Przywilej Koszycki

[Tofik]

-zwolnienie z poradlnego z wyjątkiem 2 groszy z łanu,

Każdy pieniądz się przydaje, akurat przywilej=jakieś ustępstwa na rzecz jakiegoś stanu.

-zwolnienie od obowązku budowy i naprawy zamków,

Do zaakceptowania. Sami swojego zamku budować nie będą.

-urząd starosty tylko dla Polaków.

Jak najbardziej słuszne! Nie dość, że starosta-cudzoziemiec mógłby zadziałać na szkodę państwa, to nie miałby też dużego poparcia, bo jak wiadomo w tamtym czasach jakieś przejawy nacjonalizmu funkcjonowały wśród narodu polskiego.

-za służbę wojskową poza granicami kraju szlachta otrzymywała żołd

Jak zwykli żołnierze, więc dobre.

Jednak przez ten przywilej władza zaczęła przechodzić w ręcę szlachty...

[szpek_chomik]

Do czasów Ludwika nie było podatku stałego, były nakładane jedynie od świeta, Ludwik wprowadził podatek stały w dodatku niewielki (ludność wolała płacić podatek niewielki i systematyczny niż nagłe i niespodziewane "wysokie podatki"), tak że wyszło że dochody skarbu państwa uległy zwiększeniu.

Za Kazimierza Wielkiego poradlne wynosiło bodajże 13 groszy od łanu i rzeczywiście suma ta była płacona. Problem polegał na tym że Kazimierz obiecał kiedyś zwolnić społeczeństwo od wszystkich podatków, rozumiejąc potrzebę przerzucenia państwa na inne źródła utrzymania. Obietnicy tej nigdy nie zrealizował, lecz szlachta przypomniała sobie o niej za rządów Ludwika, który już takiego autorytetu nie posiadał i który na ustępstwa łatwiej się godził. Suma 2gr. od łanu jest kompromisem, który zapewniał skarbowi stałe ale bardzo niskie wpływy i miał znaczenie raczej symboliczne - właściciel ziemski płacąc poradlne uznawał zwierzchnią władzę króla nad tym terenem.

[Von Slavek]

Za Kazimierza Wielkiego poradlne wynosiło bodajże 13 groszy od łanu i rzeczywiście suma ta była płacona. Problem polegał na tym że Kazimierz obiecał kiedyś zwolnić społeczeństwo od wszystkich podatków, rozumiejąc potrzebę przerzucenia państwa na inne źródła utrzymania. Obietnicy tej nigdy nie zrealizował, lecz szlachta przypomniała sobie o niej za rządów Ludwika, który już takiego autorytetu nie posiadał i który na ustępstwa łatwiej się godził. Suma 2gr. od łanu jest kompromisem, który zapewniał skarbowi stałe ale bardzo niskie wpływy i miał znaczenie raczej symboliczne - właściciel ziemski płacąc poradlne uznawał zwierzchnią władzę króla nad tym terenem.

Poczytaj artykuł Wojciechowskiego to zmienisz danie

Ja to miałem wałkowane prze pół roku więc wiem co mówię dochody skarbu uległy zwiększeniu w dodatku uległy usystetamtyzowaniu, Ludwik Węgierski (u nich w końcu Wielki) nie był idiotą, żeby pozbawiać jednej ze swych córek możliwości efektywnego rządzenia.

[szpek_chomik]

dochody skarbu uległy zwiększeniu w dodatku uległy usystetamtyzowaniu, Ludwik Węgierski (u nich w końcu Wielki) nie był idiotą, żeby pozbawiać jednej ze swych córek możliwości efektywnego rządzenia.

Być może że szlachta po śmierci Kazimierza Wielkiego podatku nie płaciła powołując się właśnie na wspomnianą wyżej obietnicę tego króla. Jednak nie ulega wątpliwości że poradlne było regularnie płacone za Kazimierza Wielkiego (czyli wcale nie tak dawno temu). Możliwe natomiast, że w sytuacji Ludwika ustalenie podatku na 2 grosze przynajmniej zapewniło dopływ stałej gotówki, jednak faktem jest że poradlne zostało obniżone

Poczytaj artykuł Wojciechowskiego to zmienisz danie

Jak zawsze różni historycy maja różne zdanie na ten sam temat Ja swoje wypowiedzi opieram na R. Grodeckim

[Alessandro]

Fakt, że przywilej ten rozleniwiał szlachtę , ale w wydaniu tego przywileju widać było jeszcze troskę szlachiców o państwo polskie, ponieważ przywilej koszycki zabraniał królowi samowolne nadawanie cudzoziemcom zamków czy miast. Błędem było jednak to , że przywilej koszycki obniżał podatki dla szlachty z 12 groszy(stawka ustalona przez Kazimierza Wielkiego) do 2 groszy ,co znacznie utwierdziło szlachtę w przekonaniu , że już nic nie muszą.

[Vissegerd]

Nie bardzo widzę, gdzie tu przywilej koszycki miał rozleniwiać szlachę lub skłaniać ją do samowoli. Przywilej, jak już Koledzy i Koleżanki wspomnieli, przede wszystkim uregulował i ujednolicił system podatkowy. W miejsce dotyczasowego podatku nadzwyczajnego (wspomniane 12 gr. z łana), otrzymaliśmy stały dochód 2 gr. W efekcie wpływy do skarbca były większe i regularne (wg opracowania dr hab. Stanisława Sroki), więc korzyść oczywista, nie wspominając o dobrodziejstwach wymienionych przez Tofika.

Pozostaje nam kwestia łanu. Przywilej koszycki odnosił się do łanu kmiecego, tyle, że nie określono, czy chodzi o łan mniejszy, czy większy (były dwa łany kmiece). Łan kmiecy większy, równy 21 morgom i 151 prętom oraz łan kmiecy mniejszy, równy 12 i 1/4 morgi. Morga to ok. 0,56 ha, a pręt to 5,03 m.kw. Podejrzewam, że w przywileju mamy do czynienia z tym pierwszym, więc obszarem równym mniej więcej 11,84 ha (łan kmiecy mniejszy to odpowiednio 6,86 ha), przyjmując miary dla końca XIV wieku.

Krytyka przywileju koszyckiego jest poglądem w historiografii już przestarzałym, który uległ zmianie w ciągu ostatnich lat dzięki intensywnym badaniom historyków średniowiecznej ekonomii i stosunków społecznych. W starszych opracowaniach, istotnie jest krytykowany, lecz nie w najnowszych. No i nie zapominajmy, że mamy tu precedens kobiety, jako kandydatki do tronu.

Pozdrawiam.