Legion czy Falanga?

[Jarpen Zigrin]

Legion

Legion w okresie wczesnej republiki dzielił się na:

30 manipułów po 2 centurie

60 centurii po stu żołnierzy

a po reformie Mariusza na:

10 kohort po 3 manipuły

30 manipułów po 2 centurie

60 centurii po stu żołnierzy

W skład legionu wchodziły też centurie jazdy dzielące się na szwadrony i drużyny , oddziały lekkozbrojnych piechurów, oddziały zwiadowcze, inżynieryjne, aprowizacyjne itd. Z powodu tego urozmaicenia legion był samodzielną jednostką operacyjną o dużej wszechstronności działania. Dzięki temu, oraz ścisłej dyscyplinie, armia rzymska była przez setki lat najskuteczniejszą armią świata starożytnego.

Teoretyczny stan osobowy legionu wynosił 5000-6000 żołnierzy, w praktyce jednak rzadko przekraczał 4000.

Uzbrojenie:

hełm

tarcza

pancerz

pilum

gladius

Siła legionu nie tkwiła w uzbrojeniu lecz w świetnej organizacji i pracowitości legionu, walcząc z Izraelitami, którzy schronili się w warowni do której prowadziło strome zbocze, legioniści stworzyli gigantyczny nasyp po czym dostanie się do warowni było już łatwizną.

Falangę typu greckiego tworzyli hoplici ustawieni w 8-16 szeregach jeden za drugim.

Gdy ginął hoplita z pierwszego szeregu, na jego miejsce wchodził żołnierz z drugiego itd.

Falanga najczęściej przystępowała do bitwy w szyku zamkniętym, gdzie każdy z hoplitów osłaniał lewą połową swojej tarczy swojego towarzysza. Podczas starcia walczyły tylko dwa pierwsze szeregi, pozostali zaś nadawali impetu uderzeniom oraz uniemożliwiali ucieczkę towarzyszom.

Falanga macedońska używała włóczni dłuższych niż greckie i dzięki temu miała nad nimi przewagę. Pierwsze cztery szeregi trzymały sarissy poziomo, tworząc zaporę ostrzy. Pozostałe szeregi trzymały sarissy pod kątem 45 stopni. Żołnierze potrafili się obracać o 180 stopni nie rozrywając szyku.

Tworzyli oni czasem kilometrowe żelazne mury, jednakże, aby falanga była skuteczna potrzebowano świetnie wyszkolonych żołnierzy i w miare prostego terenu na, którym było łatwiej manewrować taką falangą.

[Qdl4ty]

Jezeli doszloby do spotkania falangi stworzonej przez Filipa i legionu rzymskiego - oczywiscie to tylko zalozenie , zastanawialbym sie nad zwyciestwem macedonczykow.

Ich sarissy majac po 6 metrow dlugosci skutecznie nie dopuszczaly wroga na odleglosc ok.4m ..... chyba ,ze nastapilo(by) rozerwanie szyku .

Wtedy lepiej uzbrojeni rzymianie ( mieli pancerze a piechota macedonska NIE - nawet nie posiadala helmow tylko skorzane czapki ) ,mieczami zabiliby ich.

[MaWro]

Moim zdaniem lepszą formacją była falanga dlatego, że wojską walcącym przeciwko falandze było b. trudno dojść bliżej niż 4 metry, w praktyce możliwe to było gdy szyk falangi uległby załamaniu, ale wtedy falnga z legionem nie miała by już szans bo była słabiej uzbrojona.Czyli podsumowując najłatwiej było pokonać falange atakiem z dystansu(przez ostrzał np. łuczników).

[szpek_chomik]

Moim zdaniem lepszą formacją była falanga dlatego, że wojską walcącym przeciwko falandze było b. trudno dojść bliżej niż 4 metry

a teraz zastanówcie się wszyscy dlaczego falagi zostaly wycofane z użycia i dlaczego wprowadzono legiony którymi Rzymianie podbili pół świata w tym Greków i Macedończyków posiadających najlepsze falangi??!!

[Jarpen Zigrin]

A kto powiedział, że legiony ślepo by się rzuciły i nabiły na włócznie falangi, rzymianie legioniści byli bardziej mobilini i posiadali pilum, którym mogli rzucić w taką falagnę, a słabo opancerzeni żołnierzy w falandzie nie mieliby szans na przeżycie po dostaniu takim pilum, legion dzięki takiej mobilność mógł spokojnie rozciągnąć taką falangę i dopiero wtedy walczyć na miecz, a wtedy falanga nie ma szans, ponadto legioniści posiadali tarczę, której nie posiadali żołnierze w falandze, rzymianie mieli także mnóstwo machin nazwę to wspomagających i to wszystko moim zdaniem pokazuje wyższość legionu powyższy opis dotyczy legionu i falangi macedońskiej.

