Dezercje w dziejach LWP

[Wolf]

11 X 1944 do Moskwy na rozmowy m.in z premierem rządu emigracyjnego S.Mikołajczykiem(oraz rozmowy z rządem radzieckim dotyczące m.in dozbrojenia i lepszego zaopatrzenia rozbudowywanego liczebnie lWP) przybyła delegacja PKWN.12 X 1944 do Moskwy po raz kolejny (pierwszy raz był w Moskwie w okresie 30 VII -9 VIII a z jego podróżą była bezpośrednio związana demonstracja zbrojna AK w stolicy )przyleciał na rozmowy premier rządu emigracyjnego Stanisław Mikołajczyk wraz z premierem brytyjskim Winstonem Churchillem . 12 X 1944 obecny w Moskwie Naczelny Dowódca WP generał Żymierski został alarmowo poinformowany przez organy bezpieczeństwa(RBP) telefonogramem(skądinąd szef resortu bezpieczeństwa pułkownik Stanisław Radkiewicz w obecności i przy aprobacie Bieruta już 4 X 1944 na posiedzeniu PKWN zażądał zdecydowanego zaostrzenia kursu wobec przeciwników Polski Lubelskiej ,krytykował "liberalizm" ,błędne rachuby w stosunku do BCh itd )iż wedle konfidencjonalnych informacji połączone siły AK,BCh,NSZ i ZWZ(!) organizują pucz w związku z oczekiwanym przyjazdem Stanisława Mikołajczyka do Moskwy.Akcja ta ma uniemożliwić kompromis i uwolnić Mikołajczyka spod wpływów komunistów.Jako inspiratora w telefonogramie wymieniano płk Pełczyńskiego ,(w rzeczywistości generał znajdował się już w niewoli niemieckiej).Telefonogram kończył się stwierdzeniem "Sytuacja przedstawia się znacznie bardziej poważnie niż mogło się zdawać.".Kolejny telefonogram informowal o odwołaniu akcji ze względu na sprzeciw BCh,które postanowiły ograniczyc się do dywersji.

Skądinąd wiadomo że AK na niektórych obszarach Polski lubelskiej(m.in Rzeszowszczyzna) w okresie IX-X faktycznie przygotowywała realizację planu mobilizacji i zbrojnej koncentracji AK w trudno dostępnych punktach leśnych i górskich na zapleczu radzieckiego frontu i utrzymywania ich bez względu na wszystko-miała to być demonstracja siły i wpływów rządu emigracyjnego w kraju a zarazem wyjście ze stanu bierności i niemal bezczynnego przyjmowania przez AK internowań i aresztowań ,przymusowego wcielania do wojska przy jednoczesnie obowiązującym wówczas żołnierzy AK rozkazie o bojkocie rejestracji i mobilizacji (poboru obowązkowego)do lWP i zakazie zdawania broni(rozkazie o ukrywaniu broni wbrew poleceniom komendantur wojennych i MO )i sprzętu wojskowego .Omawiany wśród kadry i wstępnie przygotowywany plan zbrojnej koncentracji AK zarzucono po klęsce Powstania Warszawskiego w X 1944 a pogłoski o przygotowywanym powstaniu zbrojnym przeciwko PKWN oficerowie AK post factum odebrali jako zniekształcone echo ich planu .

13 X 1944 nadeszły do Moskwy informacje o wypadkach zaszłych ostatniej nocy -12/13 X(w 1 rocznicę bitwy pod Lenino)w 31 pułku piechoty stacjonującym we wsi Białka powiat Krasnystaw .Obraz widoczny ze stolicy ZSRR 13 X w myśl dokumentów ujawnionych przez prof K.Kersten przedstawiał się następująco:

"Zbuntował się 31 pułk piechoty ze składu 7 dywizji II Armii ,niedawno sformowany i stacjonujący pod Krasnymstawem i poza dowódcą oraz 180 żołnierzami przeszedł z bronią w ręku w lasy janowskie"(...).Dezercja była przygotowana przez komórkę konspiracyjną występującą pod nazwą "Robotnicze Siły Zbrojne" ,symbolem jej a zarazem znakiem porozumiewawczym był zielony listek albo trójkąt."

