Wojska Łączności

[gregski]

Od pewnego czasu nurtują mnie pytania dotyczące komunikacji w naszej Armii. W, wielu „gdybologicznych" tematach ludzie dyskutują o różnym sprzęcie, jaki powinien być na wyposażeniu. O samolotach, czołgach, okrętach. Temat łączności jakoś się nie pojawił (albo umknął mojej uwadze).

Relacje mówią o totalnym chaosie informacyjnym właściwie na każdym szczeblu. Wiele przykrych niespodzianek spotkało nas z powodu braku komunikacji pomiędzy jednostkami.

Na tym tle rodzi się pytanie jak wyglądały nasze Służby Łączności na tle ówczesnych możliwości technicznych oraz na tle analogicznych służb innych krajów.

Przyznam się, że nie potrafiłem znaleźć informacji na ten temat.

[youpendi]

Jednym z zasadniczych założeń było wykorzystanie jako podstawowego środka łączności na szczeblu operacyjnym państwowej sieci przewodowej. Dopiero od dywizji w dół zamierzano opierać się na polowych środkach łączności przewodowej, uzupełnianej radiem. (...)

Za czasów Rydza-Śmigłego zorientowano się, że tylko kabelizacja będzie skutecznie chronić linie łączności przewodowej przed skutkami bombardowań i ostrzeliwań dróg oraz linii telegraficznych i telefonicznych. Podjęto więc pogram kabelizacji linii państwowych, ale w sposób nie zawsze dla wojska przydatny. (...)

Na czele wojsk łączności stanął płk Heliodor Cepa (powst. wlkp.). Tchnął nowe życie w wojska łączności oraz był autorem wielu przemyślanych i celnych posunięć.

W planie modernizacji i rozbudowy si zbrojnych przewidziano rozbudowę ilościową oddziałów łączności na wszystkich szczeblach - od pułku do odwodu NW; rozbudowę wyraźniejszą - w dziale środków łączności bezprzewodowej. Przewidywano również wymianę sprzętu telefonicznego i radiowego na nowsze, wyłączenie konstrukcji i produkcji krajowej, uwzględniającego także potrzeby pracy artylerii, broni pancernej, lotnictwa i floty. Z powodu przewidywanych w przyszłej wojnie oddaleń poszczególnych dowództw, postawiono również na poprawę słyszalności. (...) Plan przewidywał wyposażenie dywizji piechoty w 56 radiostacji i przydzielenie 1338km kabla. (...)

Dowódcy grup łączności byli na podporządkowanym im terenie (dwie grupy na terenie pięciu DOK) zwierzchnikami samodzielnych oddziałów łączności, wchodzących w skład zw. taktycznych oraz niektórych broni. Sztab Główny Szefostwa Łączności utworzony został 1937r. (...)

W marcu 1939r. wojska łączności składały się z: jednego pułku, 4 baonów, 43 kompanii oraz szwadronów. Po mobilizacji wojska miały wystawić 97 kompanii i szwadronów oraz jedną kompanię dozorowania OPL.

Centrum Wyszkolenia oraz Szkoła Podchorążych Łączności znajdowała się w Zegrzu i w latach trzydziestych tętniła życiem. Nowe systemy łączności, konieczność opanowania regulaminu służby ruchu radiowego, nowe wzory telefonów, łącznic polowych, radiostacji rodzimej produkcji - wszystko to narzucało konieczność poznania i bezbłędnego opanowania sprzętu i jego możliwości. Było to zadanie niełatwe w odniesieniu do łączności radiowej zachodnich sąsiadów, której łączność rozwijała się w owym czasie bardzo szybko i dynamicznie. W stosunku do potrzeb wojska łączności odczuwały brak kadr, których było zawsze mniej niż przewidywał etat pokojowy. (...)

Na obszarze operacyjnym sieć łączności przewodowej Ministerstwa Poczt i Telegrafów podlegać miała właściwym terytorialnie dowódcom armii; na obszarze krajowym - ministrowi Poczt i Telegrafów (delegat z personelem obejmował funkcję II z'pcy Nacz. Dow. Łączności). Każdy dowódca łączności armii miał przydzielonego delegata Min. Poczt i Telegrafów. Podległy mu personel urzędów pocztowych był zmilitaryzowany i obsługiwał związki taktyczne o oddziały wojska na swoim terenie.

