System podatkowy II RP

[Jarpen Zigrin]

Jak wyglądał system podatkowy w II RP? Jakie były stawki, ulgi, zwolnienia etc. Jak się nasz system przedstawiał na tle systemów podatkowych innych krajów?

[Jarpen Zigrin]

Władysław Grabski wprowadził w swoim pakiecie reform m.in. zapis, który mówił, że za każdy dzień zwłoki urzędy skarbowe naliczały karę w wysokości 0,5% sumy długu. Dość duże odsetki ciekaw jestem, czy przez take zapisy zwiększyła się ściągalność wierzytelności przez urzędy skarbowe.

[FSO]

Witam;

na terenie II R.P. obowiązywało kilka podatków [poza woj śląskim!]. Były to m.in.:

- podatek majątkowy od nieruchomości i majątku wartego ponad 10 tys franków [dane za '23 r - '24 r. potem mogła się jego podstawa zmieniać]

- podatki pośrednie z monopoli : zapałczany tytoniowy, wódczany, solny i in...

pozdr

[Tomasz N]

W kalendarzu śląskim na 1930 r.:

[Tomasz N]

Cd.

[FSO]

Witam;

Skala zamieszczona jest dość ciekawa: podatek dla osób mających dochody miesięczne na poziomie ok 120 - 130 złotych wynosił w granicach 5%, zaś dla osób o najwyższych dochodach [n.b. ciekawe co było jak ktoś zarabiał rocznie ponad 30 tys zł...] ów podatek wynosił w granicach ok 8% [z małym haczykiem]. Oznacza to że skala podatkowa była w zasadzie liniowa, zaś przyjmując możliwości "kosztów", to praktycznie okazywało się, że im ktoś miał większe dochody tym mniej podatki były dolegliwe.... Podobne pytanie powinno paść co dzialo się z osobami zarabiającymi poniżej I grupy....

Urzędnicy państwowi płacili podatek w wysokości dużo niższej niż Ci co na swoim -m od niecałych 2 do niecałych 7%... Jak na obecne warunki niedużo...

I coś czego nie zauważyłem lub nie doczytałem - ile wynosił ów podatek obrotowy?

pozdr

[Tomasz N]

FSO napisał:

I coś czego nie zauważyłem lub nie doczytałem - ile wynosił ów podatek obrotowy?

Ten kalendarz był dla prostych kmiotków, więc tylko sygnalizował to zagadnienie. Firmy obowiązane do płatności podatku obrotowego były pewnie na tyle duże, że miały pełną księgowość, więc to był problem księgowych.

Ale dla mnie ciekawszy był problem słodzików. Coca coli 0 % wtedy byś nie uświadczył, tylko taką porządną na cukrze.

[FSO]

Witaj;

to nie do końca tak, z tego co zrozumiałem - istniało prawdopodobnie około czterech czy pięciu rodzajów różnych firm, prawdopodobnie w zależności od "skali" obrotu. Pytanie jakie byly stawki dla różnych firm, bo czasem podatek "od obrotu" potrafi być o wiele bardziej dolegliwy od VAT-u bo odnośnych służb nie interesuje to czy jesteś na plusie czy minusie, tylko ile "się sprzedało".

pozdr

[secesjonista]

Witam;

...

n.b. ciekawe co było jak ktoś zarabiał rocznie ponad 30 tys zł...] ów podatek wynosił w granicach ok 8% [z małym haczykiem]. Oznacza to że skala podatkowa była w zasadzie liniowa

I coś czego nie zauważyłem lub nie doczytałem - ile wynosił ów podatek obrotowy?

pozdr

Skala żadna miarą nie była w zasadzie liniowa... była jak najbardziej progresywna, trzeba jednak znać jej całość.

n.b. ciekawe co było jak ktoś zarabiał rocznie ponad 30 tys zł...

Żeby nie było, że tylko polemizuję, to i proszę - usłużnie zaspakajam ciekawość kolegi FSO:

Dla dochodów fundowanych:

3 200 - 3 400 112zł

3 400 - 3 600 122

3 600 - 3 800 133

3 800 - 4 000 144

4 000 - 4 400 162

... ...

