Felicjan Sławoj Składkowski - ocena

[Gnome]

Gen. Felicjan Sławoj Składkowski ostatni premier II RP, człowiek którego wielu kojarzy głównie se tzw. "sławojkami", jednak jest to postać która bez wątpienia zasługuje na więcej uwagi.

Tak więc zapraszam do prezentowania swoich opinii na jego temat.

[Suryn]

Cóż powiedzieć, "śmierdząca" sprawa z tym Sławojem. :wink:

Jednak fakt, faktem, pomniczek to on sobie "piękny" wystawił. :mrgreen:

[Vissegerd]

Mało o nim wiem, ale jedno jest pewne. Dzięki ustronnym miejscom, rozsianym po Polsce do dziś, stał się "nieśmiertelny" :wink:

Tak na poważnie, to był to pewien postęp cywilizacyjny. Taki pierwowzór toi-toi ;D

Pozdrawiam.

[Gnome]

Ach Panowie czemuż to skupiacie (sic!) się tylko na tym :mrgreen:

Ale jak już mowa a działaniach na tym polu to Składkowski jako premier dalej dbał o upiększanie Kraju w 1938 r. przeszła ustawa która nakazywała porządkowanie podwórek i bodajże malowanie płotów, ależ prasa miała używanie.

[Paweł1]

Ach Panowie czemuż to skupiacie (sic!) się tylko na tym :mrgreen:

W sumie Gnomie to nic dziwnego. Sławoj faktycznie spektakularnych zasług na swym kącie nie posiada

Swego czasu przeczytałem gdzieś, że położył ogromne zasługi w organizacji i późniejszym udoskonalaniu policji państwowej. Miał ponoć kłaść olbrzymi nacisk na dopracowania techniki rozbijania zgromadzeń bez użycia broni palnej. Pamiętajmy, ze przez wiele lat był szefem MSW, a po otrzymaniu teki premiera faktycznie tylko w owym resorcie miał wolną rękę.

Dorzucam mój ulubiony cytat ze Sławoja i sympatyczne tegoż Sławoja zdjęcie:

„Wszystko jedno kto będzie posłem czy ministrem, bo przecież jest marszałek Piłsudski”

[Gnome]

W sumie Gnomie to nic dziwnego. Sławoj faktycznie spektakularnych zasług na swym kącie nie posiada

Może jako premier nie miał specjalnie wiele do powiedzenia ale administratorem był moim zdaniem przednim i właściwie tak powinno się go chyba oceniać.

Miał ponoć kłaść olbrzymi nacisk na dopracowania techniki rozbijania zgromadzeń bez użycia broni palnej.

Tak wzorował oddziały PP na francuskiej Gwardii Narodowej, zresztą z Francji zaczerpną kilka innych pomysłów. Tutaj warto polecić Kwiatuszki administracyjne... Składkowskiego, gdzie można dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy.

A jak już o książkach to oczywiście wręcz genialną lekturą jest Moja służba w brygadzie oraz równie dobre Nieostatnie słowo oskarżonego, co do Beniaminowa nie mam zdania bo jeszcze nie czytałem ale może w przyszłości kto wie.

[Paweł1]

A jak już o książkach to oczywiście wręcz genialną lekturą jest Moja służba w brygadzie oraz równie dobre Nieostatnie słowo oskarżonego, co do Beniaminowa nie mam zdania bo jeszcze nie czytałem ale może w przyszłości kto wie.

Skoro jesteśmy przy dziełach „Jana Chryzostoma Paska” okresu międzywojennego to wspomnijmy jeszcze o „Strzępach Meldunków”. Ponoć cenzura wstrzymała Sławojowi pierwsze wydanie, dzień po tym jak książka była już w sklepach.

Słyszałem również, że Sławoj prowadził skrupulatny dziennik, chyba przez cały okres swego premierostwa. Wszystko jednak zniszczył po internowaniu w Rumuni. Swoja drogą z historycznego punktu widzenia strata kolosalna. Byłoby "byczo" gdyby to się zachowało

[Gnome]

Skoro jesteśmy przy dziełach „Jana Chryzostoma Paska” okresu międzywojennego to wspomnijmy jeszcze o „Strzępach Meldunków”. Ponoć cenzura wstrzymała Sławojowi pierwsze wydanie, dzień po tym jak książka była już w sklepach.