Meldunek ten podobnie jak pierwsze składane o świcie meldunki Informacji Wojskowej (m.in pierwszy meldunek złożony o świcie dowódcy II Armii WP generałowi Popławskiemu o dezercji całego pułku wraz z całym sprzętem -31 pułk piechoty zdezerterował w pełnym składzie" i drugi nieco zmodyfikowany meldunek szefa informacji wojskowej armii -o dezercji całego pułku jednak bez ciężkiego sprzętu a tylko z bronią osobistą ))był sporo przesadzony.Generał Popławski -dowódca II Armii WP bezzwłocznie poleciał Po-2 do sztabu dywizji a wobec braku informacji tamże-udał się do m.p pułku.

W dzienniku działań prowadzonym przez Sztab Główny w Lublinie,po wstępnym zapoznaniu się z sytuacją wpisano następującą notatkę:

"W nocy z 12 na 13 X dyżurny 31 pułku piechoty w stopniu plutonowego,

(były kapitan AK)zarządził alarm i wyprowadził pułk do lasu trzy kilometry od obozu,gdzie rozkazał rozejść się do domów.Oświadczył,że ci którzy wrócą do jednostki ,będą rozstrzelani.W tym czasie w rejonie obozu specjalnie przygotowana grupa rozpoczęła bezładną strzelaninę.Na 2092 ludzi stanu osobowego pułku uciekło 1155 ludzi"

Natychmiast zmieniono dowódcę dywizji i jego zastępcę zaś dowódcę pułku(oficera radzieckiego) a kilkunastu oficerów(Rosjan i Polaków) oddano pod sąd.Dowodzenie dywizją z rekomendacji Popławskiego objął przedwojenny dowódca pułku i wrzesniowy zastępca dowódcy brygady WP.

Napłynęły także wówczas do Moskwy meldunki o rozbiciu więzienia w Zamościu,próbie opanowania Rzeszowa(w istocie-zdobycia więzienia),2 pomniejszych grupowych dezercjach z LWP itd .

15 X 1944 w gazecie 1 Armii WP "Zwyciężymy" ukazała się pierwsza z wielu podobnych od X 1944 notatek:

15 X został aresztowany we wsi Kozice Górne Józef Baran za podstępne ukrywanie broni i odbiornika radiowego.Trybunał wojenny skazał 16 bm.Barana na śmierć przez rozstrzelanie.

Bezpośrednią konsekencją rozpadu 31 pp było alarmowe sformowanie w dniu 13 X 1944 i przerzucenie 64 zbiorczej dywizji wojsk wewnętrznych NKWD specjalnie przeznaczonej do walk z podziemiem w Polsce Lubelskiej(jej pierwsze w Polsce akcje i meldunki to własnie obława na dezerterów z 31 pp i sprawa tej dezercji ) oraz aresztowania przeprowadzone w śodowiskach AKowców służących w wojsku (w I i II Armii WP ,w szkołach oficerskich i jednostkach tyłowych)- i w ich konsekwencji utworzenie w listopadzie 1944 obozu Informacji Wojskowej w Skrobowie koło Lubartowa gdzie osadzono kilkaset wyłowionych z wojska osób głównie wywodzących się z AK uznanych za podejrzanych oraz radykalne zaostrzenie tak propagandy w stosunku do AK jak nowe drakońskie ustawodastwo działające z mocą wsteczną ) przyjęte 30 X 1944 . Od tej daty w przeciwieństwie do okresu wcześniejszego w zasadzie zawsze uniemożliwiano wstępowanie do wojska należącym do organizacji AK zatrzymanym/internowanym.Dodatkowo w X 1944(nieustalona dokładna data dzienna) bezpieka przechwyciła także instrukcje organizacji NIE(autentyczne)co do pracy konspiracyjnej w wojsku przewidujące m.in organizowanie wszystkich członków AK wcielonych do wojska i nawiązywanie kontaktu z miejscowymi kierownictwami konspiracji/dowódcami obwodów ,dostarczanie broni,prowadzenie propagandy i akcji likwidacyjnych itd ..

