Literatura - Początki państwa polskiego

[Jarpen Zigrin]

Chciałbym rozpocząć temat o dostępnej literaturze, dotyczącej początków państwa polskiego. Na ten temat napisano wiele artykułów, prac i książek. W tym temacie umieszczajcie pozycje godne uwagi koniecznie z opisem.

[darkelf]

Czytałem ostatnio "Chrzest Polski" Dowiata. Dosyć ciekawe, dowiedziałem się wielu rzeczy, np. że Mieszko był chrzczony najprawdopodobniej w Ratyzbonie. (Może to żadna rewelacja, ale ja nie jestem specjalistą w tym temacie...)

[handitto]

Na pewno nie był chrzczony w ratyzbonie :wink:

polecam

H Łowmiański Początki Polski Z dziejów słowian w I tysiącleciu n.e. bardziej podrecznik wiele ciekawych rzeczy dobrze napisana chociaz w wielu sprawach nieaktualna

M Parczewski Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce

G Labuda Fragmenty dziejów Słowiańszczyznmy Zachodniej. fragmenty z opisów dziejów plemion które miały wpływ na powstanie panstwa Polskiego

K Jażdzewski Pradzieje Europy Środkowej

[Parmenion]

Konieczny,, Dzieje Polski "

Jasienica ,, Polska Piastow "

[Achilles]

J. Strzelczyk "Mieszko Pierwszy" - chociaż dzieło obejmuje całe rządy tytułowego piasta, połowa książki (całość liczy ok. 200 stron) obejmuje właśnie czasy sprzed roku 966. Polecam, wszystko zwięźle i jasno napisane.

[juzef]

A. Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia - hipotezy - interpretacje, Warszawa 2006.

T. Jasiński, Początki Polski w nowym świetle, w: Nauka, nr 4, 2007.

Z. Kurnatowska, Początki Polski, Poznań 2002.

G. Labuda, Mieszko I, Wrocław - Warszawa - Kraków 2002.

G. Labuda, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 1-2, Poznań 1987-1988.

M. Matla-Kozłowska, Pierwsi Przemyślidzi i ich państwo (od X do połowy XI wieku). Ekspansja terytorialna i jej polityczne uwarunkowania, Poznań 2008.

A. Pleszczyński, Niemcy wobec Pierwszej Monarchii Piastowskiej (963-1034). Narodziny stereotypu. Postrzeganie i cywilizacyjna klasyfikacja władców Polski i ich kraju, Lublin 2008.

P. Wiszewski, Domus Bolezlai. W poszukiwaniu tradycji dynastycznej Piastów (do około 1138 roku), Wrocław 2008.

Civitas Schinesghe cum pertinentiis, red. W. Chudziak, Toruń 2003.

Civitas Schinesghe. Mieszko I i początki państwa polskiego, red. J. M. Piskorski, Poznań - Gniezno 2004.

Studia nad dawną Polską. Materiały z wykładów wygłoszonych w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Gniezno 2008.

Tu się Polska zaczęła... Wydawnictwo pokonferencyjne, red. H. Kóčka-Krenz, Poznań 2007.

Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, red. H. Samsonowicz, Kraków 2000.

Do przekazów Galla Anonima i Kadłubka:

J. Banaszkiewicz, Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, Warszawa 1986.

J. Banaszkiewicz., Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 2002.

Cz. Deptuła, Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, wyd. II, Lublin 2000.

Edytowane 26 Kwiecień 2009 przez juzef

[Narya]

W. Chrzanowski, Kronika Słowian, t. I-III

Jestem pod niemałym wrażeniem. Autor świetnie opowiada historię początków państwa piastowskiego i całkiem rozsądnie argumentuje (mnie przekonał). Mimo, że jestem w trakcie kończenia drugiego tomu, to pozwoliłem sobie polecić. Naprawdę to jest świetna pozycja do poznania dziejów początków naszego kraju, kompilując przy tym dotychczasowe wyniki badań.

[juzef]

W. Chrzanowski, Kronika Słowian, t. I-III

jeśli ktoś lubi fantasy...

[czytacz1967]

Tegoż Chrzanowskiego Historia Literatury. Literatura niepodległej Polski.

[lucyna beata]

Ostatnio rozsmakowałam się w materiałach pokonferencyjnych. Moim zdaniem ciekawe są publikacje archeologiczne wydawane przez Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Większość artykułów dotyczy dziejów Karpat polskich. Polecam "Wczesne średniowiecze w Karpatach polskich" i "Późne średniowiecze w Karpatach polskich".