W latach 30tych nastąpił spadek dł. linii telegraficznych, nastąpił jednak znaczny wzrost dł. linii telefonicznych. Przyjmując to za podstawę dowódca Wojsk Łączności przygotował plan łączności kwatery NW z dowódcami armii (w 1939r.). Przewidywał on niezależne trzykrotne połączanie kwatery NW z każdym dowództwem armii oraz dwukrotne połączenie z sąsiadującymi z sobą dowództw armii. Dążono również do max. wyzyskania linii kablowych. Natomiast państwowa sieć radiostacji miała być w razie wojny eksploatowana poza zasięgiem kompetencji Naczelnego Dowódcy Łączności.

Sprzęt pochodzący z pierwszej wojny światowej; prymitywny, całkowicie przestarzały, zużyty, ciężki i nieporęczny; nie zdawała egzaminu już w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Mimo to był na wyposażeniu jeszcze do 1935r. Odnosiło się to do łączności przewodowej: aparatów telegraficznych i telefonów oraz do radiostacji. Charakteryzowały się one kiepską słyszalnością oraz małym zasięgiem.

W użytku do roku 1939 były dwa typy radiostacji francuskiej:

1. Radiostacja Korespondencyjna Grupy Operacyjnej/Armii (zasięg 25-50km, zakres fal 600-1300m)

2. Radiostacja Korespondencyjna Dywizji (zasięg 15-20km, zakres fal 250-650m).

obie te stacje nie pozwalały na objęcie skutecznym zasięgiem ani dowództw wyższego szczebla, ani dowództw sąsiednich, ani nawet związków taktycznych bądź oddziałów (niektóre dywizje były rozciągnięte na frontach 30-50km).

Natomiast stosunkowo szybko udało się wdrożyć seryjną produkcję nowoczesnego sprzętu łączności przewodowej: aparatów telefonicznych wz. 36, małych łącznic na 6 linii, przystawek, aparatów nasłuchowych i kabli polowych dwóch typów. Jakość tegoż sprzętu nie budził zastrzeżeń :happybday:.

W celu najlepszego dopasowania sprzętu wojskowej łączności bezprzewodowej dla potrzeb dowództw poszczególnych szczebli postawiono w ramach dwóch zasadniczych grup (W [wyższe dowództwo] i N [niższe dowództwo]) stworzyć sześc zasadniczych typów radiostacji, które z kolei można byłoby dopasować do warunków służby i szczególnych potrzeb konkretnych broni.

Typy:

W - Sztab NW

W1 - Sztab NW - armia, GO

W2 - armia Go - dywizja, brygada

N1 - dywizja - pułk, artyleria ciężka, lotnictwo, czołgi (szczególnie duży 'skok ku nowoczesności')

N2 - pułk - batalion, dywizjon artyleryjski, samoloty myśl.

N3 - kompania, szwadron, patrol

Gdy rozpoczęła się 'wojna nerwów' ukazała się cała błędność rachub Generalnego Inspektora SZ na odsunięcie konfrontacji z Niemcami do lat 42-44. Wyszło wtedy 'na jaw', że na szczeblu operacyjnym mamy właściwie 'pustynię radiową'.

|niestety nie mam nic konkretnie jeżeli chodzi o Kamp. Wrześniową -.-|

Pe.eS: Więcej na ten temat w książce:

T. Monczulewicz "Łączność wojskowa w latach 1914-1939", "Wojskowy Przegląd Techniczny" 1970

T. Popławski "Polskie wojska łączności w wojnie obronnej 1939r.", WPH 1965

może i książki przestarzałe, ale tylko takie znalazłem w bibliografii

[secesjonista]

Poniżej relacja zatytułowana "Uwagi na temat przygotowania łączności w czasie pokoju i jej działania w czasie wojny" jaką złożył płk. Heliodor Cepa:

http://www.pism.co.uk/dokumenty_bl.htm

Na stronie również jego studium łączności i relacje oficerów.

[ciekawy]

http://www.gandalf.com.pl/b/wybrane-zagadnienia-lacznosci-armii-ii/