jednak bano. Niemieccy piloci latali nisko i celowali w ludzi, którzy schylali się ku studniom. A jeżeli nie woda ze studni, to mokre chusteczki ( pewnie z materiału). I w tej opowieści pojawia się wątek okresu. Pani Krystyna go nie miała przez 63 dni Powstania - ze stressu, jak domniema. W obozie w którym znalazła się po Powstaniu też nie miała. Tutaj zastanowiła mnie przyczyna braku okresu. Do posiłków dodawano sodę. Ciekawe czy to tylko takie domniemania pani Krystyny czy prawda medyczna?

(...)

Bikarbonat nie ma takiego działania.

Oczywiście, że silny stres emocjonalny i fizyczny może powodować brak miesiączki, podobnie jest w sytuacji długotrwałego

niedożywienia i nadmiernego wysiłku.

W wielu relacjach kobiet-więźniarek obozów koncentracyjnych przewija się wspomnienie, że wiele z nich nie miesiączkowała.

Izabella Batsheva Dagan popełniła nawet taki utwór poetycki pt. "Pierwsza miesiączka w Auschwitz".

Wiele więźniarek uważało, że był to efekt podawania przez Niemców leków bądź ziół, jednak większość badaczy za główną

przyczynę uznaje warunki obozowe. Określa się to w medycynie jako: amenorrhoea wtórna. Jej występowanie u kobiet

w różnych obozach (współczesnych) wahała się od 23% do 74%, a kobiet oczekujących na wykonanie kary śmierci nawet do 100%.

/za: E. Skierska, J. Leszczyńska-Bystrzanowska, A.K. Gajewski "Analiza ryzyka występowania zaburzeń cykli miesiączkowych u młodych kobiet z populacji wielkomiejskiej", "Przegląd Epidemiologiczny", 1996, 50, 4; cytując badania F.L. Drew "The epidemiology of secondary amenorrhoea", "Journal of Chronic Disorders", 1961, 14/

 

Więźniarka Majdanka wspominała:

"... myśmy przecież w ogóle tam nie miały miesiączki".

/P. Bukalska "Numery w kolorze lila", "Tygodnik Powszechny", dodatek "Historia jest Kobietą", nr 14, 5 kwietnia 2009, s. 27/

[adamhistoryk]

Albinos napisał: Co do studni, na początku września w Śródmieściu miało ich być 42, a kolejne 48 kończono przygotowywać do użytku. Pod koniec miesiąca zalecono przygotowanie kolejnych 30-40 ujęć wody. Niestety nie wiem, czy miały one być dodatkiem do tych 90, czy też część tamtych została zniszczona, przez co trzeba było nadrobić braki.. W "Powstaniu Sierpniowym" Marian Marek Drozdowski pisze, że owe studnie zleciła kopać Delegatura Rejonowa AK. Czy Albinos może to potwierdzić?

[Albinos]

Chwilowo Albinos nie może tego potwierdzić. Powód jest bardzo prosty - Albinos nigdy się tematem nie zajmował, więc musiałby pogrzebać w książkach/dokumentach, a na to nie bardzo ma czas. Tym niemniej jeśli Drozdowski tak podaje (jest jakiś przypis?), to nie bardzo rozumiem czemu to kwestionować i szukać potwierdzenia u Albinosa. Sprawa nie jest w żaden sposób kłopotliwa ani kontrowersyjna, aby trzeba było szukać potwierdzenia - ani to fakt, który ktoś chciałby ukryć, ani coś, na temat czego autor miałby kłamać/zmyślać/pisać nieprawdę. Osobiście przyjąłbym tę informację za pewnik.

[adamhistoryk]

jeśli Drozdowski tak podaje (jest jakiś przypis?) to nie bardzo rozumiem czemu ...

Nie ma żadnego przypisu. Jest opis działalności Delegatury, czyli - przypomnijmy - cywilnego organu władzy AK.

[adamhistoryk]

Mnie się wydaje że tylko w wspomnieniach można znaleźć umiejscowienie czynnych łaźni podczas PW.

[Albinos]

Czemu tylko we wspomnieniach?

[adamhistoryk]

Długo szukałem w rożnych opracowaniach i nic.

[Albinos]

W jaki sposób brak informacji w opracowaniach ma oznaczać, że tylko we wspomnieniach da się znaleźć wzmianki o tym? O Powstaniu co nieco czytałem, a w żadnym opracowaniu nie widziałem, aby ktokolwiek pisał o tworzeniu w połowie sierpnia w Śródmieściu Płn. Ośrodka Kawalerii. Nie widziałem tego również w żadnych wspomnieniach. Za to w dokumentach i prasie już tak. Tak samo tutaj. Być może dla żadnego z autorów (o ilu książkach mowa? i jakich?) nie była to rzecz na tyle istotna, aby o niej wspominać. Co więcej brak wzmianek w opracowaniach może równie dobrze dowodzić, że wiadomości o łaźniach nie ma także we wspomnieniach. Chyba że udowodnimy, że autorzy tych konkretnych opracowań poznali całość powstańczej prasy, wszystkie możliwe dokumenty dt. organizacji życia codziennego, a nie czytali w ogóle wspomnień/pamiętników/dzienników. Wtedy ok, jestem gotów przyznać, że założenie jest słuszne. Rzecz w tym, że - tak na moje - taka sytuacja jest w zasadzie niemożliwa. Podsumowując - takie same szanse widzę na znalezienie informacji o łaźniach we wspomnieniach, jak i w prasie oraz dokumentach z tamtych dni. I osobiście sugerowałbym od ostatnich dwóch typów źródeł zacząć poszukiwania. Takie drobne rzeczy najłatwiej będzie stamtąd wyciągnąć.

[secesjonista]

Aby rzetelnie zbadać zagadnienie to trzeba się raczej udać do archiwum. Tam przejrzeć odpowiednie zasoby władz miejskich (a zwłaszcza wydziału zajmującego się zdrowiem i sytuacją epidemiologiczną) dzięki temu można spróbować się zorientować jaki był stan przed powstaniem. I jak słusznie podaje Albinos cennym źródłem jest prasa i ogłaszane tam komunikaty, skoro podawano tam takie szczegóły, jak to: jakie studnie są czynne i dla kogo w jakich godzinach to i informacje o łaźniach mogły się tam znaleźć.

[Pluton Sad]

O łażniach w swoich rozkazach pisał ppłk. "Żywiciel" [Powstanie Warszawskie. Wybór dokumentów]

[secesjonista]

W filmie dokumentalnym "Powstanie w bluzce w kwiatki. Życie codzienne kobiet w czasie Powstania Warszawskiego" Olgi Borkowskiej, zrealizowanej w ramach projektu Fundacji Feminoteka, mamy całkiem sporo o higienie, również tej intymnej. Ze wspomnień tam zawartych:

"Higieny to tak szczerze mówiąc nie było żadnej. Na Powstanie wyszłam jak na bal. Miałam białą bluzeczkę, ukochany sweterek, spódniczkę, białe skarpetki i sandałki. Mycie nie było najważniejsze, ważniejsze było to, żeby się nie dać ustrzelić Niemcom (...) Wśród moich koleżanek żadna nie miała okresu, także to nam ułatwiało sytuację".