Z falangą grecką, która nie miała takich długich włóczni jak macedońska właściwie był długości pilum sprawa była prostsza, walka full kontakt i niech wygra lepsza. Dowódcy Rzymu jednakże byli tutaj lepsi, a żołnierze mieli najlepszy ekwipunek w tamtych czasach, więc tutaj siłalegionu była jeszcze większa. Do tego trzeba doliczyć dyscypline i organizację np. podczas przemarszu takiego legionu.

[kuba89]

Oj dla mnie rozstrzyganie,ktora formacja byla lepsza jest dziwnym pomyslem....Wiadomo,ze legiony byly zdecydowanie najlepsza formacja.Falanga był znakomita na jazde....ale byla malo zwrotna i w starciu z legionem rzymskim nie mialaby zadnych szans gdyz groziloby jej szybkie okrazenie i kleska.Poza tym dysponowali pilum,ktorymi miotali wprost w szeregi wroga. W historii wojskowosci armie podlegaly ciaglej ewolucji i uwazam,ze legionisci to zolnierze stanowiacy najwyzsze stadium ewolucyjne starozytnosci.W czasach Filipa i Aleksandra falanga byla formacja wrecz niepokonana,ale w czasie rozerwania szyku zawsze było ryzyko calkowitego pograzenia ich wojsk natomiast legiony byly na tyle szybki i zwroten ze mogly wycofac sie i powrocic do bitwy

[Jarpen Zigrin]

Hmm..., a czy w wąskim wąwozie jak np. Termopile nie sprawdziłaby się bardziej falanga? Pod warunkiem, że będzie bronić przejścia? Ataki legionistów byłyby wtedy biciem głową w mur.

[Lex87]

Oczywiście , że legiony .Wystarczyła jedna bitwa by złamać najpotężniejsze państwo helleńskie .

W końcu III w. p.n.e. król Filip V sprzymierzył się z Hannibalem przeciwko Rzymowi. Tytus Kwinkcjusz Flamininus pobił Filipa w 197 p.n.e. pod Kynoskefalaj i zmusił do zrzeczenia się hegemonii nad Grecją. /http://pl.wikipedia.org/wiki/Starożytna_Macedonia/

[Jarpen Zigrin]

Mam lepszy przykład słabości falangi: Podczas III wojny macedońskiej (171-168 r.) doszło do bitwy pod Pydną (168 r.), gdzie rzymskie legiony pokonały mało sprawną falangę, a syn Filipa V został wzięt do niewoli przez Lucjusza Emiliusza Paullusa.

[jaca]

Najpierw mała uwaga - falangi nie tworzyli hoplici, był to całkowicie inny rodzaj piechoty walczacej mieczami i w pancerzach. Nosiciele sariss (sarissofoforoi ) - bo tak ich nazywano ) nie mieli pancerzy ani hełmów a ich główna bronią była właśnie sarissa.

A teraz co wyższości jednej formacji nad drugą. O ile legionista Rzymski był ciężkozbrojnym piechurem i stanowił podstawowy rodzaj wojsk ( ich odpowiednikiem w armiach hellenistycznych byli właśnie hoplici ), to falanga była formacja wyspecjalizowaną która musiała współdziałać z innymi rodzajami wojsk. Była formacją przełamującą ale wymagała osłony skrzydeł i tyłów ( tak jak czołgi ). Wogóle armia Rzymska była łatwiejsza w dowodzeniu niż armie hellenistyczne właśnie ze względu na jednorodność. Armie Greckie i Macedońskie musiłay mieć doskonałych wodzów którzy umieli zgrać różne formacje ( np Aleksander Macedoński ). W takiej sytuacji Rzymskie legiony poniosiły straszliwe klęski. Dowodem na to są bitwy stoczone z Rzymianami przez Pyrrusa ( który wbrew utartej opini -pyrrusowe zwycięstwo - był doskonałym wodzem ). I tu chba dochodzimy do sedna sprawy. Żadnej armii ani rodzaju wojsk nie można porównywać o oderwaniu od państwa i wodzów. Rzymianie podbili greków bo mieli sprawniejsze państwo, tańszą armie ( armia grecka była zawodowa, rzymska pochodziła z poboru ) i większy potencjał ludności. To właśnie zmusiło Pyrrusa do wycofania się z Itali. Nie przegrał żagnej bitwy, ale skończyły mu się pieniadze i nie mógł uzupełnić strat. Pamiętajmy też że po bitwie pod Magnezją falanga była jedyną formacją której Rzmianie nie zdołali pokonać i gdyby nie błędne umieszczenie słoni w środku szyku ( które spłoszyły się i tratując własnych żołnierzy rozerwały czworobok ) prawdopodobnie falangici zdołaliby się wycofać. Ale pod Magnezją dowodził Antioch który był marnym wodzem a miał przeciw sobie Scypiona "Afrykańskiego "

[LordHector]

Według mnie obie formacje były bardzo dobre. Jednak lepszą były legiony, najlepszym dowodem jest na to III wojny macedońska.

