Zieleńce - Mir - Dubienka 1792

[Tofik]

Tytuł: Zieleńce - Mir - Dubienka 1792

Autor: Piotr Derdej

Wydawnictwo: Bellona

Rok wydania: 2008

Ilość stron: 176

ISBN: 978-83-11-11039-7

Drugie dziełko P. Derdeja, po Koronowie i przed Kamieńcem oraz Warszawą. Moim zdaniem - najlepsze (nie czytałem Warszawy), choć nie wiem czy dobre w skali ogólnej.

Podobnie jak i w innych swoich książkach, tak i tutaj Derdej nie nawala w kwestii ilości bibliografii (ogółem, prawie 10 stron). Na wstępie Derdej zaznacza, że jest uczniem Łojka, Skowronka i Zahorskiego... Szkoda, że w książce jest za dużo Łojka, a za mało, albo i w ogóle, Skowronka. Stąd się też bierze teoria o możliwościach obrony nad Wisłą (do której mnie autor nie przekonał). Podobnie jak w innych swoich książkach, Derdej nie wspomina nic o wojskowościach obydwu stron, gdzieś tam są jakieś małe OdB, jakieś stany uzbrojenia, ale w niewielkiej ilości co nie rekompensuje poważniejszych braków. Niestety, autor pokpił też sprawę ilustracji - tylko dwie dotyczą działań zbrojnych. Zabrakło co najmniej kilku map (nie wiem na ile to wina autora, a na ile Bellony) m.in. przedstawiającej bitwę pod Mirem (a w ogóle, to mapy w tym habeku i tak są mniej niż średnie). Opis wojny ogólnie przyzwoity, choć opisy najważniejszych bitew są nieco chaotyczne, w kwestii Zieleniec zabrakło chyba nawet podania ilu żołnierzy walczyło po stronie polskiej oraz jakie były ogólne straty obydwu stron. Szkoda, że Derdej nie pofatygował się porównać relacji źródłowych na temat strat pod Mirem zbywając to ogólnikowym zdaniem: szacunki są niemożliwe, bo źródła są niekompletne i sprzeczne. Wielka szkoda, tym bardziej, że autor nie próbuje raczej wyjść poza ustalenia i zdania innych naukowców - tutaj miał dobrą okazję do odmienienia tego (choć jak pokazuje przykład Koronowa, nierzadko źle się to dla niego kończy...).

Dlaczego praca o wojnie 1792 jest najlepszą książką Derdeja? W porównaniu do Koronowa dlatego, że nie ma wielu długich cytatów, fantastycznych, nieuzasadnionych teorii, ani tak wielu błędów i lekkich niedoróbek bibliograficznych (a przynajmniej, nie potrafię ich wychwycić w Zieleńcach). W porównaniu do Kamieńca dlatego, że w Zieleńcach autor pisze na temat. W porównaniu do obydwu, dlatego, że bibliografia jest większa

[redbaron]

Pytanie tylko co jest w bibliografii? Książki nie widziałem, toteż nie wiem Oczekiwałbym jednak pozycji rosyjskich historyków, niekoniecznie przetłumaczonych na język polski.

[Tofik]

Oczekiwałbym jednak pozycji rosyjskich historyków, niekoniecznie przetłumaczonych na język polski.

Są, m.in. Solovev z 1863 r.

A jakby co, to większość bibliografii nie zajmują takie pozycje jak "Historia Polski..." czy "Historia Rosji..."

[4313_1481369817]

Witam! Piszesz, więc, że sprawy z wojskowością wyglądają słabo-szkoda. A czy autor pisze o taktyce kościuszkowskiej, w ogóle o strategii owego czasu? I jeszcze jedna rzecz, która mnie interesuje? Tadeusz Kościuszko- mocno się rozwodzi nad jego biografią czy w granicach przyzwoitości? A i jeszcze moja prośba czy mógłbyś podać czy w bibliografii znajdują się jakieś prace dotyczące wojskowości polskiej?

[Tofik]

A czy autor pisze o taktyce kościuszkowskiej, w ogóle o strategii owego czasu?

