Szwecja a III Rzesza w czasie II wś

[secesjonista]

Ot taki drobiazg i memento o Szwecji...

w trakcie II wojny światowej wielu marynarzy szwedzkich poniosło śmierć, głównie z floty glejtowej.

Dodajmy: z rąk obu stron konfliktu.

Przypadek pierwszy:

M/S "Ningpo" płynący po żywność dla swego kraju trafił na minę w okolicach Singapuru, marynarze jednostki zostali umieszczeni w japońskim obozie.

W styczniu 1946 r. ci co przeżyli przybili do molo w Malmö.

Tam oczekiwała na nich policja.

Raz nie uiścili należnych podatków, dwa - zachodziło podejrzenie uchylania się od służby wojskowej.

Przypadek drugi:

19 maja 1940 r. od niemieckiej torpedy tonie M/S "Erik Frissel" przewożący zboże z Argentyny. Wskutek niemieckiej blokady cieśnin,wyłowiona przez brytyjski trałowiec załoga nie mogła powrócić do kraju. Zatrudnili się na brytyjskich i norweskich jednostkach.

Po powrocie do kraju wręczono im nakazy egzekucyjne za zaległości podatkowe.

Do połowy lat dziewięćdziesiątych nikt nie upamiętnił tych ofiar (za to niketórzy zostali odznaczeni przez inne kraje, a swe miejsca pamięci mają w Trinity Monument w Londynie czy Vestre Gravlund w Oslo).

Ba, ich rodziny toczyły różnorakie procesy z państwem.

Wreszcie w 1997 r. stanął dość enigmatyczny pomnik na Stenpiren w Göteborgu.

Wydarzenie niezbyt ważne w świadomości Szwedów skoro "Dagens Nyheter" skwitowało uroczystość notką wielkości takiej jak przy wypadku rowerowym.

Byłem jednak nierzetelny pisząc, że nie zostali upamiętnieni...

każdy przecież dostał przecież album pamiątkowy.

W początkach 2000 roku Szwecja wciąż nie wie kto zginął na morzu w okresie drugiej wojny.

światowej.

Puentą niech będzie to jakim mianem nazwano marynarzy, którzy pływali na alianckich statkach, przez przedstawicieli związku zawodowego - Związku Ludzi Morza: Sjöfolksförbundet.

Co chyba trzeba prztłumaczyć jako: włóczędzy...

/tekst pojawił się początkowo na łamach "DN" pt.: "Vad är vi skyldiga de döda", następnie został włączony do zbioru reportaży: M. Zaremba "Polski hydraulik i inne opowieści ze Szwecji" jako: "Co jesteśmy winni poległym"/

[secesjonista]

Jeszcze przed wybuchem wojny szwedzka ziemia udzieliła wsparcia Niemcom, Heinz Guderian miał możliwość zdobywania doświadczenia w Landskronie, w Szwecji szkolili się niemieccy podwodniacy. Ironią jest, że szkolił się tam Hans-Rudolf Rösing, który w 1940 r. zatopił szwedzki handlowiec.

Już w czasie wojny szwedzki rząd potrafili pokazać, że nie zawsze, jak to określił amon (post nr 12): "grzecznie ukląkł i w tej roli sługuska wytrwał aż role się odwróciły...".

W 1940 r. ginie żołnierz na stacji w Piteå, który otworzył ogień z pociągu pancernego "Kiruna", wedle Larsa Gyllenhaala przez cały okres wojny szwedzcy piloci, bądź ich obrona przeciwlotnicza zestrzeliła około 15 samolotów niemieckich i 8 alianckich.

Spośród innych paradoksów, Niemcy mieli do połowy 1944 r. (wbrew umowie tranzytowej) dużą bazę zaopatrzeniową w Luleå. W tej samej miejscowości, w ostatnich miesiącach wojny Amerykanie zorganizowali bazę lotniczą.

Co do tranzytów wojsk, ile w rzeczywistości takich transportów wykonano w czasie drugiej wojny światowej?

[secesjonista]

W kwestii handlu, prócz uzgodnionych z obu stronami przewozów licencyjnych, Szwecja w maju 1940 r. podpisała umowę, na mocy której W. Brytania mogła dysponować szwedzką flotą handlową pozostającą na Zachodzie.

Nie jest też tak, że alianci nie korzystali z wymiany ze Szwecją, w ogranicczonym bo ograniczonym zakresie, ale jednak. Taka W. Brytania korzystała z istotnych dla przemyslu łożysk kulkowych dostarczanych przez Szwecję.

