Zajęcie Gruzji przez ZSRR

[Furiusz]

W numerze 13/2006, Pro Georgia. Journal of Kartvelological Studies, ukazał się tłumaczenie tekstu pod tytułem, Droga do zwycięstwa. Krótki ten tekst opisuje bez szczegółów zajęcie nowo utworzonego państwa gruzińskiego przez armię czerwoną. Chciałbym się dowiedzieć na ten temat czegoś więcej.

[lancaster]

Caly Kaukaz jest ciekawy w tym okresie , IMHO najciekawsza była próba ( wspierana przez WB ) utworzenia Wielkiej Armenii , kosztem Turcji .

[poldas]

Niewiele brakowało aby Demokratyczna Republika Gruzji upadła jeszcze w maju 1920 roku.

Jednak polska ofensywa spowodowała iż ten plan należało odłożyć, a nawet uznać dyplomatycznie państwo gruzińskie przez Bolszewików.

W końcu jednak w lutym 1921 roku dokonali Bolszewicy inwazji na to państwo.

Jednak trzeba przyznać że opór był silny skoro 11 Armia guzdrałą się z Gruzinami przez ponad miesiąc.

[lancaster]

Niewiele brakowało aby Demokratyczna Republika Gruzji upadła jeszcze w maju 1920 roku.

Jednak polska ofensywa spowodowała iż ten plan należało odłożyć, a nawet uznać dyplomatycznie państwo gruzińskie przez Bolszewików.

W końcu jednak w lutym 1921 roku dokonali Bolszewicy inwazji na to państwo.

Jednak trzeba przyznać że opór był silny skoro 11 Armia guzdrałą się z Gruzinami przez ponad miesiąc.

To ciekawe , w takim idealnym do walk obronnych i partyzanckich terenie , bolszewicka hołota w miarę szybko zwyciężała .....

[poldas]

No nie za szybko;

Biorąc pod uwagę Bolszewików gruzińskich uwolnionych z wiezień grubo przed inwazją i takowych separatystów w Osetii i braku wparcia dla Republiki z zewnątrz.

Jak dla mnie, to Gruzja twardo się broniła.

[lancaster]

Jak dla mnie, to Gruzja twardo się broniła.

To ciekawe jak długo ? I gdzie twardo ?

[poldas]

Jak długo? - Ponad miesiąc.

Gdzie twardo? - W Górach Suramskich.

[Gronostaj]

To ciekawe , w takim idealnym do walk obronnych i partyzanckich terenie , bolszewicka hołota w miarę szybko zwyciężała .....

Kampania nie była dla RKKA jakoś szczególnie kompromitująca. Natomiast armia gruzińska stawiła w regularnych działaniach opór twardy i adekwatny do jej możliwości. Aktywność partyzancka to rzecz całkiem inna.

I gdzie twardo ?

Przede wszystkim w obronie samego Tyfilisu.

[Furiusz]

Przede wszystkim w obronie samego Tyfilisu.

Znaczy idzie o Tbilisi?

swoją droga w rejonie Adżarii w walkach mieli wziąć udział Turcy. Jak to wyglądało?

[Gronostaj]

Tak jest, Tibilisi. W tamtym czasie w powszechnym użyciu, także i u nas, był ruski Tyfilis i do tej nazwy się przyzwyczaiłem; poza tym preferuję zawsze używać terminów już oficjalnie nieaktualnych, np. Formoza, Cejlon, Turkiestan etc. (o Stanisławowie wolę już nawet nie wspominać, bo się przy tym za bardzo denerwuję).

Z Turcją sprawa wyglądała tak, że Gruzja, która pozostała na lodzie bez żadnych liczących się aliantów (Royal Navy otrzymała zakaz angażowania się w konflikt, ponieważ Anglicy już od dłuższego czasu normalizowali stosunki z Rosją), próbowała w toku wojny zapewnić sobie pomoc osmańską (a raczej młodoturecką). Nadzieje okazały się płonne i w rzeczywistości naiwne – nie można było oczekiwać, że kraj, który był wówczas faktycznie rozbierany, skonfliktuje się jeszcze dodatkowo z jedynym swym dużym potencjalnym sojusznikiem (przez praktycznie całe l. 20., za wyjątkiem jednego ekscentrycznego wyskoku Enwera Paszy, relacje na linii Istambuł–Moskwa cechowało, jakbyśmy to dziś nazwali, ,,silne partnerstwo i wzajemne zrozumienie").