"Wczesne średniowiecze w Karpatach polskich"

Spis treści

Wstęp

Michał Parczewski

Stan badań nad zasiedleniem pogranicza polsko-rusko-słowackiego (węgierskiego) we wczesnym średniowieczu

Jacek Poleski

Przyczynek do poznania wczesnośredniowiecznego osadnictwa w polskiej części Karpat Zachodnich

Radosław Liwoch

Stan badań nad wczesnym średniowieczem ukraińskiego Przykarpacia

Joanna Podórska-Czopek

wczesnosłowiański kompleks osadniczy nad Wisłokiem na przedpolu Karpat

Joanna Kociuba

Ślady osadnictwa z okresu wczenosłowiańskiego na stanowisku nr 2 w Czudowicach, gm. Roźwienica, pow. Jarosław

Sylwia Cygan

Wczesnośredniowieczne półziemianki kwadratowe w strefie Karpat polskich i słowackich

Gabriel Fusek

Nitra-Śindolka. Stredoveke śiedliska a pohrebiska

Jozef Zabojnik

Avari v predhori karpat (na vychodnem Slovensku a v Kosickiej kotline

Elżbieta Pohorska-Kleja

Materiały wczesnośredniowieczne z wielokulturowej osady w Sanoku, stan. 54, woj. podkarpackie

Jacek Poleski

Wczesnośredniowieczne grody plemienne i państwowe w polskiej części Karpat Zachodnich

Jan Gancarski, Jacek Poleski

Trzcinica, pow. Jasło

Jan Gancarski, Robert Fedyk

Skarb wczesnośredniowieczny z grodziska "Wały Królewskie" w Trzcinicy, pow. Jasło

Michał Wojenka

Wielkość i rozplanowanie umocnień wczesnośreniowiecznych grodzisk słowiańskich okresu plemiennego z ziem polskich

Peter Śalkovsky

Fortyfikacia a śidliskove objekty podhrodia vćasnostredovekeho hradiska w Spisskych Tomaśovciach

Dominik Lulewicz

Stan badań nad wczesnośredniowiecznymi grodziskami z terenu Słowacji

Maria Łanczot, Jolanta Nogaj-Chachaj, Kazimierz Klimek

Z badań nad geomorfologicznymi skutkami osadnictwa wczesnośredniowiecznego na Wysoczyźnie Kańczuckiej (przedpole Karpat)

Zbigniew Pianowski

Przemyśl jako 'sedes regni" monarchii pierwszych Piastów

Wira Gupało

A Special Type of Pottery from Zvenygorod

Katarzyna Łojewska

Wczesnośredniowieczna ceramika z grodziska "Horodyszcze" w Trepczy koło Sanoka

Piotr N. Kotowicz

Zabytki archeologiczne z okolic grodziska wczesnośredniowiecznego "Horodna" w Trepczy, pow. Sanok, stan. 1

Antoni Lubelczyk

Osadnictwo wczesnośredniowieczne na ternie Pogórza Strzyżowskiego w świetle weryfikacyjnych badań powierzchniowych i wykopalisk w latach 1996-2003

Maria Kotorova-Jencova

Slovenske osidlenie vranovskeho regionu

Jerzy Okoński, Barbara i Andrzej Szpunar

Osada na stanowisku 32 w Tuchowie pow. tarnowski na tle wczesnośredniowiecznego osadnictwa w Kotlinie Tuchowskiej

Andrzej Szpunar, Jerzy Okoński, Kazimierz Bańburski

Wczesnośredniowieczna osada na stanowisku 1 w Tarnowcu, gm. Tarnów

Maria Fejer, Edelgarda M. Foltyn, Eugeniusz Foltyn

Dorzecze górnej Odry między Ostrawicą, a Rudą w starszych wiekach średnich. Przyczynek do regionalnych badań osadniczych na przykładzie wybranych stanowisk archeologicznych

Marek Florek

Osadnictwo grup ludności z terenu Węgier w Małopolsce i na Rusi Halickiej w XI-XIII w. w świetle źródeł archeologicznych i toponomastycznych

Agnieszka Wacnik, Kazimierz Szczepanek, Krystyna Harmada

Przemiany roślinności jako zapis zjawisk osadniczych w okresie średniowiecza na terenach przyległych do Przełęczy Dukielskiej w Beskidzie Niskim