176 000 - 184 000 43 424 zł

184 000 - 192 000 46 656

192 000 - 200 000 50 000

Przy podatku ponad 200 tys. podatek wynosił 50 000 i oprócz tego 2 000 zł od każdych pełnych 8 000 ponad 200 tys. Do podatku doliczano ponadto:

200 000 - 300 000 1,5%

300 000 - 400 000 2,5%

400 000 - 500 000 4%

500 000 - 600 000 5,5%

600 000 - 800 000 7%

800 000 - 1 100 000 9%

1 100 000 - 1 500 000 11%

1 500 000 - 2 000 000 13%

2 000 000 - i w górę 15%

* % od całego podlegającego opodatkowaniu dochodu.

Urzędnicy państwowi płacili podatek w wysokości dużo niższej niż Ci co na swoim -m od niecałych 2 do niecałych 7%... Jak na obecne warunki niedużo

Niestety to błędne wnioskowanie na podstawie niekompletnych danych , nie do 7%, a do 25%

Dla dochodów niefundowanych:

(uposażenia służbowe, emerytury, wynagrodzenia za pracę najemną):

3 000 - 3 100 2,1%

3 200 - 3 400 2,2%

3 400 - 3 600 2,3%

... ...

28 000 - 30 000 9,2%

30 000 - 32 000 9,5%

32 000 - 34 000 9,9%

34 000 - 36 000 10,3%

36 000 - 38 000 10,7%

38 000 - 40 000 11,1%

40 000 - 44 000 11,5%

44 000 - 48 000 11,9%

... ....

120 000 - 128 000 19,0%

128 000 - 136 000 19,6%

136 000 - 144 000 20,2%

144 000 - 152 000 20,8%

152 000 - 160 000 21,5%

160 000 - 168 000 22,2%

168 000 - 176 000 22,9%

176 000 - 184 000 23,6%

184 000 - 192 000 24,3%

192 000 - i wyżej 25,0%

Dodatkowo na obszarze b. dzielnicy pruskiej (jak i górnośląskiej części województwa śląskiego) pobierano dodatki, które wynosiły dla dochodów z wynagrodzeń za pracę 3% dochodu poczynając od 15 stopnia skali, czyli od 4 800 - 5 200.

I coś czego nie zauważyłem lub nie doczytałem - ile wynosił ów podatek obrotowy?

Mówisz i masz...

Podstawą podatku był obrót, który rozumiano jako przychód brutto za sprzedane towary za gotówkę i na kredyt.

Zasadniczy wymiar podatku to 2%, z szeregiem zwolnień i zmniejszania wymiaru:

A. Od obrotu przedsiębiorstw przemysłowych sprzedającym innym przedsiębiorstwom swe wyroby dla dalszego przerobu, bądź zużycia - stopa wynosi 1%

B. Od obrotów handlu hurtowego artykułami pierwszej potrzeby oraz surowcami niezbędnymi dla przemysłu krajowego - stopa wynosi 0,5%

C. Od obrotów handlu detalicznego pierwszej potrzeby - stopa wynosi 1%

D. Od obrotów przedsiębiorstw komisowych i pośredników handlowych 5%

Jeśli chodzi o inne podatki, czy paralelne daniny, można wspomnieć o:

- danina lasowa, czyli jednorazowy podatek dla właścicieli, bądź firm użytkujących lasy w wysokości 30% dziesięcioletniej poręby

- dodatek na rzecz terytorialnych Związków Samorządowych w wysokości 25% podatku państwowego

- osoby osiągające z tantiem ponad 1 500 zł rocznie, opłacają poza podatkiem dochodowym dodatkowy podatek od tantiem, który wynosi 50% stawki przypadającej według skali dla dochodów fundowanych, jednak nie mniej

niż 16 zł.

