Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania

[Bruno Wątpliwy]

Melchior Wańkowicz napisał: "W carskiej Rosji istniał Order Świętego Andrieja Pierwozwannogo, bardzo wysoki, udzielany dygnitarzom wychodzącym na emeryturę. Staruszkowie według statutu orderu byli uprawnieni biezpriepatstwienno posieszczat' damskije bani i kupalni (bez przeszkód odwiedzać damskie łaźnie i kąpieliska)". M. Wańkowicz, Karafka la Fontaine'a, Warszawa 2010, s. 28-29.

Pobieżnie przejrzałem statut tego orderu LINK (strona: george-orden.narod.ru). Nie za bardzo takie prawo tam widzę. Czy Mistrz Reportażu owe uprawnienie kawalerów orderu Świętego Andrzeja do podglądania dam wymyślił, powielił plotkę, czy istniało może naprawdę?

[secesjonista]

Już pierwsza informacja nie jest prawdziwą, ta o staruszkach wychodzących na emeryturę, zważywszy, że co lepiej urodzeni otrzymywać go już mieli podczas chrztu. Pierwsza osoba z listy: Fiodor Aleksiejewicz Gołowin order otrzymał w wieku 49 lat, a nie wybierał się wówczas na żadną emeryturę, działał w służbie dyplomatycznej do śmierci. Wydaje się, że uhonorowanego (w wieku 42 lat) tym orderem Augusta II Mocnego trudno zaliczyć do kategorii: "dygnitarz wychodzący na emeryturę".

[Bruno Wątpliwy]

Pierwszą część wypowiedzi M. Wańkowicza łatwo zweryfikować, chociażby faktem, że order otrzymało w czasach carskiej Rosji tylko około 1.050 osób (LINK). Świadczy to ewidentnie o tym, że był to order w hierarchii rzeczywiście najwyższy i trudno go w prosty sposób powiązać z odchodzeniem "czynownika", nawet dygnitarza na emeryturę.

Natomiast, mnie ciekawi - skąd u licha Wańkowicz wziął te łaźnie i damy???

Znalazłem pewien trop (cytat ze strony www.pravoslavie.ru/2729.html - LINK - z wykładu Владимира Бурега na konferencji w Warnie w 2006 roku pod tytułem "Освещение миссионерской деятельности апостола Андрея Первозванного в российской церковно-исторической науке"):

"В составе <<Повести временных лет>> – древнейшего отечественного летописного памятника – сохранилось сказание о посещении Руси святым апостолом Андреем. Согласно этому сказанию святой апостол после проповеди в Синопе пришел в Корсунь (Херсонес), откуда решил идти в Рим. Он поднялся на север по Днепру и остановился на Киевских горах. Святой Андрей благословил место будущей столицы Руси и водрузил здесь крест. Затем он двинулся далее вверх по Днепру и достиг пределов Новгородской земли. В Новгороде он увидел местный обычай парится в бане и сечь при этом друг друга молодыми прутьями. Отсюда апостол Андрей пошел в землю варягов, а из нее в Рим, где и рассказал римлянам о чудных обычаях новгородцев".

Nie expressis verbis damska łaźnia, ale jest jednak Święty Andrzej, Ruś i ... łaźnia. Może w jakiś dawniejszych statutach orderu było nawiązanie do tej legendy?

[secesjonista]

Order ten nie tylko, że nie był wręczany wyłącznie tym odchodzącym ze służby carskiej na emeryturę, ale i był wręczany tym którzy w ogóle nie byli w takiej służbie. Bo czy taki Napoleon III miałby być na takiej służbie? Dostawali go również dyplomaci innych państw. Takim beneficjentem był np. Charles de Morny:

"W udowodnieniu Naszej szczególnej życzliwości i ze względu na tak szczęśliwie przywrócone stosunki przyjacielskie między Rosyą a Francyą, nadajemy panu w dzień uroczysty Naszej najświętszej koronacyi order kawalerski świętego Apostoła Andrzeja, pierwszego wyznawcy".
/"Gazeta Lwowska", R. 46, nr 239, czwartek 16 października 1856, s. 954/

 

Jako ciekawostkę można dodać, że w obecnej Federacji Rosyjskiej, kawalerowie tego orderu wedle procedencji dyplomatycznej są na równi z: zastępcą przewodniczącego Sądu Konstytucyjnego czy osobami uhonorowanymi tytułem Bohatera Federacji Rosyjskiej.