Po raz pierwszy po wojnie ten temat(rozpadu 31 pp) w historiografii obszernie opisał generał Ignacy Blum w 1965 na łamach WPH -potem podejmowali go inni autorzy m.in Załuski,opisał w swoich wspomnieniach generał Popławski,Ślaski (jeszcze w okresie PRL),motyw dezercji/rozpadu pułku pojawia się nawet w fabularyzowanych Kolumbach Bratnego .

Formowany 31 pułk piechoty stacjonował we wsi Białka pod Krasnymstawem-w 4 wielkich oborach przy majątku ziemskim oraz w stodołach we wsi.Tylko część żołnierzy miała mundury i płaszcze wojskowe ,powszechna była wszawica (30% stanu pułku).Kuchni polowych jeszcze nie było. 31 pp nominalnie powstał na początku września 1944-do nowotworzonej jednostki przyszło wówczas trochę podoficerów i żołnierzy WP pochodzących zza Buga-z II rzutu Armii Polskiej w ZSRR,trochę z pułku zapasowego,kilku oficerów AK,oficerów 1 Armii,rekonwalescentów ze szpitali.Potem zaczęli przybywać oficerowie odkomenderowani z RKKA.Do końca września do pułku przybyło łącznie 53 oficerów zaś cały zalążek pułku liczył wówczas nie więcej niż 200 ludzi. Pomiędzy 1 a 10 X 1944 zaczęły do pułku napływać uzupełnienia -głównie szeregowcy i podoficerowie z pułków zapasowych. Przybyło 2 tysiące szeregowców i podoficerów i 32 nowych oficerów.

Ogółem w pułku 12 X 1944 nominalnie było 85 oficerów,(do etatu brakowało przeszło 200),około 300 podoficerów(do etatu brakowało 570) i prawie 2 tysiące szeregowców-przeważnie zmobilizowanych z powiatów Lubelszczyzny.Przysięgi wojskowej żołnierze pułku jeszcze nie składali.W formowanym pułku w X miały miejsce 2 przypadki "cze -pe"(skrót z rosyjskiego-nadzwyczajny przypadek).Wartownik zastrzelił oficera idącego na rozmowę z oficerem Informacji Wojskowej a następnie zdezerterował.

9 X w obliczu oczekującego pułk przemarszu zadecydowano o rozdaniu całego stanu broni i amunicji całemu stanowi osobowemu pułku.Dowódca pułku dowiedział się że dywizja przechodzi o przeszło 100 kilometrów na północ-pod Parczew-bliżej sztabu II Armii WP.Jeden z patroli pułku wysłanych po podwody do sąsiedniej wsi został rozbrojony w lesie-zabrano im furmanki,rozbrojono,uprowadzono.Kilku uciekło i powróciło do pułku .12 X wyznaczone było "oficerskie wesele" 2 oficerów pułku m.in szefa sztabu .Kilku zołnierzy meldowało wówczas-w przeddzień dezercji swoim dowódcom o pogłoskach że w pułku opowiadają iż będą rozbrajać,rozformowywać,wywozić,że wyślą na Syberię lub na front japoński.

Wieczorem 12 X pułk układał się do snu zaś oficerowie na kwaterach(w znacznej większości nie kwaterowali z żołnierzami)przygotowywali się do planowanej dyslokacji-trwało też wesele oficerskie.Po apelu i ogłoszeniu capstrzyku tuż obok wsi i majątku rozległy się strzały.Podoficerowie o zmroku zrywali na alarm plutony i kompanie ogłaszając alarm .Jeden z oficerów znalazł się w swojej kompanii i uporządkował ją,innego-dowódcę batalionu biegnącego do pododdziału zawrócił goniec z dowodztwa pułku.Większość oficerów pobiegła do sztabu pułku ,tam okopywała się w obronie kompania kaemów.Zastępca dowódcy pułku d/s liniowych nie wiedział co sie dzieje(dowódca pułku był wówczas w sztabie dywizji).Kilku oficerów było kompletnie pijanych,wielu podpitych-wprost z uczty weselnej.Oficerowie udali się do pododziałów dopiero po powrocie do m.p dowódcy pułku.Rano brakowało całej 10 kompanii szkolnej 1 batalionu dowodzonej przez ppor Studzińskiego(jednego z 2 oficerów-dezerterów)oraz całego II plutonu kaprala Lipńskiego 5 kompanii i wielu zołnierzy ,podoficerów a nawet paru oficerów .Żołnierze 31 pp wracali do Białki przez kilka następnych dni,niektórych bez oporu -zdezorientowanych i wałęsajacych się bez celu po okolicy wyłapał pościg.Zamieszanie było tak duże iż początkowo rozbrojono także kilka grup a nawet pododdziałów zwartych(m.in cały pluton łączności) innych jednostek wojskowych obecnych w okolicy kwalifikując ich w raportach jako dezerterów i zatrzymując -po wyjaśnieniu sytuacji i interwencjach dowódców wracali oni do swoich macierzystych jednostek .Acz ten ostatni fakt(znany od kilku dekad) do dziś nie dotarł do niektórych wydawców i niektórych pracowników ipeenu bezmyślnie przepisujących dokumenty z epoki a niezdolnych do krytycznej analizy i porównia zródeł..

