Bilans powstania styczniowego

[piterzx]

Witam,

Mamy już temat, w którym rozważamy pozytywne i negatywne skutki powstania listopadowego, zatem wypada również zanalizować skutki powstania styczniowego.

Jakie były skutki powstania styczniowego? Które z nich można uznać za pozytywne, a które za negatywne?

Zapraszam serdecznie do dyskusji.

Pozdrawiam

[Estera]

Zacznę od takiego nietypowego spojrzenia. To powstanie chyba jeszcze silniej utkwiło w świadomości Polaków- symbol Mogiły w "Nad Niemnem" jest tego doskonałym przykładem. Klęska- jakże ogromna i bolesna, zakończyła okres wielkich zrywów narodowo-wyzwoleńczych. Nadszedł czas myśli pozytywistycznej, pewnych przemian w świadomości narodowej.

[intervojager]

Za pozytywne uznam uwłaszczenie chłopów przez Cara. To powinno było nastąpić przed rozbiorami, a wynik powstania kościuszkowskiego i listopadowego mógł być inny, ponieważ na polach bitew największe znaczenie miała ilość wykwalifikowanych do walki żołnierzy, tak iż sama szlachta stanowiła zbyt słabą siłę, by przeciwstawić się skutecznie zaborcom.

[Estera]

Na skutek tej jednej z największych klęsk w dziejach narodu polskiego wiele zaczęło się zmieniać- w strukturze społecznej narodu, w ideologii i świadomości politycznej. Na pewno to powstanie wpłynęło na pojawienie się wątpliwości co do sensu walki i w ogóle możliwości odzyskania państwa. Poza tym, jak nadmienił Henryk Wereszycki, "(...) okres ten prowadzi w pierwszym rzędzie do klęski warstwy, która dźwigała na sobie odpowiedzialność za losy społeczeństwa, tj. szlachty". Kolejnym skutkiem powstania styczniowego była emigracja.

[Tofik]

Za pozytywne uznam uwłaszczenie chłopów przez Cara.

Moim zdaniem do uwłaszczenia i tak by doszło. Przy powolnej liberalizacji polityki carskiej wobec Polaków w początkach lat 60., to, że do uwłaszczenia dojdzie (podczas, gdy pozostałe zabory już się uwłaszczeniem cieszyły) było pewne.

[Lu Tzy]

Za pozytywne uznam uwłaszczenie chłopów przez Cara.

Moim zdaniem do uwłaszczenia i tak by doszło. Przy powolnej liberalizacji polityki carskiej wobec Polaków w początkach lat 60., to, że do uwłaszczenia dojdzie (podczas, gdy pozostałe zabory już się uwłaszczeniem cieszyły) było pewne.

To wcale nie jest pewne. A juz na pewno nie stalo by sie to w tej dekadzie, zapewne i nie w nastepnej. Zwaz, ze uwlaszczenie przeprowadzono tylko w Krolestwie. Reszta Rosji, wraz z wcielonymi do niej dawnymi ziemiami Najjasniejszej musiala troche jeszcze poczekac.

To mialo charakter retorsji. Uwlaszczenie do nedzy doprowadzilo setki niezamoznych rodzin szlacheckich. Co wiecej, to byl ostateczny cios zadany mrzonkom o narodowej wspolnocie. Wiekszosc uwlaszczonych chlopow stracila na uwlaszczeniu. Wybuchaly bunty. Kto, jak nie kozacy, mial chronic interesy polskich dworian...

[Tofik]

Mnie nie chodzi o ewentualne skutki uwłaszczenia. Chodzi mi tylko o to, że oprócz różnych represji, śmierci co najmniej dziesiątek tysięcy Polaków itd. uwłaszczenie było jedynym skutkiem powstania. I moim zdaniem wcale nie musiało być skutkiem powstania, a skutkiem liberalizacji polityki carskiej wobec Królestwa Polskiego. Uwłaszczenie było objawem wchodzenie w "nowoczesność" (niekoniecznie był to pozytywny skutek, jak sam piszesz, w pewnym sensie analogiczny do pełnego zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych), skoro nawet tak zacofana Galicja była już uwłaszczona, to KP - tym bardziej być powinno.

[Lu Tzy]

Mnie nie chodzi o ewentualne skutki uwłaszczenia. Chodzi mi tylko o to, że oprócz różnych represji, śmierci co najmniej dziesiątek tysięcy Polaków itd. uwłaszczenie było jedynym skutkiem powstania. I moim zdaniem wcale nie musiało być skutkiem powstania, a skutkiem liberalizacji polityki carskiej wobec Królestwa Polskiego. Uwłaszczenie było objawem wchodzenie w "nowoczesność" (niekoniecznie był to pozytywny skutek, jak sam piszesz, w pewnym sensie analogiczny do pełnego zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych), skoro nawet tak zacofana Galicja była już uwłaszczona, to KP - tym bardziej być powinno.

Rozumiem. Ale: czemu w takim razie reszta poddanych Cara pare lat jeszcze poczekala na uwlaszczenie? A w dodatku - po powstaniu trudno mowic o liberalizacji polityki caratu wobec ex-polskich terenow...

[Tofik]

A w dodatku - po powstaniu trudno mowic o liberalizacji polityki caratu wobec ex-polskich terenow...

Bo ex - polskie tereny nie zasłynęły liberalizacją polityki wobec cara przed powstaniem

Rozumiem. Ale: czemu w takim razie reszta poddanych Cara pare lat jeszcze poczekala na uwlaszczenie?

Hm, tereny (prawnie) w pełni rosyjskie zostały objęte co najmniej częściowym uwłaszczeniem już w 1861 r. (nadanie wolności osobistej, wprowadzenie tzw. czasowych zobowiązań, które zostaną usunięte w 1881 r.). Jeśli zaś chodzi Ci o to, że pełne uwłaszczenie przeprowadzono wcześniej niż w Rosji... Królestwo Polskie często było królikiem doświadczalnym polityki carskiej (vide testowanie liberalizmu przez Aleksandra I).

[Lu Tzy]

A w dodatku - po powstaniu trudno mowic o liberalizacji polityki caratu wobec ex-polskich terenow...

Bo ex - polskie tereny nie zasłynęły liberalizacją polityki wobec cara przed powstaniem

Przepraszam, ze ucialem reszte twojej wypowiedzi, ktora sama w sobie jest tematem na dyskusje...

Ad rem: Car dokrecil srube, bo Polacy byli nie dosc posluszni. Ergo: carat rujnuje kilka setek rodzin, wysyla pare tysiecy na pasanie bialych niedzwiedzi, pare setek skazuje na smierc, ale tak ogolnie, to liberalizuje polityke wewnetrzna?

[Tofik]

ale tak ogolnie, to liberalizuje polityke wewnetrzna?

No właśnie nie. Polacy zrobili pierwszy krok, car ich pokonał i wtedy "dokręcił śrubę". Przed powstaniem śruby nie dokręcał, raczej delikatnie odkręcał (choć na pewno zupełnie by nie odkręcił).