Nobel z literatury dla Polaka

[gregski]

W razie gdyby jednak "Księgi Jakubowe" zostały wprowadzone szkół jako lektura to ciekaw jestem, czy Tokarczuk byłaby w stanie przeprosić tak jak to zrobił Mrożek?

[secesjonista]

W temacie: forum.historia.org.pl - "Henryk Sienkiewicz: czy epatował sadyzmem i był rasistą?" padło:

 

W dniu 26.11.2019 o 10:03 PM, jancet napisał:

Co do trylogii - to pełna zgoda, zaś "Quo vadis" jednak zachwycił, skoro zdobył nobla. Choć wg mnie książka raczej mierna, chyba przeczytałem raz i tyle

 

W dniu 26.11.2019 o 10:57 PM, Capricornus napisał:

 

"Quo vadis" nie zdobył Nobla, Sienkiewicz dostał nagrodę za całokształt twórczości.

 

W pewnej mierze i jancet i Capricornus mają rację.

Formalnie w uzasadnieniu podano: "because of his outstanding merits as an epic writer", czyli: "za całokształt", diabeł jednak tkwi w szczegółach. Kiedy szwedzcy akademicy zwrócili się do Stanisława Tarnowskiego, jako przewodniczącego Akademii Nauk,  względem propozycji kandydatury do nagrody Nobla ten wskazał w swoim własnym imieniu na Henryka Sienkiewicza (inni byli za dziełem Jana Blocha "Przyszła wojna pod względem technicznym, ekonomicznym i politycznym") zwłaszcza jako autora "Quo vadis": "pozwalam sobie zwrócić uwagę Komitetu i Pańską, Panie Przewodniczący, na dzieło, które wydaje mi się spełniać w sobie wszelkie warunki wymagane przez założyciela co do czwartej części konkursu – dzieło literackie najwybitniejsze poprzez swój charakter, w znaczeniu idealizmu. Tym dziełem jest „Quo vadis”: tym bardziej, że można bardzo łatwo opublikować jego wydanie zupełnie dostosowane do użytku młodzieży...".

Da szwedzkich jurorów problem z "Quo vadis" był taki, iż było to zbyt popularne dzieło co paradoksalnie przysporzyło Sienkiewiczowi pewnych problemów w drodze do Nobla, obawiano się, że wskazanie na tę książkę mogło zostać odebrane jako schlebianie niskim gustom a nie jako wspieranie dzieła idealistycznego, o wielkiej idei. Echo tych rozterek znalazły wyraz w "Krótkiej historii przyznania Nagrody Nobla Henrykowi Sienkiewiczowi" napisanej przez Gunnar Ahlströma ze Szwedzkiej Akademii: "Wszystkie nadane do tej pory nagrody Nobla niosły ze sobą ten lub inny powód do krytyki. Również Sienkiewicz nie był tu wyjątkiem. Dla przeciwników była to igraszka, ponieważ uznanie, którym obdarzono noblistę, ściśle było powiązane z „Quo vadis”, co troszeczkę wypaczało perspektywę. W oczach wielu czytelników powieść ta była bardziej postrzegana jako bestseller o szerokim zasięgu, aniżeli jako utwór, który można by zaszeregować do dzieł najwyższej literatury". Ahlström przekonywał, iż za Sienkiewiczem optował pewien, niewskazany z nazwiska szwedzki uczony (czyli Alfred Jensen) historyk i znawca języków i kultury słowiańskiej, który nie brał pod uwagę ani"Quo vadis" ani "Bez dogmatu" ani "Ogniem i mieczem" czy wczesnych opowiadań. Rozważano jak w roku poprzednim przyznanie dwóch nagród, druga miała przypaść Elizie Orzeszkowej. Przyznanie nagrody za "całokształt" wydaje się zatem być pewnym kompromisem. W laudacji Dożywotniego Sekretarza Królewskiej Szwedzkiej Akademii Carla af Wirsena stosunkowo najwięcej miejsca poświęcono Trylogii i "Quo vadis".

Dwie badaczki z Muzeum Literackiego H. Sienkiewicza w Poznaniu, które szczególnie wiele poświęciły tej kwestii, konkludują:

"Komitet Noblowski został postawiony w kłopotliwej sytuacji oceny dzieła literackiego, które wymknęło się z przyjętych kanonów oceny – czy jest to powieść tak dobra, że tłumaczą ją wszyscy w Europie i Stanach Zjednoczonych, czy też zaspokaja nawet przeciętnego czytelnika i jego niewybredny gust, więc jest zła. W tej sytuacji nagrodą objęto całą twórczość przyznając Henrykowi Sienkiewiczowi nagrodę w uznaniu jego wielkich zasług jako autora epickiego".

/A. Surzyńska-Błaszak, B. Sokołowska-Hurnowicz "Henryk Sienkiewicz laureat Nagrody Nobla z 1905 roku. Materiały źródłowe", "Bibliotekarz Podlaski", 2016/1 (XXXII), s. 173/

 

 

 

Szerzej:

"100-lecie przyznania Henrykowi Sienkiewiczowi literackiej Nagrody Nobla", pod red. A. Surzyńskiej-Błaszak, B. Sokołowskiej-Hurnowicz

tychże "Sienkiewicz – laureat Literackiej Nagrody Nobla. Fakty, relacje, komentarze", w: "Forum naukowe. Instytut Historii Politycznej. Prace historyczno-politologiczne", pod red. M. Kosmana, 2001, z. 1(13)

G. Ahlström "Krótka historia przyznania Nagrody Nobla Henrykowi Sienkiewiczowi", w: H. Sienkiewicz "Quo vadis. Roman", Coron-Verlag, Zurich 1968

H. Schück et al. "Nobel: the man and his prizes".

[Jarpen Zigrin]

W dniu 4.10.2011 o 7:45 PM, Jarpen Zigrin napisał:

Wkrótce ogłoszenie wyników Nobla z literatury. Od kilku lat mówi się o Zagajewskim. Różewiczu, a nawet Tokarczuk. Jak myślicie, czy mają szansę i czy w ogóle zasługują na taką nagrodę? A może jakiś inny Polak zasługuje na Nobla z literatury?

 

Jestem profetą. To teraz Zagajewski

[jakober]

3 godziny temu, Jarpen Zigrin napisał:

 

Jestem profetą. 

Lekko zagubionym w czasie.