Szeregowiec Henryk Uniłowski zeznał że z rozkazu dowódcy kompanii szkolnej podporucznika Studzińskiego ,zarządzono zbiórkę na której stanęli wszyscy żołnierze z bronią i w pełnym oporządzeniu.O godzinie 23:30 kompania pomaszerowała na południe.Szeregowiec Zbigniew Gawron zeznał że po capsztryku przyszedł do niego kolega i powiedział "zbieraj się w pełnym rynsztunku ,pójdziemy na nocne ćwiczenia" a następnie dowódca II plutonu 5 kompanii kapral Lipiński zarządził wymarsz.W lesie dowódca plutonu wyjawił im cel odmarszu i zorientowawszy się że stał się mimowolnym dezerterem szeregowy Gawron uciekł i powrócił do pułku.

Inni z chwilowych dezerterów zatrzymani przez 11 pp zeznali że 13 X 1944 po opuszczeniu pułku z grupą pod komendą plutonowego rzekomo "na nocne ćwiczenia" maszerując w kierunku na Zamość ,grupa ta przy przechodzeniu przez most na Wieprzu napotkała cywila z którym plutonowy odszedł na bok i na osobności długo konfererował.Potem obiecano im dobrą kolację w folwarku koło wsi Bończa ,przejście do nowej formacji i wystawienie żołnierzom fałszywych papierów o niepełnoletności.

Szeregowiec Dudziak zeznał że dowódca plutonu zwiadu kapral Śliczniak oznajmił mu że w okolicach Puław i Lubartowa skoncentrowano dużo AK-owskiego wojska.

Powróciła z bronią większość spośród stanu osobowego pułku.

Wystąpiły trudności z ustaleniem dokładnych stanów liczebnych pułku(ludzi obecnych w miejscu postoju) wieczorem 12 X 1944 i dokładną liczebnością 13 i 14 X 1944.

Aresztowanych zostało 12 oficerów pułku w tym dowódca pułku ,zastępca d/s politycznych ,pomocnik szefa sztabu,wszyscy dowódcy batalionów pułku itd.17 X -w cztery dni po wydarzeniu zaczęła się sprawa sądowa oficerów pułku.Sąd/przewód sądowy ustalił liczbę łączną dezerterów tzn tych którzy w nocy 12/13 X opuścili 31 pp i nie wrócili do jego m.p na 667 ludzi w tym 2 oficerów(dowódca 10 kompanii szkolnej podporucznik Studziński i oficer sztabu pułku podporucznik Głowal) i kilkudziesięciu(około 80) podoficerów .Proces ujawnił wiele braków i przestępczych wręcz zaniedbań,ciężkie warunki bytowe,nie odnalazł jednak organizacji podziemnej w pułku ani nie wykrył owego "plutonowego w stopniu kapitana"nie znalazł "zielonego trójkąta " itd .