[w4w]

Falanga przegrała pod Magnezją Pydną i Kynoskefalaj więc należy ją uznać za lepszą. Oczywiście gdyby rzymianie mieli słabego wodza a grecy np. alexa w. to bez wątpienia rzymianie by przerżnęli, jednak żeby falanga wygrała potrzebne są sprzyjające okolicznosci.

[Marcin]

Pierwsze cztery szeregi trzymały sarissy poziomo, tworząc zaporę ostrzy. Pozostałe szeregi trzymały sarissy pod kątem 45 stopni. Żołnierze potrafili się obracać o 180 stopni nie rozrywając szyku.

Nie do końca. Kąt na początku zwiększał się aż uzyskiwał około 45 stopni, czasem więcej. Najlepiej widać to poniżej:

Takie ułożenie "kijków" miało zapewnić większą ochronę przed pociskami z np. proc. Kamień niejednokrotnie uderzał o drewno, przez co tracił impet i jego uderzenie nie było aż tak szkodliwe. Oczywiście nie było to doskonałe i do falangi nadal strzelano, ale straty były choć trochę mniejsze.

Tworzyli oni czasem kilometrowe żelazne mury, jednakże, aby falanga była skuteczna potrzebowano świetnie wyszkolonych żołnierzy i w miarę prostego terenu na, którym było łatwiej manewrować taką falangą.

Zapomniałeś też o doskonałych dowódcach. Zły naczelny dowódca eliminował praktycznie falangę z działania.

Wybrałem jednak legion, który praktycznie nie potrzebował jednostek pomocniczych (takowe oczywiście posiadał i nie raz uratowały skórę, ale nie były niezbędne) w przeciwieństwie do falangi, która sama wystawiona do walki bez jednostek sojuszniczych poważnie traciła na wartości. Również uniwersalność legionu skłoniła mnie do jego wyboru.

Gwoli jasności:

Uzbrojenie:

hełm

tarcza

pancerz

pilum

gladius

Pancerz to IMHO zbytnie uproszczenie, gdyż ten ewoluował na przestrzeni wieków. Najpierw mieliśmy odczynienia z tzw. pectorale, a w pierwszej połowie II wieku p.n.e. pojawił się lorica hamata, a około połowy I wieku n.e. pojawiły się skrócone loricae hamatae, lżejsze od dotychczas stosowanych, gdyż ich waga została obniżona do 5-6 kilogramów. W pierwszych latach panowania Trajana pojawił się jeszcze lorica segmenta. Pancerze tego typu były w użyciu do początku III wieku n.e., kiedy to zostały wyparte przez lorica squamata. Jak można zauważyć pancerz legionisty ewoluował, zmieniał się, więc z czasem "opancerzenie" legionisty było co raz lepsze.

Tarczą legionisty było natomiast Scutum, które tylko nieznacznie ewoluowało. Najpierw owalne, potem je odrobinę skrócono zmniejszając jej ciężar, następnie w użyciu są scutum prostokątne (tak popularne na filmach), jednak później znów wrócono do owalu. Co ciekawe poza legionami scutum używane było tylko w niektórych oddziałach pomocniczych, co znajdowało wyraz w ich oficjalnych nazwach - oddziały takie nosiły przydomek scutata.

Jeśli chodzi o Gladiusa, to jako ciekawostkę wspomnę, że pewną charakterystyczną osobliwością, którą potwierdzają źródła ikonograficzne, było noszenie miecza po prawej stronie ciała, a nie jak to błędnie podaje w swym opasie Józef Flawiusz - po lewej. Taka jego pozycja podyktowana była względami praktycznymi - w lewej ręce legionista trzymał tarczę i umieszczenie miecza z tej samej strony w dość istotny sposób ograniczyłoby swobodę jego ruchów. Do lewego boku był przytroczony jedynie krótki sztylet o szerokim ostrzu (pugio).

Jeśli zaś chodzi o pilum, to legionista miał na wyposażeniu aż trzy. Dobrze rzucone przebijało każdą tarczę, każdy pancerz. Przypomnę, że dobry legionista rzucał pilum na odległość 26 metrów i 22 metrów, zależnie czy była to cięższa odmiana, czy lżejsza.

Czasami legionista był wyposażony w hastę, która jednak w okresie cesarstwa została niemalże całkowicie wycofana i pozostała m. in. w służbach wartowniczych.

Napisałem to by podkreślić, że Legion i legioniści cały czas ewoluowali przystosowując się do nowych warunków i nowych osiągnięć. Uwidacznia to wyjątkową uniwersalność legionu.

[darkelf]

Do walki z jazdą, lepsza była chyba falanga... ale obie te formacje były świetne :wink:

[Jarpen Zigrin]

Do walki z jazdą, lepsza była chyba falanga... ale obie te formacje były świetne :wink:

Po co jazda skoro bez niej legion sobie świetnie radził, falanga gdb była świetna nie wycofano by się z niej. Legion pokazał swoją zdecydowaną wyższośc nad nią był po prostu lepszy.