Nataliya Kalinovych, Lubov Martynyak

Pyłki roślin synantropijnych w późnoholoceńskich pokładach wschodniego Beskidu

Maria Lityńska-Zając, Jan Gancarski

Wczesnośredniowieczne pozostałości roślinne ze stanowiska 1 w Trzcinicy, powiat Jasło

Leszek Starkel

Uwagi o średniowiecznej aktywizacji erozji gleb i procesów fluwialnych w Karpatach i na ich przedpolu

Wykaz stosowanych skrótów

[Tomasz N]

Widzę, że się tam i Ślązoki przyplątały. A nie ma czegoś "pośredniego" z Małopolski Zachodniej ?

[lucyna beata]

Musiałabym poszperać, mam coś nie coś z archeologii i historii średniowiecza.

Jestem zawalona pracą więc po macoszemu traktuję tę rubryczkę. Rekompensuję sobie to jednak kupując książki. Ostatnio wpadłam do Muzeum Historycznego w Sanoku i za 90 zł kupiłam 7 fantastycznych książek. W większości te publikacje są wydawane dzięki wsparciu finansowemu wielu instytucji m.in. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego więc cenowo są naprawdę bardzo konkurencyjne. Nie muszę chyba mówić, że pod względem merytorycznym stoją na bardzo wysokim poziomie. W zdecydowanej większości są to publikacje popularno-naukowe więc przeciętny zjadacz chleba nie ma problemu z ich "czytaniem ze zrozumieniem".

Wśród zakupionych publikacji jest "Seminiarium trepczańskie" pokłosie konferencji naukowej poświęconej wczesnośredniowiecznym i średniowiecznym dziejom pogranicza rusińsko-polsko-słowackiego, która odbyła się we wrześniu 2005 r. w Muzeum Historycznym. Nie wiem czy jesteście zainteresowani archeologią? Jeżeli tak to nie muszę Wam mówić jakich bez mała przełomowych odkryć dokonano na Horodnej i Horodysku w Trepczy. Jeżeli zaś nie to mogę tylko i wyłącznie zaprosić do lektury m.in. tej publikacji mając cichą nadzieję, że temat Was zainteresuje. Musze zaznaczyć, iż ta książka tylko małym stopniu poświęcona jest odkryciom archeologicznym w naszym regionie, dwa artykuły są bezpośrednio mówią o sanockich wykopaliskach: "Stan badań nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym Sanoka", "Fragmenty wysokiego obuwia skórzanego z badań archeologicznych na wzgórzu zamkowym w Sanoku", a trzeci "Kołtki z południowo-zachodniej Rusi" (kołtki - damska biżuteria - ozdoby damskiej głowy) tylko w niewielkim stopniu, mimo tego że owa publikacja powinna znaleźć się w księgozbiorze każdego miłośnika historii naszego regionu. Tym bardziej, że jest ładnie wydana - miętka okładka, dobry papier, bardzo liczne rysunki przedstawiające m.in. znaleziska, mapy, zdjęcia czarno-białe archiwalne i barwne współczesne. Jedyny mankament to ten, że "Seminarium trepczańskie" podobnie jak większość wydawnictw Muzeum Historycznego w Sanoku ma format A-4. (mam problemy z załadowaniem publikacji do plecaka ).

Spis treści:

Piotr Kotowicz Wstęp

Maria Zielińska "Stan badań nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym Sanoka"

Tomasz Dzieńkowski, Stanisław Gołub " Wstępne wyniki badań archeologicznych wczesnośredniowiecznej osady z IX-X wieku na Horodysku, stan.13 "

Dominik Lulewicz "Grodzisko Bini nad Hronem-stan badań i próba objaśnienia genezy oraz funkcji"

Jerzy Kuśnierz, Andrzej Urbański "Ratowniczo-sondażowe badania archeologiczne w obrębie wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego w Guciowie, gm Zwierzyniec,pow. Zamość"

Agata Haduch, Radosław Liwoch "Kołtki z południowo-zachodniej Rusi"

Piotr N. Kotowicz " Problematyka "Zamczyska" w Mymoniu w świetle zabytków archeologicznych ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku"

Piotr Wolanin "Fragmenty wysokiego obuwia skórzanego z badań archeologicznych na wzgórzu zamkowym w Sanoku"