Z 12 sądzonych oficerów zostali całkowicie uniewinnieni :dowódca 1 batalionu,który przedsięwziął kroki dla zapobieżenia rozkładowi batalionu,oficer sztabu pułku ,który był w pułku nieobecny z przyczyn służbowych oraz kapitan Kryszak(pomocnik szefa sztabu pułku)oficer przedwojenny uniewinniony całkowicie m.in z prowadzenia agitacji na rzecz dezercji.Za bierność w krytycznej sytuacji oraz dopuszczenie do dezercji sąd skazał na karę więzienia od 3 do 10 lat ,z zamianą na służbę w kompanii karnej 3 oskarżonych. 6 kolejnych oskarżonych w tym dowódcę pułku(oficera radzieckiego-płk Kislickiego ) i jego zastępcę do spraw politycznych(Polaka-ppor. Sz.) w tym 5 oficerów radzieckich i 1 polskiego sąd skazał na karę śmierci.Dowódca II Armii WP generał Poławski wyrok zatwierdził-naczelny dowódca lWP generał Żymierski zamienił oskarżonym ten wyrok na służbę w kompanii karnej.20 X 1944 w Lublinie na ulicy rozpoznano(rozpoznał go podoficer pułku) i aresztowano b.oficera sztabu pułku podporucznika Głowala -jednego z 2 zaginionych oficerów. Głowal zaprzeczył kategorycznie jakoby kiedykolwiek należał do jakiejkolwiek organizacji podziemnej czy prowadził agitację za dezercją a własną ucieczkę z pułku tłumaczył tym ,iż uwierzył pogłoskom że pułk ma zostać wywieziony na Daleki Wschód.Prawdopodobnie jako pomocnikowi szefa wydziału operacyjnego znany był mu jednak rozkaz o dyslokacji na północ i wyszukaniu kwater .Wielu spraw nie wyjaśniono-np czy kapitan Wacław Kryszak oficer zawodowy i podporucznik Głowal(także oficer przedwojenny) cały czas żyjący na fałszywch dokumentach istotnie nie należeli w czasie okupacji do AK czy NSZ. Na procesie sądzono i skazano m.in nieobecnego w pułku w czasie dezercji dowódcę pułku nie sądzono natomiast np odpowiedzialnego za pułk oficera informacji wojskowej czy obecnego w pułku szefa sztabu i zastępcę dowódcy d/s liniowych .

16 X 31 pułk został rozformowany a jego numer skreślono z rejestrów WP. 740 żołnierzy przekazano do 1 DP zaś pozostałość(ponad 300 ludzi) czasowo nosiła nazwę 3 pułku a potem po otrzymaniu wyszkolonych ludzi z 5 DP sformowała 37 pp. Dezerterzy z 31 pułku wracali przez kolejne dni i tygodnie-meldowali się w jednostkach wojskowych,w WKR ,na posterunkach i komisariatach MO ,byli bez bez oporu zatrzymywani przez milicję i żandarmerię .

W 16 odnalezionych przez generała Bluma wykazach za okres od 25 X do 26 XII(dane niepełne)spośród zatrzymanych wojskowych m.in z 31 pp zwolnionych i przekazanych z powrotem do wojska figuruje 285 nazwisk dezerterów z 31 pułku piechoty.

Po 1989 pojawiło się niewiele nowych ustaleń co do tej sprawy-poza ujawnieniem faktu że w pułku znajdowali się nie tylko b.oficerowie AK ale i nieujawnieni oficerowie NSZ jak pózniejszy likwidator Wierzchowin -Mieczysław Pazderski "Szary"zaś ta część spośród dezerterów ,która zasiliła oddziały leśne zasilała głównie oddziały podziemia narodowego(NSZ,NOW/NZW) np oddział "Mewy" .Z dezerterów zbiegłych z 31 pp rekrutował się także zalążek oddziału NSZ "Szarego".

Niejasna jest przynależność do AK podporucznika Studzińskiego-do lWP wstąpił on latem 1944.

Zaczęto też (w ślad za zdeformowanymi pierwszymi meldunkami Informacji Wojskowej i pierwszym wstępnym meldunkiem Sztabu ?) głosić nieprawdziwą tezę o dezercji z wojska czy to całego pułku czy większości składu osobowego pułku.

Co wiecie i co sądzicie o całej tej sprawie?

 

 

Tytuł zmieniono na bardziej ogólny.

secesjonista

Edytowane 1 Lipiec 2017 przez secesjonista

[Wolf]

Nikt nic nie wie na opisany temat?