Niezbyt. Coś tam pisze o planach obydwu stron, ale nic poza tym, jeśli chodzi o jakąkolwiek taktykę i strategię w tamtym czasie.

Nie mówię już o uzbrojeniu, wyposażeniu, umundurowaniu ówczesnego wojska... O tym nie ma absolutnie nic.

Tadeusz Kościuszko- mocno się rozwodzi nad jego biografią czy w granicach przyzwoitości?

Przy okazji bitwy pod Dubienką, jakieś 3 strony zajmuje mu rozwodzenie się nad jego chwałą i sławą tzn. coś w stylu, "Dubienka utorowała Kościuszce drogę do sławy" i dzięki temu w 1794 r. stał się postacią nr 1 w Polsce, m.in. dlatego, że nikt inny nie mógł nią być.

Co ciekawe, na następnych stronach, Derdej krytykuje Kościuszkę (co się chwali) za zbytnie przenoszenie wzorców amerykańskich na polskie pola bitew.

A i jeszcze moja prośba czy mógłbyś podać czy w bibliografii znajdują się jakieś prace dotyczące wojskowości polskiej?

Żadnej nie znam, bo XVIII-wieczna wojskowość polska mnie nie interesuje, ale patrząc po tytułach (podaję tylko te dotyczące wojskowości ogólnie, nie biografie, nie pamiętniki, nie korespondencje, nie monografie wojny 1792):

Źródła

Materiały do historii wojskowości polskiej (1791-1793), red. L. Finkl, "Bellona" 1919, t. 2, s. 254-263, 321-326

Polska sztuka wojenna w latach 1764-1793, opr. A. Juszczyński, M. Krwawicz, Warszawa 1957

Polska sztuka wojenna w okresie powstania kościuszkowskiego, opr. A. Zahorski, Warszawa 1960

Opracowania

Cytowski J., Wychowanie wojskowe w Polsce w XVIII wieku, Warszawa 1975

Gembarzewski B., Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, [Warszawa] 1925

Krzeczunowicz K., Ułani Księcia Józefa. Historia 8 pułku ułanów ks. Józefa Poniatowskiego 1784-1945, Londyn 1960

Kukiel M., Z dziejów organizacyi wojsk polskich (1717-1864), b.m.w. 1916

Pawłowski B., Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego. Studia z historii wojskowości, Warszawa 1962

Ratajczyk L., Kierownictwo wojskowe i doktryna wojenna Rzeczypospolitej przed Sejmem Czteroletnim, "Zeszyty Naukowe WAP" 1973, nr 76, s. 251-268

Ratajczyk L., Problemy doktryny wojennej w Konstytucji 3 maja, (w:) Studia historyczne Stanisławowi Herbstowi na sześćdziesięciolecie urodzin, "Zeszyty Naukowe WAP" 1967, nr 48, s. 69-78

Ratajczyk L., Sprawa rozbudowy regularnego Wojska Polskiego u schyłku XVIII wieku i jego rola w patriotycznym integrowaniu społeczeństwa, "Dzieje Najnowsze" 1983, t. 15, nr 3, s. 3-20

Ratajczyk L., Wojsko i obronność Rzeczypospolitej 1788-1792, Warszawa 1975

Sułek Z., Wojskowość polska w latach 1764-1794, (w:) Zarys wojskowości polskiej do roku 1864, t. II, Warszawa 1966

Tomczak E., Taktyka artylerii konnej według regulaminu Tadeusza Kościuszki, "Studia i Materiały do Historii Wojskowości" 1962, t. 8, cz. 1, s. 213-241

Walter-Janke Z., Wojska koronne po zakończeniu działań wojennych 1792, (w:) Zwycięstwo czy klęska, red. H. Kocój, Katowice 1984, s. 17-36

Zahorski A., Uzbrojenie i przemysł zbrojeniowy w powstaniu kościuszkowskim, Warszawa 1957

Przy tym dokładnym przeglądzie przekonałem się, że wspomniany Solovev jest chyba... jedyną rosyjskojęzyczną pozycją w bibliografii