pal

[ciekawy]

Zapewnie wielu z was czytając o jakichkolwiek II - wojennych walkach nie raz zetknęło się z dziwacznymi określeniami typu "pal", "dac", "dan", "dam", "pac", itp., kojarzonych byc może z artylerią (?). Były to (i być może jeszcze gdzieś wystepują) powszechnie stosowane skróty różnych formacji artyleryjskich:

pac - pułk artylerii ciężkiej;

pan - pułk artylerii najcięższej;

dan - dywizjon artylerii najcięższej;

dam - dywizjon artylerii motorowej;

dac - dywizjon artylerii ciężkiej;

dak - dywizjon artylerii konnej;

ac - artyleria ciężka;

ad - artyleria dywizyjna;

an - artyleria najcięższa;

pal - pułk artylerii lekkiej.

Chciałbym w skrócie opisac ten ostatni. Dlaczego? Otóż był on najliczniej występującym pułkiem w naszym wojsku w 1939r. Każda z 30 liniowych dywizji piechoty miała przyporządkowany sobie jeden pal (odpowiednio ponumerowany adekwatnie do nr dywizji). Uzbrojony był w charakterystyczne armaty, znane z wielu fotografii (niewielkie działa o "szprychowych" kołach ciągnięte przez konie) - 75 mm francuską armatę wz. 1897. Pal dzielił się na 3 dywizjony (dyony). Dyon tworzyły 3 baterie czterodziałowe i kolumna amunicyjna. Działon tworzyła armata, jaszcz, i 3 przodki. Skład osobowy działonu przedstawial się następująco: działonowy, celowniczy, zamkowy, amunicyjny, i dwaj wręczyciele. Działon w marszu ciągnięty byl przez 12 koni: sześć wyprzęgano do armaty, i sześć do jaszcza. Konie w zaprzegu nosiły nazwę: para dyszlowa, środkowa, i szpicowa. Poszczególnymi parami powodowali jeźdzcy w liczbie trzech, siedząc na koniach wyprzęgniętych z lewej strony. Obok na osobnym koniu jechał działonowy, a na czele baterii d-ca baterii. Obsługa działonu jechała na przodku działa, i przodku jaszcza. Jeżeli miałby ktoś jesszcze jakieś pytania w kwestii przez mnie poruszonej - chętnie odpowiem.

pzdr.

[Pancerny]

A ile liczył cały pułk?

[ciekawy]

Tj. armat 75 mm ? Etatowo powinien posiadać 36 szt. (3 dyony, każdy po 3 baterie czterodziałowe).

[Pancerny]

Nie chodziło mi o armaty, ale o ilość ludzi np w baterii.Ja mam tu skład baterii artylerii konnej,są 4 działony, ale i są dwa plutony i nie wiem, ile liczyły ludzi , ani jakie spełniały zadanie ,chyba jako ochrona?

[Tomasz N]

Podane określenia wywodzą się ze skrótów taktycznych obowiązujących w wojsku polskim na podstawie rozkazu MSWojsk. W posiadanym przeze mnie słowniku skrótów taktycznych i znaków konwencjonalnych z 1927 r. w skrótach tych były kropki, a w artylerii obowiązywały jedynie następujące skróty:

p.a.c. - pułk artylerii ciężkiej;

p.a.n. - pułk artylerii najcięższej;

p.a.g. - pułk artylerii górskiej;

p.a.pl. - pułk artylerii przeciwlotniczej;

p.a.c. - pułk artylerii ciężkiej;

d.a.k. - dywizjon artylerii konnej;

art.c. - artyleria ciężka;

art.nc. - artyleria najcięższa;

odpowiednikiem pal był:

p.a.p. – pułk artylerii polowej

ciekawe czy ktoś wie co znaczyło t.p.z. ?

[widiowy7]

(niewielkie działa o "szprychowych" kołach ciągnięte przez konie) - 75 mm francuską armatę wz. 1897

A co z "prawosławną" 75-tką.Wiem że pewna ich ilość była na wyposażeniu Wojska Polskiego w 1939 roku.

[lodzianin]

Armata wz. 02/26 była używana w dywizjonach artylerii konnej , a także w plutonach artyleryjskich , przydzielanych organicznie [ 2 armaty w plutonie ] do każdego stałego pułku piechoty , podobno także do niektórych pułków rezerwowych [ spotkałem się z tym w odniesieniu do 135 pp. 33 DPRez. i 206 pp. 35 DPRez. ] .