Bitwa pod Piławcami

[Pancerny]

Czy Piławce można nazwać bitwą czy może sromotną ucieczką wojsk koronnych?

Zapraszam do dyskusji.

[Kadrinazi]

Może 'bitwa zakończona sromotną ucieczką'? W końcu przez kilka dni walczono o przeprawy na Ikwie, np. gwardia królewska miała w tych walkach stracić 200 ludzi podczas szturmu 21 września. Dopiero potem armia dała nogę i z ok. 30 000 ludzi na początku października udało się zebrać tylko nieco ponad 3000 w Lwowie.

[Pancerny]

np. gwardia królewska miała w tych walkach stracić 200 ludzi podczas szturmu 21 września.

Nie jestem pewien, ale przypominam sobie, że 21 września komendę nad wojskiem powierzono księciu Wiśniowieckiemu i przez cały dzień wojsko koronne stało w szyku gotowym do stoczenia bitwy, lecz regimentarze nie kwapili się do uderzenia na Kozaków , zazdroszcząc Jaremie sukcesu, gdyby bitwa zakończyła się zwycięstwem księcia.

[Tee-eR]

Gdzie mogę znaleźć opis walk gwardii w czasie bitwy pod Piławcami. Czy w tej bitwie nadal dowodził nią Osiński?

[Kadrinazi]

Wzmianka o stracie 200 żołnierzy gwardii pochodzi z relacji rotmistrza Zaborowskiego (przechowywana w Bibliotece Czartoryskich). Płk. Osiński miał wyprowadzić z pola bitwy ok. 400 swoich piechurów, uratowało się też ok. 200 piechurów kpt. Gizy. Generalnie regiment gwardii pieszej (gdyż dragonia gwardii pozostała w Warszawie) stracił ok. połowy stanu - informacje za pracą prof. Nagielskiego o gwardii za ostatnich Wazów.

[Tee-eR]

Dziękuję za info. To ta praca zamieszczona w SiMdHW.

[Kadrinazi]

Nie, chodzi mi o większą pracę - Mirosław Nagielski, Liczebność i organizacja gwardii przybocznej i komputowej za ostatniego Wazy (1648-1668), Warszawa 1989

W Studiach... to mniejsze artykuły:

Nagielski Mirosław, Społeczny i narodowy skład gwardii królewskiej za dwóch ostatnich Wazów (1632-1668) [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości, tom XXX

Nagielski Mirosław, Funkcje oddziałów gwardii królewskiej za panowania w Polsce dwóch ostatnich Wazów[w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości, tom XXXIII

[Kadrinazi]

W poniższym temacie (forum gry figurkowej OiM) wypisałem sporą część zaciągów koronnych planowanych na wyprawę, może komuś się przyda

http://www.ogniemimieczem.wargamer.pl/foru...=83&start=0

[widiowy7]

Hieronim Radziejowski, starosta łomżyński - 100

Czyżby ten Hieronim Radziejowski?

[Kadrinazi]

We własnej osobie

[secesjonista]

A mnie nurtuje wydźwięk społeczny i polityczny tejże klęski.

Bodajże po raz pierwszy w Rzplitej poczęły się pojawiać głosy o ukaranie wodza, w tym przypadku regimentarzy.

O ile wojewoda brzeski Andrzej Massalski czy kasztelan sandomierski Stanisław Witowski że sądzić należy jeno regimentarzy (J. Widacki "Kniaź Jarema" Katowice 1988, s. 152-153) to przecież powszechniejsze początkowo były głosy by karać o pomniejszych uczestników jako desorteres castrorum.