[secesjonista]

Taki wątek już był przy okazji innej dyskusji, nie wiem czy czasami nie pisał o tym Atrix, bądź Ciekawy?

Atoli nie mogę tego znaleźć teraz na forum., w sumie tam też nic poza przedstawionymi podstawowymi faktami nikt nic więcej nie wiedział.

[Wolf]

Interesujące że po 1989 roku nie udało się tej sprawy ostatecznie wyjaśnić(przebiegu akcji jak i jej autorstwa/inicjatorów ).Nie wierzę by ogłoszony w wielu pododdziałach alarm,strzelanina i następnie jednoczesny odmarsz całej kompanii i niektórych plutonów wraz z ich dowódcami -setek uzbrojonych ludzi odbyły się całkowicie spontanicznie-bez organizatorów akcji ,jakiejś choćby "grupy inicjatywnej" .

A była to przecież największa (tak co do skali jak i konsekwencji/znaczenia politycznego )dezercja w dziejach lWP.

W każdym razie nie zrobiło tego podziemie AKowskie-jako organizacja ,może jakiś podporucznik względnie NSZ.

Profesor Wieczorkiewicz po 1989 roku stawiał tezę że była to prowokacja władz/bezpieki/ZSRR ale żadnych materiałów na poparcie tego poglądu nie przedstawił.Moim zdaniem gdyby tak było to z Kryszaka i innych zatrzymanych oficerów WP po prostu "wybito" by potrzebne zeznania/przyznania-tymczasem przewód sądowy ani ten ani żaden inny akcji AK w 31 pp nie potwierdził a skazano głównie oficerów radzieckich .

A może rozwiązanie zagadki kryje się w dziwacznej ustalonej 13 X nazwie rzekomej organizacji działającej w pułku -"Robotnicze Siły Zbrojne" -i faktycznej przynależności organizacyjnej Mieczysława Pazderskiego"Szarego" -nieujawnionego oficera Narodowych Sił Zbrojnych służącego w 31 pułku oraz przynależności organizacyjnej oddziałów podziemia narodowego do których dołączali dezerterzy?

Zalążek oddziału NSZ Pazderskiego stanowili właśnie dezerterzy zbiegli wraz z "Szarym" w nocy z 12/12 X z 31 pułku piechoty a oddział ten po raz pierwszy zademonstrował swoją aktywność zbrojną w Polsce Lubelskiej już pod koniec X 1944 niszcząc posterunek MO i zabijając 7 milicjantów.

"Szary"-Pazderski nie miał już okazji do spisania wspomnień...

Edytowane 27 Sierpień 2010 przez Wolf

[Wolf]

Jeszcze a propos tematu -rozpad 31 pp był jedyną dezercją w dziejach lWP omawianą na szczytach władzy ZSRR zaś zirytowany Stalin zadzwonił w tej sprawie do dowódcy frontu -marszałka Rokossowskiego.

Edytowane 2 Wrzesień 2010 przez Wolf

[Bruno Wątpliwy]

C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Bez możliwości wyboru. Wojsko polskie na froncie wschodnim 1943-1945, Warszawa 1993, s. 55, w ślad zapewne za publikacją I. Bluma, konsekwentnie podkreślają, że nacisk podziemia nie był najistotniejszą przyczyną dezercji (lecz warunki bytowe, pogłoski o przerzucie na Daleki Wschód itp.), a tylko jeden oficer utrzymywał kontakty z podziemiem.

W sumie - według mojej wiedzy - nadal nie ma jednoznacznego wyjaśnienia, czy za dezercją stała jakaś większa "siła organizacyjna", choć - podobnie jak Wolf - w pełną spontaniczność dezercji, przy takiej jej formie, za bardzo nie wierzę.

