Możliwości mobilizacyjne I Rzeczpospolitej

[Pancerny]

Jak wyglądały możliwości mobilizacyjne RON - u. Kiedy mieliśmy wystawioną największą armię? Która armia, wystawionych, była najlepsza? Która mobilizacja z różnych przyczyn była nieudana.

[Kadrinazi]

I. Kampania chocimska 1621 roku - armia polsko-litewska wysłana do Chocimia to ok. 28-30 000 stawek żołdu (czyli ok. 25-27 000 żołnierzy) + wsparcie kozackie (zależnie od źrodeł i opracowań 20-40 000).

Oprocz tego na Litwie wystawiono ok. 1000 żołnierzy tuż przed atakiem szwedzkim na Inflanty (stopniowo liczba ta zwiększała się w toku walk).

W Koronie pozostawiono jako garnizony ok. 1200 piechoty zaciężnej, 1300 piechoty wybranieckiej i ok. 500 jazdy, nie licząc pospolitego ruszenia i sił prywatnych.

II. W lecie 1655 roku w obliczu szykującego się ataku szwedzkiego Korona wystawiła (dane orientacyjne):

- 7000 jazdy zaciężnej

- 33 000 pospolitego ruszenia

- 6500 piechoty i dragonii

Litwa miała wtedy ok. 8-10 000 żołnierzy + korpus koronny (spora jego część nie powrociła do Korony) czyli ok. 5000 żołnierzy.

Była to jednak armia zaangażowana na dwa fronty (właściwie trzy), z nieopłaconym wojskiem i pospolitym ruszeniem niechętnym walce.

III. Maksymalna liczba wojska podczas 'Potopu' to II kwartał 1659 roku:

ok. 36 000 żołnierzy w Koronie

ok. 18 000 żołnierzy na Litwie

Była to już armia doświadczona, zahartowana walkami ze Szwedami, niemniej jednak wciąż nieopłacona i ze sporymi brakami w wyposażeniu.

IV. Odsiecz wiedeńska:

Ogolna liczba wystawionych wojsk to ok. 44 750 żołnierzy (bez korpusu Lubomirskiego), z tego ok. 10 500 litewskich. Z tego ok. 25 000 żołnierzy koronnych wyruszyło na odsiecz Wiednia (w tym 4000 spoźnionych ktorzy nie dotarli na czas bitwy), reszta wojska działała na innych obszarach walk.

[maxgall]

I. Kampania chocimska 1621 roku - armia polsko-litewska wysłana do Chocimia to ok. 28-30 000 stawek żołdu (czyli ok. 25-27 000 żołnierzy) + wsparcie kozackie (zależnie od źrodeł i opracowań 20-40 000).

Oprocz tego na Litwie wystawiono ok. 1000 żołnierzy tuż przed atakiem szwedzkim na Inflanty (stopniowo liczba ta zwiększała się w toku walk).

W Koronie pozostawiono jako garnizony ok. 1200 piechoty zaciężnej, 1300 piechoty wybranieckiej i ok. 500 jazdy, nie licząc pospolitego ruszenia i sił prywatnych.

Wydaje mi się że warto podać również dane dla pospolitego ruszenia (w sumie około 28 000), gdyż stanowiły swego rodzaju odwód strategiczny na wypadek porażki pod Chocimiem.Tym bardziej że dla 1655 roku zostały podane.

[ Dodano: 2008-12-11, 17:33 ]

Radosław Sikora w swojej książce "Wojskowość Polska..." ocenia zdolności mobilizacyjne RON w połowie XVII w na... 200 000 żołnierzy!

Przemawiać ma za tym planowany komput na wojnę z Turcją z 1646 roku (48 400 wojsk zaciężnych, 39 700 wojsk prywatnych, 100 000 Kozaków), czyli w sumie około 188 000 bez wojsk prywatnych przeciwników wyprawy na Turcje i pospolitego ruszenia) oraz działania z 1651 roku w których wzięło udział 85 000 żołnierzy polskich i 100 000 Kozaków – niestety, przeciwko sobie...

W porównaniu z tym siły użyte w Inflantach na początku wieku wyglądają dość mizernie..

pozdr

[Tofik]

Przede wszystkim, dwie kwestie to kwestia ludnościowa i kwestia finansowa. Z pierwszą nie mieliśmy problemu, z drugą mieliśmy.

Oczywiście, stosując kryteria "ludnościowe", było możliwe wystawienie 2% społeczeństwa do walki, ale problemy byłyby z pieniędzmi. Jeśli wyłączyć problem finansowy, myślę, że mobilizacja ok. 100 tys. była bardzo możliwa, zwłaszcza jeśli Chodkiewicz i Zbaraski proponowali zaciągnięcie ponad 50 tys. ludzi. Szwedzi, w czasie swych wojen XVII - wiecznych mobilizowali więcej niż 1% społeczeństwa.

[maxgall]

Wydaje mi się że do liczby 200 000 żołnierzy, podawanej przez R. Sikorę, powinnismy jeszcze dorzucić co najmniej 50 000 luźnej czeladzi, czyli ciurów.

pozdr

[Kadrinazi]

Coś mi się wydaje, że liczba 100 000 Kozakow podana przez p. Sikorę jest nader optymistyczna - toż to Ukraina by się przy czymś takim wyludniła Poza tym za liczbami nie idzie jakość - nawet z zakładanej 88 000 armii Władysława IV (swoją drogą strasznie wielka liczba - skąd on chciał tyle wytrzasnąć, przecież samych zaciągow cudzoziemskich miały raptem 8400 stawek żołdu a to już była duża liczba) duży procent stanowiliby żołnierze niskiej jakości, nieostrzelani i słabo wyposażeni.

[Kadrinazi]

Sam sobie sprobuję odpowiedzieć na pytanie

Krola Władysław IV w liście do kardynała Mattei z 23 kwietnia 1646 roku napisał wyraźnie o:

'12 000 piechoty i 18 000 jazdy, nie licząc ochotnikow'. Poseł Walderode wykazał się inwencją i w liście do cesarza napisał już o '100 000 armii polskiej, wliczając do niej [niewiadomo skąd wziętą] liczbę 70 000 pospolitego ruszenia i ochotnikow). Liczba 100 000 Kozakow nie pojawia się w liście krolewskim a w rozpowszechnianej w owym czasie w Koronie liście, ktory podawał skład armii na:

- 30 000 wojska zaciężnego

- 32 wojska ochotniczego

- 100 000 Kozakow

- 50 000 Mołdawian i Wołochow

- 100 000 Moskali

[wszystkie dane za Wiktorem Czermakiem, Plany wojny tureckiej Władysława IV, Krakow 1895]

[maxgall]

"... duży procent stanowiliby żołnierze niskiej jakości, nieostrzelani i słabo wyposażeni. "

Oczywiście że tak, ale obecnie dyskutujemy o potencjale mobilizacyjnym, czyli maksymalnej ilości wojska, jaką Rzplita mogła wystawić.

To jest odwieczny problem - ulegamy magii liczb i wystawiamy wielką armię, licząc się z tym że w większości będzie marnej jakości, lub zaciągamy o wiele mniejszy oddział doświadczonych zawodowców.

W większości konfliktów królowie Polscy stawiali na to drugie rozwiązanie. Co nie znaczy że w nagłej potrzebie (np. po Cecorze) nie można było zorganizować o wiele większych sił.

pozdr