Alania

[Furiusz]

Kolejne pokłosie wyprawy na Kaukaz. Gruzini niezbyt chętnie przyznają się do tego królestwa, może dlatego, że w nauce rosyjskiej mówi się o nim jako o proto-osetyńskim. Istniało od IX wieku do XIII. Wydano coś na jego temat po polsku?

[lancaster]

Hmmmm .... a istnieje łącznik miedzy starożytnymi Alanami , a współczesnymi Osetyjczykami ? O tym ze są potomkami Alanów słyszałem , ale co za tym przemawia , lingwistyka , źródła pisane ?

Edytowane 4 Sierpień 2014 przez lancaster

[Furiusz]

Dobre pytanie - i w zasadzie nie wiem jak na nie odpowiedzieć. Alanowie zamieszkiwali różne tereny - razem z Wandalami dotarli do Hiszpanii a później Afryki.

Co do ich języka, był o ile dobrze kojarzę, język z rodziny indo-irańskiej. Ossetyński też należy do tej rodziny i część alanologów (bo chyba tak należałoby to przetłumaczyć na polski) wywodzi ossetyński z alańskiego właśnie. W każdym razie tak przedstawiał to T. Guriev.

Sam język jest w gruncie rzeczy bardzo fragmentarycznie znany, choćby lektura, bardzo zresztą polemicznego artykułu C.M. Perevalova, Zametki i cztjeniju "staryh i novyh" pamiatnikov alanskogo imjeni i alanskogo jazyka [w:] Vestnik Vladikavkazskogo naucznogo centra t.12 z.4 2012 uświadamia nas jak tak naprawdę niewiele o tym języku wiemy. W tym kontekście bardzo ciekawa jest dyskusja wokół tzw Bakura-Alana, dyskusja której jeszcze w pełni nie znam. Chodzi o intaglio z rytą w greckim alfabecie inskrypcją, Bakur-Alan. Sam ten zabytek odkryto dawno w Żinovalskim kurhanie na terenie antycznej Iberii (i służył za dowód na alanizację elit królestwa Iberii), ale pełna i chyba ostateczna publikacja miała miejsce w 2002 roku.

Do tego jest inskrypcja CIL XIII 8213 - Matronis / Aufanibus / C(aius) / Iul(ius) Mansue / tus m(iles) l(egionis) I M(inerviae) / p(iae) f(idelis) v(otum) s(oluit) l(ibens) m(erito). Fu(i) / t ad Alutum / flumen secus / mont(is) Caucasi (podkreślenie moje) - świadectwo samo w sobie bardzo niejednoznaczne i dyskusyjne. Chodzi o rzekę Alutum. Badacze spierają się czy wywodzi się ona z języka alańskiego czy też jest to nazwa nie-indoeuropejska.

Za mało wiem by cokolwiek wyrokować.

[secesjonista]

Mały artykuł:

J. Bonarek "Alania i Bizancjum w kronice Michała Psellosa", "Piotrkowskie Zeszyty Historyczne" T. 11, 2010.

/dostępne w sieci na: www.pzh.ihpt.pl/

[Furiusz]

Dzięki Secesjonisto, już zdążyłem się zapoznać, ciekawy tekst. Od siebie dodam stary tekst będący głownie polemiką z poprzednimi poglądami autorstwa E. Krupnov, Ob Etnogenezje Osetii i drugih harodov cevernogo Kavkaza [w:] Protiv Vulgarizacii marksizma w arheologii, Moskwa 1953, sporo jest tu w sumie polemik ale co nieco można znaleźć i o innych nacjach Kaukazu.

[euklides]

Alani odegrali niewątpliwie pewną rolę w Bizancjum. Zdaje się że przede wszystkim dlatego że wielu z nich służyło jako najemnicy w armii bizantyjskiej. O ich roli może świadczyć znaczenie jakie uzyskała w cesarstwie księżniczka alańska, Maria z Alanii (1050r – 1103r). Była pierwszą nie grecką księżniczką jaka wyszła za bizantyjskiego następcę tronu. W tym przypadku był nim Michał Dukas. Później została cesarzową, jako żona dwóch kolejnych cesarzy. W 1080 roku porozumiała się z Aleksym Komnenem. Adoptowała go i zapewniła mu poparcie trackich pułków gdzie służyło wielu Alanów. Wielu z nich było również na dworze. W zamian za to Aleksy Komnen uznał jej syna za następcę tronu. Obietnicy tej nie dotrzymał i kiedy został cesarzem Maria została odsunięta do klasztoru. Sporo o niej pisze, życzliwie do niej nastawiona, Anna Komnena. Opisywała ją jako kobietę o śnieżnobiałej cerze i błękitnych oczach. Zatem nie wyglądała raczej na Gruzinkę.

W 1304 roku Alanowie wzięli udział w wyprawie przeciw Turkom zorganizowanej przez cesarza Andronika. Wraz z nimi w skład armii bizantyjskiej wchodzili Katalończycy i trochę Greków. W kwietniu 1305 roku armia ta zadała Turkom wielką klęskę pod Aulax. Niedługo potem doszło jednak do konfliktu Katalończyków z Alanami inspirowanego przez Andronika, który zaczął obawiać się służących w jego armii najemników, a szczególnie Katalończyków. Kiedy Alanowie podstępnie zamordowali dowódcę Katalończyków, Rogera da Flor, sprawy wymknęły się cesarzowi greckiemu spod kontroli . Doszło do wyniszczającej wojny w której przeciw Katalończykom wystąpili Alanowie. W jej wyniku wiele greckich ziem popadło w ruinę, a szczególnie kwitnące dotąd ziemie na półwyspie Gallipoli. Ta wojna mocno pogłębiła kryzys jaki przeżywało cesarstwo i przyczyniła się do dalszego jego upadku. W 1306 roku alańscy najemnicy opuścili bizantyjską armię.

Z chęcią dowiedziałbym się o nich coś jeszcze.

Edytowane 6 Sierpień 2014 przez euklides