Akropolis na Wawelu

[Bruno Wątpliwy]

a początku XX w. S. Wyspiański i W. Ekielski opracowali plan zabudowy wzgórza wawelskiego (Akropolis). Ciekaw jestem Waszych opinii - czy sylwetka architektonicznego symbolu Polski by na tym zyskała? Profanacja, czy interesująca koncepcja?

Kilka linków przy okazji:

http://majtra.blogspot.com/2009/12/architektura-wawelski-akropolis.html

http://bialczynski.wordpress.com/co-to-za-strony/klan/straznicy-wiary-slowianskiej-wiary-przyrodzoney/o-pierwszej-staroslowianskiej-swiatyni-swiatla-swiata-w-krakowie-od-polowy-xix-wieku-oraz-o-dwoch-straznikach-wiary-przyrodzonej-slowian-o-marianie-wawrzenieckim-1863-%E2%80%93-1943-i-stanislawie-w/straznicy-wiary-przyrodzoney-slowian-%E2%80%93-stanislaw-wyspianski-i-wladyslaw-ekielski-%E2%80%93-projekt-wawel-akropol/

http://www.muzeum.krakow.pl/Wawel-Akropolis.538.0.html

[Tomasz N]

Teraz to byłby ładny, prawie wiekowy zabytek, żarliwie broniony przez urząd konserwatora.

[Bruno Wątpliwy]

Czegóż chcieć od konserwatorów, skoro np. dziś na zamku w Malborku z pewną atencją taktuje się dokonania C. Steinbrechta, który ponad sto lat temu próbował stworzyć idealny germański zamek, wedle swojej wizji i ideologicznego zapotrzebowania miłościwie panującego Wilhelma II, tudzież ministra Goßlera (jak to pan Wańkowicz w przedwojennym "Smętku" napisał o dziele życia Steinbrechta - "patyna aż lśni").

Ale tak odnośnie do wawelskiej wizji Wyspiańskiego - ładne, czy nie, pasuje do ogólnego wystroju, czy nie, profanacja świętości, czy nie?

[Tomasz N]

Miasta żyją, bo zamieszkują je żywi ludzie, stąd pomysły na absolutne zamrożenie zabudowy są chore. Widać to chociażby obecnie na Wawelu, gdzie ilość okien Velux w dachu zaszokuje każdego.

Kraków miał szczęście lub pecha, że stolicę przeniesiono do Warszawy. Za władcą poszła kasa i stąd swoiste zamrożenie stanu substancji miejskiej i wyposażenia do stanu z późnego średniowiecza. Przecież gdyby stolica pozostała w Krakowie, ołtarz Wita Stwosza dawno zostałby wymieniony na nowocześniejszy, przy odrobinie szczęścia skończyłby w jakimś podrzędnym wiejskim kościółku, a nie jako opał. Podobnież byłoby z Wawelem.

Więc czemu wtedy nie wpuścić "życia" na Wawel ? Po utracie funkcji militarnej likwidacja koszar austriackich i zastąpienie ich czymś (ówcześnie) współczesnym mnie by nie raziła. Poza tym miała w zamyśle niewątpliwie wymiar symboliczny, czyli zastąpienie czymś polskim symbolu czasu zaborów. Coś jak pomysł rozbiórki Pałacu Kultury.

Jeszcze jedno. Wtedy (100 lat temu) spłonęło podgrodzie Wawelu i było odbudowywane. Ten projekt powstał zapewne w tym kontekście. Wizje Wyspiańskiego, które zrealizowano w ramach tej odbudowy są godne podziwu, (chociażby witraże) więc to też pewnie by wyglądało przyzwoicie.

Edited August 6, 2011 by Tomasz N

[Bruno Wątpliwy]

Zauważyłem u siebie objawy, że wizja Wyspiańskiego mi się - całkiem, całkiem - podoba. Tym bardziej, że - zasadniczo - nie naruszała samego zamku, czy katedry. I byłem ciekawy, czy to odosobniony objaw mojej własnej, prywatnej demencji i przejaw braku smaku.

[Tomasz N]

Ale i tak się cieszę, że na to wtedy zabrakło kasy.