Turcy, korzystając z zamieszania związanego z otwartą sowiecką agresją, wysunęli względem Tyfilisu pretensje do Ardahanu. Gruzini, licząc, że jest to ich jednya szansa na skonfliktowanie ze sobą swych dwóch wielkich wrogów, ustąpili, a osmański XV KA odegrał w tamtej wojnie mniej więcej podobną rolę, co koprus Golicyna w Galicji w 1809 r. Po drugie, z Turkami nie walczono, bo po prostu nie było im czego przeciwstawić (armia mienszewicka liczyła ok. 55 tys. żołnierzy i 122 działa i trzeba się było z tymi siłami bronić przed Armią Czerwoną). Za to rzeczywiście rozpalił się konflikt (ale tylko polityczny), kiedy Gruzini w obliczu wejścia do Batumi bolszewików, udostepnili miasto i port Turkom, którzy uprzedzili w tym 18 DKaw Żłoby i początkowo wcale nie zamierzali się wycofać. Wszakże po wymianie not dyplomatycznych, wojska ottomańskie oświadczyły, że weszły tu pod niezawodnym pretekstem ochrony ludności – w tym przypadku oczywiście muzułmańskiej i po ,,wypełnieniu zadania" miały się grzecznie wycofać. Stronę gruzińską potraktowano już w rzeczonych rozmowach jako niebyłą, choć w rzeczywistości podstawę prawną wejścia Turków do Batumi stanowiła propozycja przedłożona przez właścicieli miasta. Jeden z gruzińskich generałów (nazwiska nie pamiętam) zebrał w czasie tych sowiecko-tureckich pertraktacji (między mienszewikami a bolszewikami panowało już woówczas armistycjum, a wojna była rozstrzygnięta) parę tys. wojsk typu milicyjnego i 18 marca ruszył do ataku na Batumi. Zaskoczonyt furią natarcia, turecki garnizon po dwóch dniach ciężkich walk ulicznych został wyparty na południowe obrzeża miasta. Celem podjętej akcji było umożliwienie rządowi udania się na emigrację, co dzięki opanowaniu portu powiodło się i oficjele państowi pod osłoną francuskich okrętów odpłynęli (znam relację, wg której z brzegu ,,żegnała ich" sowiecka artlyleria). Pozostałe w Batumi wojska zaraz po tym skapitulowały przed bolszewikami.

Poza naszkicowanym epizodem nie znam żadnych innych starć gruzińsko-tureckich w wojnie 1921 r. (nie znaczy to, że ich nie było).

Szkoda, że mam popsuty skaner. Przedstawiłbym ciekawą mapę operacji tyfiliskiej. Jeśli ktoś jest zainteresowany, mogę podać OdeB wojsk RKKA w tej kampanii.

Edytowane 23 Wrzesień 2014 przez Gronostaj

[secesjonista]

Zapewne chodzi o generała Giorgi Mazniashvili.

Z literatury:

W. Materski "Republika Gruzińska 1918-1921. Bilans polityki wewnętrznej", "Pro Georgia", t. III

tegoż, "Georgia rediviva. Republika Gruzińska w stosunkach międzynarodowych 1918-1921"

J. Kawtaradze "Gruzja w zarysie historycznym"

P. Olszewski "Polityka państw Ententy wobec Zakaukazia w latach 1918-1921"

tegoż, "'Kwestia batumska' w polityce Ententy po I wojnie światowej", "Dzieje Najnowsze", R.XXXI, 1999, nr 1,

tegoż, "Polityka bolszewików wobec niepodległej Gruzji w latach 1918-1921", "Dzieje Najnowsze", R. XXIX, 1997, nr 3, s. 12-14..