Homoseksualiści u schyłku PRL - początki zorganizowanego ruchu

[secesjonista]

Kiedy węgierski pisarz Karl Maria Kertbeny wprowadził do powszechnego obiegu termin "homoseksualizm" w swym pamflecie na prawo pruskie (§ 75), a spopularyzowany przez austriackiego psychologa i seksuologa Richarda von Krafft-Ebinga w "Psychopatia sexualis" z 1886 r., nikt jeszcze nie przewidywał istnienia "demoludów", a warto się jednak zastanowić jak przedstawiciele tej orientacji starali się zorganizować właśnie w takiej rzeczywistości*.

Jaki był formalny stosunek władz - wiadomo, jaki był ogólny ogląd - wystarczy zerknąć na definicję w popularnym słowniku Doroszewskiego, a ściślej na ilustracje do tegoż terminu, gdzie wskazuje się na Jana Dembowskiego "Psychologia małp" z 1951 r.:

"szereg samców jest skazanych na celibat i pozostaje im tylko bądź homoseksualizm, szeroko przez małpy uprawiany, bądź onania"

i

za Ignacym Fidykiem z "Dwadzieścia lat literatury polskiej" z 1949 r.:

"Zboczenia płciowe w formie homoseksualizmu czy miłości lesbijskiej zdobyły sobie prawo obywatelstwa w nadspodziewanie wielu powieściach".

/"Słownik języka polskiego" pod red. W. Doroszewskiego, Warszawa 1967; s. 78; szerzej o ówczesnym spojrzeniu na zagadnienie: A. Dryjski "Zagadnienia seksualizmu" Łódź 1948; T. Bilikiewicz "Klinika nerwic płciowych", Warszawa 1959; K. Imieliński "Dynamiczna teoria zboczeń płciowych"; "Problemy seksuologii" pod red. T. Bilikiewicza, Warszawa 1964-1965/

W trakcie spotkania w Turynie (1981 r.) działacze skupieni przy IGA (International Gay Association) wytypowali wiedeńską grupę HOSI (Homosexuelle Initiative Wien) celem stworzenia komórki zajmującej się prawami i sytuacją osób homoseksualnych w krajach bloku sowieckiego, gdzie dużą inicjatywną rolę pełnił Kurt Krieckler.

W ten sposób powstałą EEIP (Eastern Europe Information Pool), która w 1983 r. poczęła dostarczać do Polski pierwsze numery gejowskiego biuletynu informacyjnego (od 1986 r. pod nazwą "Etap").

W roku 1998 głośnym echem odbiła się publikacja w prasie, czyli tekst Barbary Pietkiewicz pt. "Gorzki fiolet" o homoseksualistach ("Polityka" 1987, nr 17), dodajmy że nie pierwszy taki artykuł, jako że wcześniej (ale bez większego echa) powstał artykuł Tadeusza Gorgola z 1974 r. "Homoseksualizm a opinia" ("Życie Literackie" 1974, nr 17/18).

W lutym 1990 r. zarejestrowano Stowarzyszenie Grup Lambda co wydaje się być jednoznaczną cezurą końcową pewnego etapu.

/"Filo" 1990, nr (19)/

Jakie zatem były początki tego ruchu, cele i działania?

* - Nie jest zamierzeniem autora wątku wszczynanie dyskusji o zasadności parad gejowskich, dyskusja o osobistym stosunku do homoseksualizmu, a jedynie prześledzenie historii tegoż ruchu z punktu widzenia socjologicznego, zapoznania się z jego pierwocinami, jak i próbami jego samoorganizacji w danej rzeczywistości, schyłku PRL-u.

Zatem; jeśli można ; proszę sobie darować swe opinie o gejach, a jedynie wypowiadać się co do zdarzeń, faktów i ich znaczeń.

Edytowane 10 Grudzień 2011 przez secesjonista

[red25]

W tamtym okresie powstające zorganizowane grupy mniejszości seksualnych tzn geje i lesbijski skupiły się na problemie AIDS/HIV. Przede wszystkich chodziło o informację i profilaktykę bo potocznie choroba ta byłą uznana za przypadłość narkomanów i homoseksualistów a prawie nic się nie mówiło o zagrożeniu osób heteroseksualnych. Lambda i inne grupy ( było ich w pewnym momencie w Warszawie 5) składały się głównie ze studentów i w tym środowisku prowadziły początkowo większość działań- Zrzeszenie Studentów Polskich UW, w którym wtedy byłem współpracowało z Lambdą przy organizacji kilku imprez. W dużym skrócie chodziło o BHP kontaktów seksualnych-dziś to nie budzi kontrowersji ale wtedy wyjaśnienie komuś, że osoba heteroseksualna prowadząca życie seksualne bez zabezpieczeń w postaci prezerwatywy jest zagrożona AIDS nie było proste. Nie czarujmy się; okres studiów to nie tylko nauka niezależnie czy ktoś jest homo- czy heteroseksualny.