Wersję o radzieckiej prowokacji na razie można wrzucić między bajki, choć jest nieco kusząca. Niewątpliwie masowa dezercja uzasadniała dobitnie komu trzeba słuszność "październikowego przełomu". Jednak decyzję o zaostrzeniu zbyt liberalnego kursu podjęto wcześniej. Według W. Gomułki (Pamiętniki, t. II, Warszawa 1994, s. 471) "rugatelnyj razgawor" Stalina z Bierutem miał miejsce 29 września (czy raczej - jak należy przypuszczać, znając biesiadne zwyczaje Stalina - 30 września wczesnym rankiem), a odpowiednia odezwa KC PPR ukazała się 3 października. Zatem dezercję - przy założeniu tezy o radzieckiej inicjatywie - można ewentualnie traktować tylko jako sposób na potwierdzenie słuszności decyzji, a nie jej przyczynę (czy pretekst).

I oczywiście pozostaje pytanie, czy ewentualna korzyść ("wychowawczo-propagandowa" wobec KC PPR i PKWN) odniesiona przez radzieckich poprzez zainicjowanie dezercji była warta kosztów (propagandowych w wymiarze "ogólnym") takiego - domniemanego - przedsięwzięcia.

[secesjonista]

To nie jedyna tak masowa dezercja, wystarczy wspomnieć wydarzenia w 23 pp 8 DP z 12-15 sierpnia 1944r.

[Bruno Wątpliwy]

Z 23 pułku zdezerterowało mniej więcej 150 byłych partyzantów zgrupowania R. Satanowskiego "Jeszcze Polska nie zginęła". Pretekstem była m.in. pogłoska o aresztowaniu Satanowskiego. Zatem zarówno wymiar liczbowy i - nazwijmy to - polityczny (vide - polityczna afiliacja zgrupowania) dezercji był nieco inny.

Dopisek:

Może warto wspomnieć przy tej okazji inny - założony przez Wolfa - temat: https://forum.historia.org.pl/index.php?showtopic=10970.

[Wolf]

C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Bez możliwości wyboru. Wojsko polskie na froncie wschodnim 1943-1945, Warszawa 1993, s. 55, w ślad zapewne za publikacją I. Bluma, konsekwentnie podkreślają, że nacisk podziemia nie był najistotniejszą przyczyną dezercji (lecz warunki bytowe, pogłoski o przerzucie na Daleki Wschód itp.), a tylko jeden oficer utrzymywał kontakty z podziemiem.

W sumie - według mojej wiedzy - nadal nie ma jednoznacznego wyjaśnienia, czy za dezercją stała jakaś większa "siła organizacyjna", choć - podobnie jak Wolf - w pełną spontaniczność dezercji, przy takiej jej formie, za bardzo nie wierzę.

Grzelak et consortes jeśli pisali za publikacją I.Bluma pominęli pewien bardzo istotny fakt-wśród dezerterów -oficerów oprócz tego jednego(Studzińskiego),który utrzymywał kontakty z podziemiem byli też oficerowie nieujawnieni(formalnie występujący w stopniach podoficerów czy szeregowców lWP )czego przykładem Mieczysław Pazderski(oficer wywodzący się z NSZ) i jego oddział NSZ zalążek którego sformował właśnie z dezerterów 31 pp.

Co do skali(ogólnej liczby dezerterów i zabranych jednostek broni ),oddzwięku i jej znaczenia politycznego-nie było w lWP większej dezercji.

O tym że z WP w 1945 dezerterowały nieraz nawet kilkusetosobowe grupy (największa z grup dezerterów/zbiorowych dezercji w 1945 -561 ludzi zbiegłych z 4 pułku zapasowego kawalerii w Hrubieszowie 19 maja 1945 )-wiem.

Edytowane 3 Wrzesień 2010 przez Wolf

[Wolf]

Z 23 pułku zdezerterowało mniej więcej 150 byłych partyzantów zgrupowania R. Satanowskiego "Jeszcze Polska nie zginęła". Pretekstem była m.in. pogłoska o aresztowaniu Satanowskiego. Zatem zarówno wymiar liczbowy i - nazwijmy to - polityczny (vide - polityczna afiliacja zgrupowania) dezercji był nieco inny.

Dopisek:

Może warto wspomnieć przy tej okazji inny - założony przez Wolfa - temat: https://forum.historia.org.pl/index.php?showtopic=10970.

Dodam do powyższego że aż do czasu sformowania KBW/zmiany roty przysięgi wojskowej Wojsk Wewnętrznych którą uzupełniono o pewien nader ważny niuans sytuacja panująca w 1945 w formowanych i rozbudowywanych liczebnie Wojskach Wewnętrznych wiosną 1945 w zasadzie nie odbiegała od tej w niefrontowych jednostkach lWP.