Autorzy

Tytuł: "Seminarium trepczańskie"

Redakcja: Wiesław Banach, Ewa Kasprzak, Piotr N. Kotowicz

Wydanie: I

Stron: 72

ISBN: 978-83-60380-11-6

Wydawnictwo: Muzeum Historyczne w Sanoku

http://www.muzeum.sanok.pl" target="_blank

Sanok 2007

Maria Zielińska "Stan badań nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym Sanoka" str. 9-10

"[...] Najwcześniej archeolodzy i historycy-mediewiści zainteresowali się "wzgórzem zamkowym" (Sanok, stan.1), które spełniało wszystkie warunki strategiczne do budowy grodu w okresie wczesnopaństwowym. Przesłanki topograficzno-fizjograficzne, a także epizod historyczny - militarna wyprawa króla węgierskiego Gejzy II na Ruś w 1150 r., opisana w tzw. latopisie halickim, oraz zajęcie grodu Sanok (Fastnacht 1962, 46-47, 49-51 - tam dalsza literatura), sugerowały jego istnienie właśnie w tym miejscu, natomiast metryka grodu była starsza. Obszar, na którym istniał wspomniany źródłowo gród sanocki, zajęty był w okresie plemiennym najpewniej przez Lędzian, których domeny obejmowały m.in. dorzecze Sanu. Plemię to już w I połowie X w. zostało ujarzmione przez Ruś Kijowską, około połowy tego wieku prawdopodobnie przez państwo czeskie, a w 981 r. książę Włodzimierz "poszedł ku Lachom (Lędzianom) i zajął grody ich", o czym informuje "Powieść minionych lat" (Parczewski, Pohorska-Kleja 1995, 81-82; Labuda 1996, 17; Parczewski 2003, 157). Gród co najmniej od 1 połowy XII w. był centrum administracyjnym i społeczno-gospodarczym wołości sanockiej. Wymienione fakty historyczne i jeszcze dwukrotnie wzmianki w latopisie halickim grodu Sanok, jako miejsce politycznych spotkań osobistości ruskich i węgierskich (Parczewski, Pohorska-Kleja 1995, 85; Ginalski 2001, 372) dawały nadzieje na bogate znaleziska ruskiej kultury materialnej.

Stanowisko na "wzgórzu zamkowym" zajmujące obecnie (pomniejszone o oberwane przy krawędziach dziedzińca fragmenty) ok. 0,7 ha, rozpoznawane było wykopaliskowo w kilku etapach, począwszy od lat.50. ubiegłego stulecia. Pionierem tych prac była Karpacka ekspedycja Archeologiczna kierowana przez A. Żakiego, której sondażom zawdzięcza się potwierdzenie osadnictwa z interesującego nas okresu. Lata 1962-1963 to czas działalności badawczej A. Kunysza z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. W trakcie prowadzonych przez niego wykopalisk odkryto relikty drewnianej zabudowy mieszkalnej (jamy i dołki posłupowe) i gospodarczej grodu, a także fragment cmentarzyska szkieletowego (Kunysz 1962, 25-27; 1963, 44-46; 1963 a, 86-88, 1971, 11). Chociaż nie natrafiono na elementy obronne, konfiguracja terenu przed wejściem na obecny dziedziniec, a ówczesny majdan , tj od strony najłatwiej dostępnej, sugerowała istnienie fosy i wału obronnego. Pozostałe odcinki obwodu wzgórza broniły strome zbocza, San płynął tuż u jego podnóża i wody Potoku Płowieckiego. Kolejnym etapem były badania M. Sydoruk z Pracowni Archeologicznej PP PKZ w Lublinie przy współpracy M.Zielińskiej z Muzeum Historycznego w Sanoku. Celem tych badań było odnalezienie umocnień obronnych i drogi komunikacyjnej pomiędzy podgrodziem, a grodem. Celu nie osiągnięto, ale odkryto kolejne obiekty z czasów wczesnego średniowiecza i późniejsze relikty zabudowy wzgórza aż do czasów nowożytnych (opracowanie M. Sydoruk i dokumentacja z badań znajdują się w Sanoku). [...]"