- podatek giełdowy: kwoty pieniężne zawarte w ustawie z 2 VII 1921 r. o podatku giełdowym, przelicza się następująco - podatek wynosi od każdych pełnych lub zaczętych 100zł, które stanowią podstawę wymiaru:

1. o ile przedmiotem obrotu są papiery o stałym oprocentowaniu - 0,10zł

2. co do akcji, udziałów w gwarectwach (kuksów) i innych papierów o niestałym oprocentowaniu - 0,80zł

3. przy emisji akcji przez powstające spółki - 0,40zł

Jeżeli obaj kontrahenci posiadają przedsiębiorstwo bankowe (bądź kantory wymiany) to powyższe stawki wynoszą:

zamiast 0,10zł - 0,01zł

zamiast 0,80 - 0,05zł

- podatek od lokali (1925 r.) do dnia 1 VIII 1926 r. wynosił 6% podstawowego komornego z czerwca 1914 r., a od 1 VIII 1926 r. wynosił 2% na rzecz rozbudowy miast, 2% na rzecz funduszu kwaterunkowego, i 4% na rzecz gmin miejskich.

- Podatek od nieruchomości miejskich i niektórych wiejskich nie związanych z produkcją rolną :

1924 - 20%

1925 - 12%

1926 - 10%

1927 - 8%

* % od przychodu brutto

Pośród podatków pośrednich mamy:

- od cukru 35 zł od 100 kg

- od kwasu octowego 0,40zł od 1 kg (kwasu bezwodnego)

- od benzyny (do 750°) 15,80zł od 100 kg

- od nafty (750-865°) 10,50zł od 100 kg

- parafiny i świec 10,50zł od 100 kg

- smarów (ponad 895) 7zł od 100 kg

- oleju gazowego (865-895), mazi, asfaltu i koksu 1,80zł od 100 kg

- drożdży 1,30zł od 1 kg

- kart do gry 0,50zł od talii, z dodatkiem 50% na rzecz Czerwonego Krzyża

- win gronowych 1zł od 1 litra

- win mocnych 2zł od 1 litra

- napojów podobnych do wina 0,80zł za 1 litr

- win rodzynkowych 0,40zł za 1 litr

- wina owocowego i miodu syconego 0,20zł za 1 litr

- moszczu winnego 0,50zł za 1 litr

- moszczu owocowego 0,10zł za 1 litr

- wina musującego gronowego 4,50zł od całej butelki

- wina musującego owocowego 2zł od całej butelki

- piwa do 13% 6,60zł od 1 hektolitra

- piwa od 13-20% 9,90zł od 1 hektolitra

- piwa od 20% wzwyż 13,20zł od 1 hektolitra

Przy imporcie towarów monopolowych:

- sól jadalna 20zł od 100 kg warzonki

- sól jadalna 18 zł od 100 kg soli kamiennej

- Spirytus i napoje ze spirytusu (za zezwoleniem Ministra Skarbu) 650zł od 1 hektolitra (spirytusu 100°) i 75 groszy za 1000 sztuk banderoli

* Wszelkie dane tyczą się zasadniczo lat 1927-1928

[FSO]

Witam;

secesjonista: dzięki śliczne, ale tak naprawdę zastanawia mnie to, ile osób w II R.P. osiągało dochody w granicach milionów złotych z działalności [nazwijmy ją tak....] gospodarczej, albo która urzędnicza renta czy emerytura wynosiła kilkanaście tysięcy miesięcznie... Ilość sztuk tych osób byłaby pouczająca.

Podatek obrotowy wynoszący 5% przy porównaniu z dzisiejszymi warunkami: - zysk przed opodatkowaniem wynosi dajmy na to 25% [dla handlu - ok 20, dla produkcji, więcej], co przy obecnej stawce podatkowej wynosi 18% lub 32% czyli....[handel 0,2 x 0,18 , lub 0,2 x 0,32]. Oznacza to że ów podatek obrotowy w wysokości ok 5% był całkiem mocno dolegliwy, ale o ileż łatwiej było go obliczyć . Podatki w wysokości 2 % lub mniej były jak na obecne warunki stosunkowo niewysokie.

Nie wiem czy odnoszę dobre wrażenie, ale wydaje mi się że przedwojenne metody ściągania podatków były znacznie efektywniejsze acz znacznie mniej kosztowne.

