Walenty Potocki

[Tofik]

Sprawa Walentego Potockiego (który w 1749 r. miał zostać spalony na stosie za przejście z katolicyzmu na judaizm) nieraz wywoływała kontrowersje (Czesław Miłosz posunął się nawet do przeprosin żydów). Potocki miał przyjąć imię Abrahama - ben - Abrahama. Sprawa ta mocno zakorzeniła się w świadomości żydów, na tyle mocno, że Walenty na stałe zagościł w encyklopediach judaistów. Jednak wielu badaczy (m.in. Jakub Goldberg, Artur Eisenbach, Daniel Tollet) wątpi w ogóle w istnienie owego Potockiego. wskazując, że to wymysł legendy żydowskiej (brak wzmianek w źródłach). Rimantas Miknys pisze, że to wymyślona sprawa, Janusz Tazbir dodaje, że Już zresztą od lat trzydziestych tamtego [osiemnastego] stulecia miejscowe sądy wydawały dość liberalne jak na ówczesne czasy wyroki (chłosta, banicja z miejsca zamieszkania). A jak było naprawdę? Co o tym myślicie?

[Pancerny]

Taki artykuł o Walentym Potockim:

LEGENDA SPRAWIEDLIWIE NAWRÓCONEGO

[secesjonista]

Dla zainteresowanych:

J.R. Prousner "Noble Soul: The Life & Legend of the Vilna Ger Tzedek Count Walenty Potocki".

[secesjonista]

W dniu 2.08.2008 o 8:17 PM, Tofik napisał:

Janusz Tazbir dodaje, że Już zresztą od lat trzydziestych tamtego [osiemnastego] stulecia miejscowe sądy wydawały dość liberalne jak na ówczesne czasy wyroki (chłosta, banicja z miejsca zamieszkania).

 

Wypada przypomnieć, że w myśl konstytucji z 1668 r. karą za apostazję miało być wygnanie, zatem koncept ze stosem jest ubarwieniem nie liczącym się ze stanem prawnym w naszym kraju.

Obecnie najstarszy ślad związany z tą postacią odnalazła badaczka z Jerozolimy - Rita Fink, oto w londyńskim piśmie "The Jewish Expositor and Friend of Israel" z 1822 r. znalazły się wypisy z dziennika niejakiego Wolffa, który miał usłyszeć od rabbiego Mendla historię polskiego hrabiego (występującego tam jako: "Podozky"), który przeszedł na judaizm i za ten czyn został spalony przez inkwizycję w Wilnie. Nie trzeba przypominać, iż od lat siedemdziesiątych XVI w. inkwizycja zawiesiła swą działalność w Polsce. Instytucie Orientalistyki w Sankt Petersburgu znajduje się hebrajski rękopis, który opowiada o Potockim prozelicie. Tyle, że datuje się jego powstanie na koniec XIX wieku.

W polskich relacjach z XVIII wieku głucho o tego typu wydarzeniu. W poezji hebrajskiej z tegoż wieku - podobnież. Brak jakiejkolwiek wzmianki w zapiskach sądowych: czy to biskupich i konsystorskich czy trybunału litewskiego. Badacze rodu Potockich nie znaleźli takiego, który miałby w ten sposób skończyć.