[lucyna beata]

Wczoraj dotarłam do ciekawego rocznika historyczno-wojskowego "ACTA MILITARIA MEDIAEVALIA" wydawanego przez Muzeum Historyczne. Periodyk dotyczy nie tylko średniowiecznej sztuki wojennej, kilka artykłów jest poświęconych osadnictwu, grodom znajdującycm się na terenie Karpat. Pierwsze numery rocznika są w wersji pdf, można je pobrać ze strony Muzeum Historycznego w Sanoku. Wozraj zainteresowały mnie artykuły: Michała Parczewskiego "UWAGI O PRZEJAWACH WCZESNOSREDNIOWIECZNEJ AKTYWNOśCI MILITARNEJ W PÓŁNOCNYCH KARPATACH" http://www.muzeum.sanok.pl/pdf/acta1_2.pdf, Piotra Kotowicza "SYSTEM MILITARNY SANOKA WE WCZESNYM ŚREDNIOWIECZU" http://www.muzeum.sanok.pl/pdf/acta1_4.pdf

Całość dwóch numerów tu http://www.muzeum.sanok.pl/?cat=70

[lucyna beata]

Dorzucę jeszcze jedną ciekawą publikację dostępną w pdf dotyczącą dziejów pogranicza polsko-rusko-słowackiego w średniowieczu. To katalog wystawy Wojowie i rycerze z 2004 r. prezentujący 242 eksponaty

http://www.muzeum.sanok.pl/pdf/wojowie_i_rycerze.pdf

Mały fragment wstępu autorstwa Piotra Kotowicza

"Obszar ten, podobnie jak inne tereny przygraniczne, nie należał nigdy do najspokojniejszych. Ziemie te wzbudzały tak duże emocje, że co rusz podejmowano wyprawy mające na celu przyłączenie ich do któregoś z wymienionych wyżej mocarstw. Już pierwsza, pochodząca z 981 roku, konkretna wzmianka źródłowa dotycząca wschodniej części dzisiejszych ziem polskich, obszaru tzw.Grodów Czerwieńskich, mówi nam o konflikcie między państwem ruskim, a zamieszkującymi te ziemie

Lędzanami. Powieść minionych lat” tak wspomina to wydarzenie: "Roku 6481 (981) idzie Włodzimierz (książę kijowski) ku Lachom (Lędzianom)

i zajął ich grody Przemyśl, Czerwień i inne grody, które po dziś dzień są pod Rusią". Możemy sobie tylko wyobrażać ogrom zniszczeń i nieszczęść, który dotknął nie tylko same grody, ale i ich mieszkańców. Podobna w swojej wymowie jest o przeszło stulecie

wcześniejsza wzmianka dotycząca kontaktów między terenami położonymi na południe od Karpat,należącymi wówczas do Państwa Wielkomorawskiego, a aktualnymi obszarami południowej Polski.

Wzmianka, zapisana w „Żywocie św. Metodego”, dotyczy wydarzeń z lat 874-878, kiedy to "Książę pogański, silny bardzo, siedzący na Wiśle, urągał bardzo chrześcijanom i krzywdy im wyrządzał. Posławszy zaś do niego (kazał mu) kazał mu powiedzieć (Metody): Dobrze (będzie) dla ciebie synu, ochrzcić się z własnej woli na swojej ziemi, abyś nie był przymusem ochrzczony w niewoli na ziemi cudzej; i będziesz mnie wspominał. I też się stało." Na podstawie tego przekazu zbudowano potężną budowlę hipotez i domysłów dotyczących potężnego państwa Wiślan i jego podboju przez księcia morawskiego Świętopełka. Nie wnikając w ich treść, wystarczy zauważyć, że również ten konflikt miał byćrozwiązany militarnie. Następne stulecia przynoszą dziesiątki kolejnych wzmianek, z których większość związana jest z wydarzeniami wojennymi. I tak np. pierwsza wzmianka o Sanoku z 1150 roku,zapisana w Latopisie Hipackim, wspomina o wyprawie króla węgierskiego Geyzy II na Ruś Halicką, w trakcie której władca ten miał zająć Sanok, wziąć do niewoli jego posadnika, a także złupić wiele wsi pod Przemyślem. "

Moim zdaniem warto przyjrzeć się zrekonstruowanym zbrojom wojów m.in. lędziańskich, zdjęcia zdobią okładki. Są prezentowane i w wersji cyfrowej.

[TyberiusClaudius]

http://merlin.pl/Slowianie-zachodni-Poczatki-panstwowosci_Andrzej-Michalek/browse/product/1,493640.html#fullinfo

Jest to czegoś warte?