A faktycznie zapomniałem wspomnieć o Strzępach... a również lektura tyle interesująca co pouczająca i muszę przyznać mocno kontrowersyjna więc i konfiskata o której piszesz z punktu widzenia ówczesnej władzy nie była aż taka dziwna. Swoją droga z początkiem lat 50-tych również została wciągnięta na indeks, zresztą jak i reszta książek Składkowskiego.

Słyszałem również, że Sławoj prowadził skrupulatny dziennik, chyba przez cały okres swego premierostwa. Wszystko jednak zniszczył po internowaniu w Rumuni. Swoja drogą z historycznego punktu widzenia strata kolosalna. Byłoby "byczo" gdyby to się zachowało

Tak jak sam pisze było ich jedenaście, niestety faktycznie przed ucieczką z Rumunii wszystkie systematycznie topił w rzece (albo jeziorze już nie pamiętam) aby przypadkiem nie wpadły w ręce wroga, a zapewne była to prawdziwa kopalnia informacji na temat rządów sanacji.

[Narya]

Może to dzisiaj wydaje się śmieszne ale na tamte czasy te "sławojki" były poważną reformą w higienie osobistej obywateli. :roll:

[Bruno Wątpliwy]

Przy okazji innej dyskusji: https://forum.historia.org.pl/topic/17753-cholera-lat-18301831/

zaciekawiło mnie - jaką Sławojowe akcje dotyczące higieny miały otoczkę "uświadamiająco-informacyjno-propagandowo-szkoleniową" (kursy, szkolenia, pogadanki, plakaty, ulotki informacyjne itp.)?

Czy raczej polegano na administracyjnym nacisku?

[secesjonista]

Angażowano w to (i angażowały się w to) wszelkie żywioły i administracyjne i społecznikowskie, od członków Towarzystwa Higienicznego, przez urzędników z dozorów (późniejszych urzędów sanitarnych), członków organizacji wiejskich, Wiejskie Uniwersytety Ludowe (zorganizowanych m.in. w: Bryskach, Dalkach, Gaci Przeworskiej, Grzędzie, Kopcu, Suchodole, Michałówce, Nietążkowie, Proboszczewicach, Ujemnie, Wąchocku) gdzie jednym z przedmiotów była higiena, do propagowania tego zagadnienia pośród dzieci i młodzieży w szkołach

"Wielokrotnie podnoszono te korzyści, które płyną poza szkołę z propagandy higjeny w szkole. Za pośrednictwem dzieci niejedna pożyteczna wiadomość przesiąkać może do osób starszych, co uznać trzeba za rzecz nader pożądaną...".
/B. Szczepańska "Higiena szkolna w szkolnictwie ogólnokształcącym w Drugiej Rzeczypospolitej", Łódź 2014, s. 212-213; cyt. za: "Program nauki w szkołach powszechnych siedmioklasowych. Ogólne wskazówki metodyczne. – Wychowanie fizyczne. – Przepisy higieniczne", Warszawa 1921, s. 17–18/

 

Przynosiły to efekty, choć niekoniecznie do końca takie jakie propagatorzy nowych rozwiązań higienicznych chcieliby osiągnąć:

"Bardzo znamiennie zjawisko to opisywał w swym pamiętniku  jeden z głównych międzywojennych inicjatorów poprawy sytuacji sanitarnej na wsi – Felicjan Sławoj ­Składkowski: 'Wracałem w pogodny wieczór majowy ze  starostą powiatu ciechanowskiego […]. Starosta podszedł do gospodarza i po  paru chwilach przyciszonej rozmowy doszło do mnie: – Aze z samy Warsiawy jechoł oglądać mój wychodek? […] Po dłuższych pertraktacjach gospodarz  wszedł do chaty, skąd wrócił wkrótce z lampą kuchenną, i przywitawszy się ze  mną, poprowadził nas błotnistą ścieżką do sławojki. Przed drzwiami oddał do trzymania lampę staroście, a sam wyjął z kieszeni marynarki dłuto i młotek  i począł podważać zabite dużym gwoździem drzwi. Gdyśmy wyrazili nasze zdziwienie z tego powodu, gospodarz, otwierając wejście, powiedział spokojnie: Dzieckom we szkole przewrócili we łbie i nie chcą już chodzić za stodołę ino s… we wychodku. A tu musi być czysto dla komisyi. Takem zabił goździem i mom spokój'".
/E. Szpak "Pojęcie zdrowia, choroby i cielesności w wiejskim postrzeganiu świata po 1945 roku, czyli o zmianach mentalności na wsi polskiej", "Rocznik Antropologii Historii", 2012, R. II, nr 1 (2), s. 236; cyt. za: W.A. Szydłowski "Sławojka w każdym obejściu", "Rzeczpospolita" (wydanie online z 27.12.2008)/