Zastanawia mnie jeszcze kwestia podatku od nieruchomości: od '24 r. gospodarka cały czas się rozwijała, a jednocześnie zaznaczony jest wyraźny spadek obciążenia tym podatkiem, czyżby do tego podatku była przypisana kwota, którą należało ściągnąć, a procent zależał od dochodów osiąganych n.p. z produkcji rolnej w danym roku, nie zaś od narastania lub nie dochodów na przestrzeni iluś lat?

pozdr

[FSO]

Witam;

ciekawostki z przepisów skarbowych z okresu '39 r.

- podatek obrotowy w formie ryczałtu był pobierany od firm, które nie zmieniły urzędu skarbowego i miejsca prowadzenia działalności ani jej przedmiotu, oraz osiągnęły obrót do 50 tys zł, który pod taki obrót mógł podlegać. Są oczywiście wyłączenia dotyczą m.in. kupców rejestrowych, tych co prowadzą księgi handlowe, firm budowlanych, przerobu mięsa, tartaków [szerzej: gospodarki leśnej], komisów, pośrednictwa, przewozów [ujęte nieco inaczej ale...] Podatek zryczałtowany był płatny w czterech ratach równych do 15 lipca, września, listopada i 15 lutego roku następnego

- podatek dochodowy ryczałtowy pobierany od tych samych podmiotów co podatek obrotowy ryczałtowy, oraz z budynków gdzie liczba izb sięga 20, nowowzniesiownych czy nadbudów nie bierze się pod uwagę, od nieruchomości o łącznym obszarze do 50 ha [poza białostockim, nowogródzkim, poleskim, wileńskim, wołyńskim - tam do 100 ha], jeżeli dochody podlegające opodatkowaniu w ciągu roku kalendarzowego 1938 nie przekroczyły 7200 zł.

Wysokość : dochód / ryczałt nie może przekraczać:

1600 / 45 ; 2000 / 70 ; 2500 / 100 ; 3000 / 130 ; 4000 / 200; 5000 / 275 ; 6000 / 350 ; 7200 / 450.

Podatek płatny jest w trzech równych ratach [ryczałt] : 15 września, 15 listopada i 15 lutego...

- podatek obrotowy ryczałtowy od przedsiębiorstw eksploatacji taksówek [przy pewnych warunkach]

: Warszawa - 50 zł ; Bydgoszcz, Chorzów , Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Sosnowiec - 30 zł, pozostałe - 20, z tym że dla firm które rozpoczną działalność od dnia 1 lipca '39 r, w ilości do 5 taksówek - jego wysokość obniży się do połowy

Podatki scalone: [z opisu wygląda że miał pełnić taką samą funkcję co dziś VAT]: "obejmuje wszystkie fazy obrotów cementem i cukrem w stanie nieprzerobionym od cementowni lub cukrowni aż do konsumenta, oraz obroty osiągnięte z prowizji i innych wynagrodzeń za czynności komisantów, ajentów lub pośredników przy sprzedaży cukru w stanie przeprzerobionym"

- od obrotów cementów - 4% podstawy

- od obrotów cukrem - 5,25 % podstawy

Podatki scalone od piw win i in: Artykuł / % od obrotu dla art. wytworzonych na obszarze państwa / kwota od 10 kg wagi z wagą naczynia / opakowania od artykułów sprowadzonych na obszar państwa:

- piwo pełne: 6,8 % / 14 zł

- piwo dubeltowe: 6,8 / 20

- piwo mocne [porter i in] : 6,8 / 27

- miód sycony [do picia] : 7,2 / 27

- Arak i rum : 7,2 / 143

- Likier : 7,2 / 211 [!]

- Koniak i inne destylaty winne : 7,2 / 179 [!]

- Inne wódki gatunkowe, destylaty i nalewki, wyroby ze spirytusu owocowego i pejsachowego : 7,2 / 163 [!]

- Wino gronowe i rodzynkowe zawierające do 16% alkoholu włącznie : 7,2 / 34

- Wino gronowe i rodzynkowe zawierające ponad 16 % alkoholu : 7,2 / 34

- Wino owocowe i jagodowe : 5,25 / 16

- Wino musujące i gazowane gronowe : 7,2 / 211 [!]