[secesjonista]

W jakich latach?

[red25]

Gdy zaczynałem studia w 1988r na Uniwersytecie Warszawskim były dwie grupy, które aktywnie działały. Z jednej powstała zarejestrowana dwa lata później Lambda, druga z tego co pamiętam używała nazwy LGDB Polska. Obie współpracowały z ZSP

[Widłobrody]

Wcześniej nieheteronormatywni organizowali się też pod innymi szyldami. Np. naturyzm, kulturystyka.

[secesjonista]

Słowo "organizować" nie jest na miejscu, kolega może podać przykłady?

[Widłobrody]

Nie widzę powodu by tworzenie klubu naturystów czy miłośników kulturystyki nie widzieć jako formy organizowania.

[secesjonista]

Nie widzę powodu by kolega nie podzielił się z nami konkretną wiedzą o konkretnych ludziach.

Zatem jakie osoby o orientacji homoseksualnej organizowały kluby naturystów czy miłośników kulturystyki.

1. W jakich latach

2. Jakie kluby

3. Jacy ludzie

[Widłobrody]

Istniał takowy klub naturystów w Olsztynie w roku 1981. Działał w roku 1984. Założony przez homoseksualistów, co było tajemnicą poliszynela. naturyści hetero zarzekali, że z klubem nie mają nic wspólnego. Listy członków nie podam, bo jej nie mam.

Edytowane 14 Grudzień 2011 przez Widłobrody

[gregski]

Mnie natomiast ciekawią zmiany w stosunku do osób homoseksualnych.

Jak pamiętam w latach 80-tych "pedał" albo "pederasta" (o słowie gej nikt wtedy nie słyszał) był obiektem kpin i otwartej niechęci. W drugiej połowie lat 80-tych gdy studiowałem na WSM w Gdyni homoseksualiści też nie mieli dobrej prasy. Fakt, że nikt w moim otoczeniu specjalnie nie zajmował się tym problemem. Ot czasem jakiś mniej lub bardziej rubaszny żarcik i tyle. Po pewnym czasie ze zdumieniem zauważyłem, wykwit tematów związanych z tym zjawiskiem. Przyznam się, że nie zauważyłem kiedy i jak rozpoczęła się gejowska ofensywa w społeczeństwie polskim (człek był za bardzo zajęty dziewczynami). Ot, w pewnym momencie zauważyłem tak jak to śpiewał Kazik Staszewski, że "Kto nie jest pedałem ten jest faszystą".

Zastanawiam się w jaki sposób doszło do takiej zmiany (no przynajmniej w oficjalnych mediach)? Kasa? Naciski polityczne? Coś jeszcze?

Nie mam pojęcia.

A! Pogrzebałem i znalazłem materiał źródłowy:

http://www.youtube.com/watch?v=aGF8AS-z5mI&feature=related

Edytowane 14 Grudzień 2011 przez gregski

[Widłobrody]

Zastanawiam się w jaki sposób doszło do takiej zmiany (no przynajmniej w oficjalnych mediach)? Kasa? Naciski polityczne? Coś jeszcze?

Co do kasy, to Fundacja Sorosa wspierała projekty antydyskryminacyjne.

Naciski polityczne? Zapis w konstytucji jest. Jeden wiceminister nawet wyleciał za zboczeńca.

Coś jeszcze? Zmiany obyczajowe. Jak wcześniej antysemityzm czy rasizm, pogarda dla nieheteronormatywnych stała się fopa. Za to mieliśmy różne filmy z pozytywnym przedstawieniem geja: Pocałunek kobiety pająka, Filadelfia, Dynastia.

[lancaster]

Co do kasy, to Fundacja Sorosa wspierała projekty antydyskryminacyjne.

Naciski polityczne? Zapis w konstytucji jest. Jeden wiceminister nawet wyleciał za zboczeńca.

Coś jeszcze? Zmiany obyczajowe. Jak wcześniej antysemityzm czy rasizm, pogarda dla nieheteronormatywnych stała się fopa. Za to mieliśmy różne filmy z pozytywnym przedstawieniem geja: Pocałunek kobiety pająka, Filadelfia, Dynastia.

Balum ma racje duży wpływ miała kultura masowa ,

tak homofoby postrzegali niegdyś " nieheteronormatywnych " i smutny los który ich czeka :

a tak teraz jako kosmate milusińskie stworzonka , prześladowane przez heteronormatywnych flustratow :

Edytowane 15 Grudzień 2011 przez lancaster

[Widłobrody]

Z kultury masowej miał swój udział w zmianie nastawienia do homoseksualistów choćby Freddie Mercury. O ile w PRLu był popularny, ale w przekaziorach jego orientacja była tematem tabu, to w 1991 r. (jego śmierć) już nie.