 

 

[Bruno Wątpliwy]

A czy znasz może jakieś plakaty/ulotki z epoki? Bo ja - szczerze mówiąc - nie spotkałem. A plakat "wychodek w każdym obejściu" miałby przecież niewątpliwy urok.

[secesjonista]

Jakoś nie natrafiłem na coś takiego, choć na różne kwiatki z tego okresu można się natknąć co do propagowania bądź nakazywania przestrzegania zasad higieny. Najbardziej zadziwił mnie  komunikat radomskiego starostwa (jeszcze z czasów przedsławojowych) "Obwieszczenie w sprawie masowego oczyszczania" z lutego 1920 roku. Nakazywano w nim administratorom bądź właścicielom nieruchomości i mieszkań pobielenie wapnem ścian, odkażanie podłóg, sprzętów roztworem ługu bądź krezolu, zasypanie kałuż, wywóz gnojówki itp. czynności porządkowe. W sumie nic dziwnego, ale obwieszczenie tyczyło się też: "oczyszczania osobistego" co do którego nakazywano m.in. "dobrze wymyć całe ciało ciepłą wodą z mydłem". A za niewykonanie tegoż groziła kara grzywny w wysokości do 1000 mk. bądź aresztu do trzech miesięcy, przy czym obie kary mogły być zastosowane łącznie.

O trwałości zakorzenienia w języku polskim "sławojki" może pośrednio świadczyć, że taki tytuł nadano akwareli Henryka Stażewskiego (autor? a może pracownicy Muzeum Sztuki w Łodzi?), tyle że datowana jest ona na 1915 rok, zatem trochę to mylące.

[Bruno Wątpliwy]

Cytuj

W sumie nic dziwnego, ale obwieszczenie tyczyło się też: "oczyszczania osobistego" co do którego nakazywano m.in. "dobrze wymyć całe ciało ciepłą wodą z mydłem". A za niewykonanie tegoż groziła kara grzywny w wysokości do 1000 mk. bądź aresztu do trzech miesięcy, przy czym obie kary mogły być zastosowane łącznie.

Ja ongiś coś takiego znalazłem na Litwie. Zarządzenie naczelnika miasta i powiatu kowieńskiego z okresu międzywojennego określające pożądaną częstotliwość mycia obywateli. P. Łossowski, Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury (1918-1934), Ossolineum 1972, s. 151-152

[secesjonista]

W dniu 15.06.2008 o 9:25 PM, Paweł1 napisał:

Ponoć cenzura wstrzymała Sławojowi pierwsze wydanie, dzień po tym jak książka była już w sklepach.

Słyszałem również, że Sławoj prowadził skrupulatny dziennik (...)

 

W dniu 15.06.2008 o 12:10 PM, Paweł1 napisał:

W sumie Gnomie to nic dziwnego. Sławoj faktycznie spektakularnych zasług na swym kącie nie posiada

 

Tak po prawdzie nie wiadomo czy to "cenzura" wstrzymała sprzedaż, faktem jest że książkę początkowo wycofano z księgarń i faktem jest jest również, że w 1936 r. książka miała co najmniej trzy dodruki. W informacjach prasowych z tego okresu Agencja "Press" podawała, iż wycofanie nastąpiło po protestach koła legionistów Pierwszej Brygady, którzy mieli uznać, że książka jest... "nie na czasie". kolejne dodruki oznaczają, że książka ostatecznie była jednak w sprzedaży, a całemu temu zdarzeniu pikanterii dodaje fakt, że wydawcą książki był Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski.

 

Tak przy okazji pewna kwestia językowa, otóż "Sławoj" to nie człon nazwiska tylko jedno z imion, zatem gdy ktoś napisał np.: "Sławoj prowadził..." to tak jak by w temacie o Piłsudskim ktoś napisał: "Józef prowadził...". Już zupełnym horrendum jest napisać: "Sławoj-Składkowski", co zdarzyło się nawet na tym forum niejakiemu secesjoniście...