- Wino musujące i gazowane owocowe oraz jagodowe : 5,25 / 79

- Wino sztuczne [?] : 7,2 / 20

- Moszcz winny : 7,2 / 20

- Moszcz owocowy i jagodowy : 5,25 / 16

- Ocet spirytusowy : 12 [od sumy należnej Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego....] / 5

- Ocet winny oraz innego rodzaju ocet fermentacyjny poza spirytusowym : 5,25 / 5

- Kwas octowy do celów spożywczych 7,7 / 23 [od wagi netto]

- Ocet z kwasu octowego : zwolniony / 33

- Drożdże piekarniane 8,3 / 5

Scalony podatek obrotowy wynosi 6,8% od całkowitej sumy prowizji [rabatu, różnicy ceny towaru itp] przy sprzedaży artykułów objętych: Monopolem Tytoniowym, Spirytusowym, soli kuchennej, kąpielowej, bydlęcej, rybackiej i przemysłowej [Polski Monopol Solny], oraz od całkowitej sumy prowizji udzielonej przy sprzedaży losów loterii Polskiego Monopolu Loteryjnego

Podatek scalony obrotowy od sprzedaży zapałek:

- od normalnych i innych zaliczanych do rzędu normalnych: 35 zł / 1 mln zapałek

- od wszelkich innych zapałek - 43,80 / 1 mln zapałek....

pozdr

[secesjonista]

Witam;

secesjonista: dzięki śliczne, ale tak naprawdę zastanawia mnie to, ile osób w II R.P. osiągało dochody w granicach milionów złotych z działalności [nazwijmy ją tak....] gospodarczej, albo która urzędnicza renta czy emerytura wynosiła kilkanaście tysięcy miesięcznie... Ilość sztuk tych osób byłaby pouczająca.

Podatek obrotowy wynoszący 5% przy porównaniu z dzisiejszymi warunkami: - zysk przed opodatkowaniem wynosi dajmy na to 25% [dla handlu - ok 20, dla produkcji, więcej], co przy obecnej stawce podatkowej wynosi 18% lub 32% czyli....[handel 0,2 x 0,18 , lub 0,2 x 0,32]. Oznacza to że ów podatek obrotowy w wysokości ok 5% był całkiem mocno dolegliwy, ale o ileż łatwiej było go obliczyć . Podatki w wysokości 2 % lub mniej były jak na obecne warunki stosunkowo niewysokie.

Nie wiem czy odnoszę dobre wrażenie, ale wydaje mi się że przedwojenne metody ściągania podatków były znacznie efektywniejsze acz znacznie mniej kosztowne.

Zastanawia mnie jeszcze kwestia podatku od nieruchomości: od '24 r. gospodarka cały czas się rozwijała, a jednocześnie zaznaczony jest wyraźny spadek obciążenia tym podatkiem, czyżby do tego podatku była przypisana kwota, którą należało ściągnąć, a procent zależał od dochodów osiąganych n.p. z produkcji rolnej w danym roku, nie zaś od narastania lub nie dochodów na przestrzeni iluś lat?

pozdr

Podatek obrotowy nie wynosił 5%, w podanym przeze mnie przykładzie....???

Co do ostatniego postu kolegi FSO warto by dodać jakiego okresu to tyczy.

[FSO]

Witam;

"... Od obrotów przedsiębiorstw komisowych i pośredników handlowych 5% ..." - to z Twojego postu;

zaś moje info dotyczy okresu roku '39, i ustaleń na rok '40 - tuż przed wojną.

pozdr

[secesjonista]

Podstawowy wymiar to 2%, jak łatwo zauważyć te pięć procent tyczy się wyróżnionych form przedsiębiorczość.

[FSO]

Witam;

tak ale jednak było podobnie jak i mniejsze wymiary, podobnie jak i możliwość łatwiejszych form rozliczania się ryczałtem i tak dalej. Owe 5% jest jednak dość solidnym obciążeniem przy podatku obrotowym...

pozdr