[secesjonista]

Rząd szwedzki grzecznie ukląkł i w tej roli sługuska wytrwał aż role się odwróciły. Od 43' stanowisko rządu usztywniło się na tyle że ograniczono np. niemiecki tranzyt. Jednak na radykalne działania wobec Niemiec hitlerowskich trzeba było czekać aż do 7 maja 1945 Wtedy to odważny rząd królestwa Szwecji, odważył się zerwać stosunki dyplomatyczne z III Rzeszą.

Cóż, niektórzy utrzymują że o usztywnieniu kursu można mówić już od roku 1941.

Co paradoksalne: upatrując ów punkt zwrotny w decyzji parlamentu o tranzycie 163. DP "Engelbrecht".

Jeśli chodzi o tranzyt to zgoda była jednorazowa, i z tego co wiem Szwecja swego zdania nie zmieniła pomimo starań urzędników III Rzeszy.

Z drugiej strony Szwedzi zaproponowali alternatywne transporty drogą morską przez swe wody terytorialne z

własną eskortą.

Wcześniejszy układ z 8 lipca 1940 r. tyczył się tranzytu materiałów wojennych i urlopowanych żołnierzy.

Polityka balansu sprawiła, że w tym samym czasie Szwecja objęła opieką obywateli ZSRR w Niemczech.

Pomimo nacisku nie przystąpiono do paktu trzech, a pomimo utrudnień 4 listopada podpisano nowy układ handlowy

z ZSRR. Warto przypomnieć, że Szwecja zawierając układ handlowy z ZSRR 7 września 1940 r. zakładała zwiększenie

swych obrotów do 100 mln koron szwedzkich, czyli bardzo znacząco; w 1938 r. eksport wyniósł 12 mln koron.

Pomimo nacisków Szwecji udało się podpisać odpowiednie układy pozwalające na funkcjonowanie floty w ramach

Göteborgstrafiken czy lejdtrafiken (transport z listem żelaznym).

Szwecja chyba, aż tak bardzo nie "klęczała" skoro Niemcom nie udało się wymusić zwiększenia zaciągów na front

fiński.

[secesjonista]

Major Henry Threlfall z SOE wspominał, że Szwedzi popadli w obsesję neutralności do monstrualnych

rozmiarów.

Jako przykład podaje, że internowanym Norwegom zakazano gry w piłkę nożną w obozach, ponieważ futbol

jest rodzajem treningu fizycznego. A trening taki mógłby zostać zinterpretowany jako element treningu

paramilitarnego.

Szwedzi starali się też monitorować poczynania personelu poselstw, czy innych placówek dyplomatycznych.

Acz nie wydaje się by byli w tym zbytnio zręczni, major Andrew Croft (z SOE) wspomina przypadek złapania

na dachu domu attache morskiego podsłuchującego funkcjonariusza policji.

Peter Tennant (z SOE) opisywał jak przed poselstwem inwigilację prowadzili funkcjonariusze policji, którzy

byli przebrani za niańki i przechadzali się z dziecięcymi wózkami. Nie wiedzieć czemu nikt nie zadbał o

szczegóły tego kamuflażu, większość "niań" miała... wojskowe buty.

Kłopot poselstwu sprawiali również policjanci ukryci w w stajni umiejscowionej na przeciwko, a która górowała

nad budynkiem dyplomacji brytyjskiej.

Tennat wraz ze swym specem od kwestii radiowych Wilfredem Lathamem postanowił pewnego razu coś z tym zrobić.

Obserwujących agentów sfotografowano, a zdjęcia przekazano szwedzkiej prasie. Z tym, że podano iż byli to

agenci Gestapo.

W Szwecji wybuchła mała dyplomatyczna bomba, w efekcie obserwację zdjęto, a najpewniej uczyniono ją bardziej

dyskretną.

Samą tajną policję szwedzką Brytyjczycy nazywali "Szwestapo".

[secesjonista]

Trzy artykuły traktujące o ówczesnej Szwecji:

S. Potocki "Uwagi o neutralności Szwecji i jej stosunku do Polski w czasie II wojny światowej", "Komunikaty Instytutu Bałtyckiego", z. 21, 1974

B. Piotrowski "Propaganda III Rzeszy w Szwecji w okresie II wojny światowej", tamże, z. 14, 1971

P. Kacprzyk "Szwecja i jej siły morskie w latach 1939-1972", tamże, z. 47, 2008