/J. Michałowski "Diariusz sejmu elekcyjnego w r. 1648", w; tegoż "Jakuba Michałowskiego wojskiego lubelskiego a później kasztelana bieckiego księga pamiętnicza" Kraków 1864, s. 229/

Podkomorzy różański Walerian Petrykowski (Potrzykowski) zażądał kary dla wszystkich co to zachwali się turpissime et foedissime, powiadając:

"... jeżeli się to na regimentarz pokazało, żeby mieli być o to convicti, że z którego z nich occasio fugae, żeby na gardle byli karani"

/"Diariusz sejmu...", s. 225/

Wobec tak powszechnej negatywnej oceny dziwnym zdaje się być, że delegacja od wojska 22 listopada 1648 r.; w imieniu której perorował Aleksander Niezabitowski; miała śmiałość zwrócić się o wyrównanie poniesionych strat (sam Hieronim Radziejowski wskazywał, że pod Piławcami stracił połowę swych dóbr)i o "ćwierć darowaną".

/"Jakuba Michałowskiego... księga pamiętnicza" s. 252; A. Kersten "Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji" Warszawa 1988, s. 163/

Ostatecznie kwestię odpowiedzialności rozmyto z czasem, tak że na sejmie zwyczajnym (listopad 1649 - styczeń 1650 r.) na wypowiedź posła sandomierskiego Dunina Żuchowskiego, który poinformował, że ma instrukcję żądanie zwołania sejmu inkwizycyjnego marszałek izby sprzeciwił się, jako że takie precedensy są niebezpieczne i "lepiej byloby puścić tamte sprawy w niepamięć, a osądzić jedynie konkretne nadużycia"

/Ł. Częścik "Sejm warszawski w 1649-1650 roku" Wrocław 1978, s. 96, W. Czapliński "Dwa sejmy w roku 1652: studium z dziejów rozkładu Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVIII wieku" Wrocław 1955, s. 16/

By na sejmie grudniowym (1650 r.) zaprotestować nawet przeciw użyciu terminu "szlachta ukrainna zwojowana", co anonimowy autor podsumował:

"na siedmioniedzielnym przeszły, po onych trzech strasznych paroksyzmach Rzpltej, nihil efficit jeno ordinarium praesidium tanquam in statu pacato".

/anonim "Ziemianin dworzaninowi", w: "Pisma polityczne za czasów panowania Jana Kazimierza Wazy 1648-1668. Publicystyka-eksorbitancje-projekty-memoriały" red. S. Ochmann-Staniszewska, t. 1, Wrocław 1989 s. 75/

Zatem nie można było ukarać?

Czy też nie chciano?

[Roman Różyński]

Zatem nie można było ukarać?

Czy też nie chciano?

Winnego trudno było karać-był nim przecież Ossoliński.

Najlepszym komentarzem dla tamtych czasów wydaje się źródło opublikowane w Pamiętnikach o Koniecpolskich na str. 422-427 (do ściągnięcia w sieci).

Co do bezpośredniego odpowiedzialnego Zasławskiego, który spowodował ucieczkę wojska-to również był bogaty i na tyle znaczący że trudno było go karać, zresztą nie on był głównym winowajcą, nie czytałem nigdzie by ubiegał się o buławę, a że nie był odważny ...

Cóż, nie każdemu jest to dane.

Edytowane 3 Marzec 2012 przez Roman Różyński

[Roman Różyński]

Mój tekst w temacie zaciągów na wyprawę piławiecką na moim blogu:

http://romanrozynski.blog...ku-czesc-1.html

zapraszam do komentowania, będzie więcej wpisów

[Roman Różyński]

nie mogę edytować powyższego a pomyliłem link, poprawny:

http://romanrozynski.blogspot.com/2014/09/zaciagi-powiatowe-w-1648-roku-czesc-1.html

[Roman Różyński]

Ponieważ nie udało mi się opublikować recenzji pewnej książki gdzie mamy do czynienia z oczernianiem Wiśniowieckiego (redakcje z reguły przyjmują recenzję ksiązek co najwyżej 2-letnich) umieściłem ją na blogu:

http://romanrozynski.blogspot.com/2015/11/recenzja-ksiazki-od-konstantynowa-do_2.html

Jest tam i o bitwie piławieckiej

Miłej lektury