Edytowane 15 Grudzień 2011 przez Widłobrody

[secesjonista]

(...). Lambda i inne grupy ( było ich w pewnym momencie w Warszawie 5) składały się głównie ze studentów i w tym środowisku prowadziły początkowo większość działań- Zrzeszenie Studentów Polskich UW, w którym wtedy byłem współpracowało z Lambdą przy organizacji kilku imprez.

(...)

Nie żebym deprecjonował zasługi kolegi red25 na płaszczyźnie współpracy w zakresie poznania innego środowiska seksualnego, ale kolega nie mógł współpracować z Lambdą.

Raczej z jej środowiskiem, albowiem ta organizacja formalnie wtedy nie istniała.

Pierwsza próba legalizacji z 24 marca 1988 r. nie jest jasna... w Archiwum Miasta Warszawy nie ma wniosku Warszawskiego Ruchu Homoseksualistów; co do Grupy Gejowskiej - "Etap" we Wrocławiu, nie opierałbym się na "Polityce" (B. Olszewska "Rejestracja i odmowa", "Polityka" nr 42/1988, s. 4/

Stowarzyszenie Lambda przy procesie rejestracji (1990 r.) składało odrębny wniosek...

W tym zakresie ciekawym jest list Mikołaja Kozakiewicza do gen Kiszczaka i ministra Janusza Komendera.

Istniał takowy klub naturystów w Olsztynie w roku 1981. Działał w roku 1984. Założony przez homoseksualistów, co było tajemnicą poliszynela. naturyści hetero zarzekali, że z klubem nie mają nic wspólnego. Listy członków nie podam, bo jej nie mam.

Z całym szacunkiem dla wiedzy kolegi Baluma... tajemnica poliszynela znana jemu jest dla mnie kiepskim źródłem do pisania pracy o charakterze socjologicznym.

Tajemnicą poliszynela jest, że osobnicy męscy o nadmiarze testosteronu tworzyli kluby naturystów, wiem to z tajemnego źródła pod nazwą: tajemnica poliszynela.

Mnie natomiast ciekawią zmiany w stosunku do osób homoseksualnych.

Jak pamiętam w latach 80-tych "pedał" albo "pederasta" (o słowie gej nikt wtedy nie słyszał) był obiektem kpin i otwartej niechęci. W drugiej połowie lat 80-tych gdy studiowałem na WSM w Gdyni homoseksualiści też nie mieli dobrej prasy. Fakt, że nikt w moim otoczeniu specjalnie nie zajmował się tym problemem. Ot czasem jakiś mniej lub bardziej rubaszny żarcik i tyle. Po pewnym czasie ze zdumieniem zauważyłem, wykwit tematów związanych z tym zjawiskiem. Przyznam się, że nie zauważyłem kiedy i jak rozpoczęła się gejowska ofensywa w społeczeństwie polskim (człek był za bardzo zajęty dziewczynami). Ot, w pewnym momencie zauważyłem tak jak to śpiewał Kazik Staszewski, że "Kto nie jest pedałem ten jest faszystą".

Zastanawiam się w jaki sposób doszło do takiej zmiany (no przynajmniej w oficjalnych mediach)? Kasa? Naciski polityczne? Coś jeszcze?

Nie mam pojęcia.

A! Pogrzebałem i znalazłem materiał źródłowy:

http://www.youtube.com/watch?v=aGF8AS-z5mI&feature=related

Zakres swobody działań i zachowań został zwiększony zatem temat został otwarty.

Co do kasy, to Fundacja Sorosa wspierała projekty antydyskryminacyjne.

Naciski polityczne? Zapis w konstytucji jest. Jeden wiceminister nawet wyleciał za zboczeńca.

Coś jeszcze? Zmiany obyczajowe. Jak wcześniej antysemityzm czy rasizm, pogarda dla nieheteronormatywnych stała się fopa. Za to mieliśmy różne filmy z pozytywnym przedstawieniem geja: Pocałunek kobiety pająka, Filadelfia, Dynastia.

Ten wiceminister wypadł za PRL-u?

Kolega przed wypowiedzią może zaglądnie jakie są ramy tematu, przed spamerskimi wątkami.

Edytowane 17 Grudzień 2011 przez secesjonista

[Widłobrody]

tajemnica poliszynela, przekaz ustny tez jest źródłem historycznym. Jako historyk wiesz doskonale, ze nie wszystko zostaje w dokumentach. Ale zawsze mozesz przewertować milicyjne i esbeckie archiwa , by sprawdzic, co masz na temat. Jak i ówczesna prasę. Na temat olsztyńskiego klubu naturystów były ze dwa artykuły w Gazecie Olsztyńskiej.

Gregski pytał sie o to, jak doszło do przemiany w stosunku do osób homoseksualnych. A ta przemiana nie zakończyła sie w 1989 ani w 1990 r. IMO przełomowy był tu własnie rok 91.