[Wiesław z Bogdańca]

Wawel przebudowywano kilkakrotnie, i gdyby plan Wyspianskiego i Ekielskiego został zrealizowany to nie byłoby sprawy. Trochę szkoda bo projekt wygląda obiecująco

Współcześnie taka przebudowa jest niemożliwa [ od 1978 r. Wawel został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO], większość społeczeństwa oponowałaby, uznając ten i podobne projekty za profanację, głosząc hasło " Ręce precz od Wawelu !".

Co do zamku w Malborku, to należy się cieszyć [ mimo upiększeń wprowadzonych przez Steinbrechta ], że nie podzielił on losu zamku w Królewcu. Po wojnie, aż do końca lat 50` istniał zamysł całkowitej jego rozbiórki.

Pozdrawiam

[Mariusz 70]

Patrze na te smiale projekty juz z kwadrans i po glowie mocno sie drapie.Efektowne to jest i owszem bez najmniejszej dyskusji,ale po dlugim namysle raczej sie ciesze,ze projektu nie zrealizowano.No i ten circus plus teatr z barbakanem w tle sceny Dziwaczne i to bardzo.Tlo do wystawiania "Krakowiakow i Gorali" by owszem i bylo odpowiednie ,ale kto mial sie niby na tym torze scigac? Cyklisci krakowscy? Aczkolwiek biorac Robcia Kubice pod uwage,moze faktycznie ma lud tamtejszy od dawna jakies wyscigowe zaciecie.

Malborski projekt Steinbrechta jednak byl zdecydowanie mniej smialy,a dotyczyl w zasadzie tylko "upiekszen" zaniedbanego zamku.On tam teatru czy toru wyscigowego z Wotanem w tle nie mial zamiaru umieszczac.Nie planowal tez dobudowywac przytlaczajacego autentyczny zabytek drugiego kompleksu,np.jakiejs kopii siedziby rodowej Hohenzolernow.

Ciekaw jestem opinii mieszkancow Krakowa

Edited August 14, 2011 by Mariusz 70

[secesjonista]

Swego czasu Zachęta zaprezentował tzw. "Pochód na Wawel" Wacława Szymanowskiego rzeźby miały stanąć na Wawelu, sama wystawa wywołała niezwykle emocjonalną dyskusję.

Jak widzicie ów zamysł?

[Widłobrody]

Współcześnie taka przebudowa jest niemożliwa [ od 1978 r. Wawel został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO],

tn wpis akurat żadnych ograniczeń prawnych nie wnosi.

I ciekawostka: Wawel nie jest wpisany do rejestru zabytków.

Pomysł Wyspiańskiego narzuca konserwatywny ustrój ze stolica w Krakowie. Juz z tego powodu nieadekwatny,

A Wyspiański nie takie miał pomysły. Jest tez jego projekt przekucia Tatr, by miały ciekawszy wygląd.

[secesjonista]

Za to jest wpisana "Zabudowa Wzgórza Wawelskiego": stoki wzgórza, zamek i katedra.

[secesjonista]

To jeszcze o innym pomyśle, koncepcji Ludwika Stasiaka:

"1 stycznia 1904 roku na łamach „Ilustracji Polskiej” ukazał się niezwykły Projekt Panteonu na Wawelu w kształcie polskiej korony pióra tegoż autora, który to – w ramach dyskusji nad restauracją wzgórza – zaproponował budowę wielkiej kamiennej Bolesławowskiej korony na miejscu wojskowego szpitala. Korona ta miała stać się na siedzibą Muzeum Narodowego. Stasiak argumentował swój pomysł między innymi tym, że zrabowanie skarbca koronnego pozbawiło Wawel insygniów – drogocennych symboli polskiej państwowości. Korona miała mieć setki okien – królewskich brylantów, zaś na parterze i piętrze – szereg mocno oszklonych sal przeznaczonych na ekspozycję muzealną. W centralnej części Stasiak założył oświetloną z góry, wielką aulę przeznaczoną do eksponowania wielkoformatowych płócien Matejki i Siemiradzkiego".

/A. Grochowska "Herezje świętego Wawelu w wieku XIX", "The Polish Journal of the Arts and Culture", "Czy herezje są twórcze?", T. 1, nr 5 (2/2013), s. 182/

 

 

Co nieco o różnych pomysłach na przebudowę:

 L. Lameński "Cztery 'zamachy' na wzgórze wawelskie", "Biuletyn Historii Sztuki", 1983, nr 1.