W „carskim” szynelu. Armia Imperium Rosyjskiego XIX wieku

[gregski]

Mnie zaś zastanawia jak wyglądała sytuacja takich weteranów zwolnionych z armii po wielu latach służby. Czy mieli prawo do jakiejś emerytury? Czy może otrzymywali jakąś jednorazową odprawę? Czy też wracali do rodziny i żyli tam jak "piąte koło u wozu"?

[secesjonista]

A mnie interesuje podobna kwestia jak gregskiego, tylko trochę "w drugą stronę".

Wielokrotnie dla młodzi szlacheckiej poddawano, że jednym z częstszych powodów wstąpienia do wojska były kwestie materialne.

Odciążenie ojcowizny, czy w ogóle rodziców.

Taką drogę obrał dla jednej ze swych pociech (a miał ich dziesięcioro) Jan Nepomucen Chmieleński czy Leon Berbecki - by wspomóc swych młodszych braci.

Z drugiej strony wiele było głosów, że otrzymywany żołd i wszelkie dodatki nie wystarczają na odpowiednie utrzymanie swej osoby. Niektórzy mieli nawet kłopot już przy wstąpieniem gdy nie mieli odpowiednich sum na zapłatę poświadczenia szlachectwa co było niezbędne by marzyć o karierze oficerskiej (tak było w przypadku Stanisława Krzesińskiego).

"Kostuś w korpusie uczył się dobrze i w konsekwencji został wysłany na dalszą naukę do Petersburga. Tam również bardzo dobrze się uczył i mógł zostać oficerem gwardii, ale nie miał pieniędzy na sprawienie sobie umundurowania i ostatecznie oficerem w tych elitarnych wojskach nie został...".

/E. Tabeńska "Z doli i niewoli. Wspomnienia wygnanki" Kraków 1897, s. 12-13/

Jak to zatem wyglądało na etapie nauki, służby garnizonowej i w okresie działań wojennych.

Edytowane 20 Sierpień 2012 przez secesjonista

[jancet]

Mnie zaś zastanawia jak wyglądała sytuacja takich weteranów zwolnionych z armii po wielu latach służby. Czy mieli prawo do jakiejś emerytury? Czy może otrzymywali jakąś jednorazową odprawę? Czy też wracali do rodziny i żyli tam jak "piąte koło u wozu"?

O emeryturach oficerskich czytałem, o żołnierskich - nie. Ani o odprawach. Jeśli człek był zapobiegliwy i trochę oszczędzał z żołdu, to miał "na nową drogę życia". Na wsi chłopi gotówką nie śmierdzieli, więc mógł uchodzić za bogacza. Tyle że wątpię, by chciał wracać do rodzinnej wsi i do roli pańszczyźnianego chłopa. Jeśli chciał odejść z wojska, szukał raczej służby na dworze, w straży leśnej, policji czy w innych państwowych instytucjach. W końcu to był człek raptem 46-letni, nie niedołężny staruszek.

Podkreślam - o ile chciał odejść z wojska, bo nie musiał. Dopóki był sprawny fizycznie, mógł podjąć służbę nadterminową w swoim pułku. Sądząc po źródłach ikonograficznych tych nadterminowców było niemało - wyróżniali się złotymi szewronami na lewym rękawie kurtki. Jest obraz Zabołotskiegie, przedstawiający żołnierza z 6 szewronami - mądrzejsi ode mnie wyliczyli, że musiał być po 60-tce, a wciąż służył w gwardyjskim pułku. Słabsi trafiali do korpusu weteranów czy weteranów i inwalidów i mogli pozostać na państwowym garnuszku przez resztę dni swoich, pełniąc służbę garnizonową.

Powyższe informacje dotyczą pierwszej połowy XIX wieku. O drugiej - nie mam pojęcia.

[bavarsky]

Powyższe informacje dotyczą pierwszej połowy XIX wieku. O drugiej - nie mam pojęcia.

Reformy Milutina załatwiały kwestie odpraw. Zarówno dla generałów jak i oficerów.

Co do żołnierzy też te sprawy zostały wyregulowane.

Jest nawet całkiem prawdopodobne, że niebawem coś o tym napiszę.

Pozdrawiam.

[secesjonista]

Zanim bavarsky oderwie swój ołówek od spraw przełomu 1863/64 i nam coś odpowie, zadam kolejne pytanie:

jak wyglądała sprawa racji żywnościowych?

Co jadał i jak jadał najprostszy żołnierz, a jak sprawę aprowizacji załatwiano pośród kadry oficerskiej?

[kiszuriwalilibori]

Wprawdzie to nie emerytura, ale mój pradziadek dostał na odchodnem srebrny zegarek z dedykacją "Za choroszuju strielbu". Nie wiem czy to rzeczywiście wyróżnienie, czy wszystkich tak traktowano; ale przypadek pewny.

Co się tyczy kar w WP a własciwie LWP to służyłem, ale znałem je tylko ze słyszenia; jeden z dowódców kompanii dawał karanemu do wyboru albo zomz albo lanie (ręką)w tyłek.

[secesjonista]

Wielu znajdowało posady; zwłaszcza ci zaszczyceni szlachectwem; za pośrednictwem Komitetu opieki nad Inwalidami ustanowionego 18 sierpnia 1818 roku.

Oto w prasie petersburskiej można było wyczytać ogłoszenia np. następującej treści:

"Ogłasza [: Komitet] iż otrzymał wiadomość o miejscach wakujących: 2 Stycznia o dwóch Szlacheckich Assesorów W wiatskim sądzie sumienia, i Horodniczego w m. Petrowsku Saratowskiej gubernii. Kandydaci, mieszkający na prowincii i życzący zająć takowe posady, mają się zgłosić do Komitetu przed upływem dwóch miesięcy od daty otrzymania przezeń wiadomości. W mianowaniu na urzędy, komitet postąpi stosownie do prawideł Najwyżéj zatwierdzonych 21 Grudnia 1829 r. to jest: z zachowaniem kolei, oraz względu na stopnie wojskowe i starszeństwo w spisie kandydatów ciężko-rannych; jeżeliby zaś s tego oddziału nikt się nie zgłosił, wtedy mianowanie nastąpi z liczby kandydatów oddziału mniej-ciężko-rannych również z zachowaniem starszeństw".

[secesjonista]

Tenże Komitet w swym raporcie za rok 1829 podał:

- dla wsparcia jenerałom i oficerom jednorazowo wydano 29 049 rubli i 94 kopiejki

- na pensje dwóm jenerałom i 49 oficerom 55 850 r.

- jako dodatek do pensji matek, wdów i sierot dzieci wojennych 2 308 r.

- na nowe pensje dla czterech osób 7750 r.

- na sprowadzenie dzieci oficerów dla umieszczenia ich na fundusz skarbowy, w różnych naukowych zakładach 11 338 r.

- w ciągu tego roku rozdzielono na podoficerów i żołnierzy inwalidów 165 347 r. i 52,5 k.

Liczbę pobierających pensje na dzień 1 stycznia 1830 r. określono na 3125 osób.

/za: "Tygodnik Petersburski" R. 1, nr 17, 7 maja 1830 r./