Rekordowy pod względem liczby dezercji okres i bezprecedensowe przypadki dezercji batalionów to właśnie przedwiośnie i wiosna 1945.Tego samego dnia co dezercja batalionu zapasowego 9 DP w Radzyniu Podlaskim-w szkole oficerskiej wojsk pancernych w Chełmie prowadzona przez b.oficera AK-porucznika lWP kompania podchorążych wojsk pancernych w sile 70 ludzi podjęła próbę wyprowadzenia do lasu czołgów -próbę wyprowadzenia z jednostki czołgów udaremnili podchorążowie -wartownicy (notabene częściowo także b.AKowcy),którzy nie dopuścili kompanii dezerterów do parku czołgowego.

30 kwietnia 1945 koszary w Biłgoraju samowolnie opuściło 450 żołnierzy Wojsk Wewnętrznych a 2 maja-kolejnych 510.

Dezercje z szeregów wojska i milicji były jedną z 2 najważniejszych przyczyn zauważalnego wzrostu liczebności oddziałów leśnych podziemia antykomunistycznego wiosną i latem 1945. Istotna część zbiegłych z szeregów wojska zasilała oddziały leśne,stymulowała ich liczebny rozwój i niekontrolowaną zbrojną aktywność co sygnalizował w raportach nawet płk Rzepecki tzn ówczesny Delegat Sił Zbrojnych.29 kwietnia 1945 zdezerterował batalion zapasowy WP w województwie rzeszowskim(do 450 ludzi w tym 240 uzbrojonych).

Natomiast 23 kwietnia 1945 zdezerterował wsławiony pacyfikacjami Ukraińców i UPA batalion Wojsk Wewnętrznych stacjonujący w Lubaczowie(około 640 żołnierzy)jednak tu żołnierze rozmyślili się i przeważająca większość batalionu dobrowolnie powróciła do koszar.

Fala dezercji opadła po utworzeniu koalicyjnego TRJN uznanego przez świat oraz stopniowym przeprowadzeniu demobilizacji wojska.

Edytowane 18 Październik 2010 przez Wolf

[41pp]

Bruno Wątpliwy, czy chodzi o Roberta S. późniejszego Dyrektora opery poznańskiej, polecam pamiętniki "Muchy", ale reszta to raczej na priw.

Pozdrawiam

gmv

[secesjonista]

A ja nie polecam, co mają do rzeczy wspomnienia grupy inspirowanej przez NKWD?

[41pp]

Nic popytaj , żyjących tubylców.

gw

Po prostu , czy wolał Byś być nieugięty i nieżywy ,,,, czy pisać teraz Pierdoły na Forum,

gmv

Edytowane 17 Styczeń 2011 przez 41pp

[secesjonista]

Skoro nic - to po co ten post?

Tubylcy pisali ów "Pamiętnik"?

Moim zdaniem to kolega pisze pierdoły i zarazem gwałci polską gramatykę, ale wybaczam: jest kolega nowy na forum.

[41pp]

Jasne, to się dogadaliśmy, przynajmniej o Gramatyce i Ortografii.

Doskonale mnie Uczony Kolega rozpoznał, fakt skończyłem tylko, dwutygodniową , "przyzakładówkę", jak i Pan + Czigodny, Moderator Bruno, który raczył mnie w Swej Łaskawości, Niezmiernej, naubliżać na priw , wczoraj.

gmv

Tubylcy pisali ów "Pamiętnik"?

Moim zdaniem to kolega pisze pierdoły i zarazem gwałci polską gramatykę, ale wybaczam: jest kolega nowy na forum.

...Pawlusiewicz , Czarnecki ,, Chmurski to pierdoły !!

A nowy to może jestem dla Ciebie, Szanowny, bo kiedy ja się zajmowałem historią to Ty, nie ubliżając , na muchę wołałeś "ptapta", na "drzazgę" ziazi, a na jedzonko, XXXXX

Serdecznie Pozdrawiam

Edytowane 17 Styczeń 2011 przez 41pp