Skarbimir

[Tofik]

Do czasu swojego buntu ok. roku 1117 lub 1118 jeden z najbardziej zaufanych i największych stronników Bolesława. Towarzyszył mu od bardzo dawna. Stracił oko w walce po jego stronie. Drugie stracił buntując się przeciwko niemu. Na pewno człowiek o niepospolitych umiejętnościach wojskowych i pewnie politycznych (w gronie księcia). Jednak dlaczego się zbuntował? Nie jest to do końca sprawa wyjaśniona w polskiej historiografii. Pietras wskazuje na różnice zdań w kwestii polityki względem Rusi. Otóż, od niedawna Polskę atakował książę Przemyśla Wołodar. Polska została narażona na równoczesną walkę z Pomorzem i Rusią. Skarbimir pragnął dojść do sojuszu z wielkim księciem kijowskim Włodzimierzem Monomachem, ale to oznaczałoby konflikt z Jarosławem, księciem Wołynia, który jako jedyny z książąt ruskich sprzyjał Polsce. Właśnie Jarosławia miał wspierać Bolesław i Piotr Włostowic. Janusz Bieniak uważa, że przyczyny leżą w statucie Krzywoustego. Miał on powstać już ok. 1115 r., gdy Krzywoustemu urodził się drugi syn - Leszek (zmarły w 1131 r.). Wg Skarbimira książę miał być obierany przez wielmożów, a nie na drodze starszeństwa. Bieniak napisał jeszcze: Zapewne nie przypadkiem Piotr Włostowic, który po klęsce Skarbimira zajął jego urząd, okazał się następnie głową stronnictwa broniącego postanowień statutu. A co Wy o tym myślicie?

[Pancerny]

Z tego co pamiętam to przyczyną buntu było, nie uznanie syna Krzywoustego za następcę tronu przez Skarbimira. Tutaj Tofik, podał inną domniemaną przyczynę buntu, ale ja tylko słyszałem o różnicy zdań co do wyboru księcia.

[secesjonista]

W dniu 21.06.2008 o 6:21 PM, Tofik napisał:

Janusz Bieniak uważa, że przyczyny leżą w statucie Krzywoustego. Miał on powstać już ok. 1115 r., gdy Krzywoustemu urodził się drugi syn - Leszek (zmarły w 1131 r.).

 

Janusz Bieniak przypuszczał, że miał on być przedstawiony  w 1116 r. a na Boże Narodzenie roku następnego miał zostać uchwalony. Rok 1116 o tyle jest bezpieczniejszy niż 1115 gdyż nie ma pewności co do daty narodzin Leszka (1115? 1116?). Tak czy inaczej daty powstania i ew. zaprzysiężenia nie są znane, wiemy jedynie że Gall Anonim, pod rokiem 1117, zapisał: "Scarbimir palatinus contra ducem Boleslaum insurrexit et cecatur".  

Słabością tej hipotezy jest - czas i okoliczności około 1115/16 roku. Leszek miałby wówczas jakiś rok, w ówczesnych czasach jego dalsze przeżycie było wielką niewiadomą. Bolesław Krzywousty pochodził z rodu nieszczególnie rozrodzonego, stąd nie było podstaw do przypuszczania by z drugiego małżeństwa miałby dochować się liczniejszego męskiego potomstwa. Wiek jak i stan zdrowia władcy nie nagliły go i jego najbliższych doradców by pilnie zająć się kwestią dziedzictwa.

Tak znaczącą decyzję Krzywousty zapewne przedstawił wpierw najbliższym zaufanym doradcom a więc i Skarbimirowi, gdyby ten ostatni wyraził gwałtowny sprzeciw władca miał czas by sprawę odłożyć na  później. A wtedy przygotowywał się przecież do podboju Pomorza Wschodniego (a w perspektywie miał te same działania względem Pomorza Zachodniego) i nie był mu zupełnie potrzebny ostry konflikt z tak doświadczonym wojownikiem i dowódcą.

Przy tym J. Bieniak podał to jaką jedną z hipotez, według drugiej rzecz była już bardziej skomplikowana, a bunt był wynikiem splotu wielu zdarzeń, często o charakterze losowym. Zmarło kilku znacznych członków rodu Awdańców (m.in. Michał biskup poznański czy Michał fundator Lubinia), sprawa Zbigniewa obniżyła autorytet palatyna, w tym czasie rozeszły się jego drogi z Piotrem Włostowicem przez co ubył mu znaczący sojusznik. Po "rozwiązaniu" sporu ze Zbigniewem część jego stronników powróciła do łask, a więc na dworze pojawili się ludzie darzący niechęcią (jeśli nie nienawiścią) Skarbimira. Przy czym przecież istniała wciąż "stara" opozycja wobec tego możnowładcy. Przy czym w tych krytycznych latach Krzywousty wstępuje w nowy związek małżeński, a jego małżonka szukając wzmocnienia swej pozycji mogła wesprzeć się na Skarbimirze ale mogła też na ludziach stojących w opozycji doń.