Deformacja czaszek w Europie

[Furiusz]

Zwyczaj deformowania czaszek jest zwyczajem "ogólnoludzkim" w tym znaczeniu, że niezależnie od siebie wystąpił zarówno w Starym jak i Nowym Świecie. W Europie są tego typu zabiegi łączone przede wszystkim z Hunami ale nie tylko - gdyż jak wiemy zwyczaj ten przejeli od nich Germanie. Przykładem takiego grobu człowieka ze zdeformowaną czaszką są groby z Wiednia-Marienhilfer, odkryte pod koniec XIX wieku i datowane na 2 poł VI - pocz VII wieku AD. /za: B. Tobias, K. Wiltschke-Schrotta, M. Binder, Das Longobardenzeitliche graberfeld von Wien-Marienhilfer Gurtel, "Jahrbuch des Romisch-Germanischen Zentralmuseum" t.57 (2010), s.279-335/

Ot ciekawostka ale zastanawiam się czy będzie to zjawisko miało jakieś bardziej charakterystyczne rozprzestrzenienie geograficzne.

[adamhistoryk]

A ja mam inne pytanie - w jakim celu deformowano czaszki?

[Furiusz]

Najprawdopodobniej chodziło o modę przniesioną, jak się wydaje wraz z Hunami. Wyglądało to w ten sposób, że dziecku obwiazywano czaszkę bandażami, ściśle i czaszka wydłużała się naturalnie - bo nie miała innego kierunku w którym mogłaby rosnąć.

[adamhistoryk]

Uściślę pytanie: miało to coś wspólnego z magią?

[Furiusz]

Chyba nie - chodziło bodaj o urode - cóż każdy ma swoją estetykę. Być może wskazywać by to miało na jakieś porządane cechy jak np inteligencja, natomiast nie słyszałem by miało to mieć coś wspólnego z magią bądź jakimiś przekonaniami magicznymi.

[adamhistoryk]

Czyli - tak na marginesie tematu: to kolejny dowód na to że człowiek to istota rozumna. Bo, jeśli chodziło o estetykę ...

[adamhistoryk]

Zwyczaj deformowania czaszek jest zwyczajem "ogólnoludzkim" w tym znaczeniu, że niezależnie od siebie wystąpił zarówno w Starym jak i Nowym Świecie. W Europie są tego typu zabiegi łączone przede wszystkim z Hunami ale nie tylko - gdyż jak wiemy zwyczaj ten przejeli od nich Germanie. Przykładem takiego grobu człowieka ze zdeformowaną czaszką są groby z Wiednia-Marienhilfer, odkryte pod koniec XIX wieku i datowane na 2 poł VI - pocz VII wieku AD. /za: B. Tobias, K. Wiltschke-Schrotta, M. Binder, Das Longobardenzeitliche graberfeld von Wien-Marienhilfer Gurtel, "Jahrbuch des Romisch-Germanischen Zentralmuseum" t.57 (2010), s.279-335/

Ot ciekawostka ale zastanawiam się czy będzie to zjawisko miało jakieś bardziej charakterystyczne rozprzestrzenienie geograficzne.

A znaleziono gdzie indziej podobnie ukształtowane czaszki?

[Furiusz]

Jeśli idzie o tereny Europy to tak, znaleziono - będę starał się systematycznie dorzucać kolejne lokalizacje. Poza Europą zjawisko zachodziło w Azji ale i w Nowym Świecie czyli Ameryce prekolumbijskiej - chyba Majowie mieli taki zwyczaj ale to dla mnie bardziej niż odległe rejony świata.

Kilka stanowisk z południowo-zachodniej Słowacji wymienia - J.Elgyutt, Umelo deformované lebky v období sťahovania národov a včasného stredoveku na území Slovenska, "Studijne zvesti" t.56 (2014) . Chodzi o Báhoň-Kaplná, Čataj, Kapušany, Krakovany-Stráže i inne. 8 położonych jest w południowo-zachodniej Słowacji a jedno stanowisko we wschodniej Słowacji.

[adamhistoryk]

W tych przypadkach, o których mówisz w poprzednim poście, również chodzi o estetykę?

[Furiusz]

Zapewne tak, zwłaszcza, że były to nieco różnej formy czasem chodziło o uzyskanie bardziej kwadratowego kształtu puszki mózgowej a czasem o jej wydłużenie i większe wysklepienie etc.

[Capricornus]

chyba Majowie mieli taki zwyczaj

Jak tak popatrzeć na wytwory ich sztuki to te czaszki nie wyglądają zbyt naturalnie.

http://fotoforum.gazeta.pl/photo/5/oi/qh/fmgs/cErO83qwlPmbPiaRzX.jpg

http://konflikty.pl/wp-content/uploads/2008/07/bloodletting.jpg

http://static.polskieradio.pl/1c96c439-ac05-495d-902d-016b9ba8efd8.file

Czaszki wyglądały, mniej więcej, tak:

http://nowaatlantyda.com/wp-content/uploads/2012/04/Stozkoglowi_3.jpg

Tu w porównaniu z żywą kobietą:

http://i.wp.pl/a/f/jpeg/30548/czaszki_ache_640.jpeg

[secesjonista]

Z terenu nam bliższego geograficznie i czasowo:

"Wśród rozmaitych kanonów piękna obserwujemy także zmiany wyglądu ludzkiego ciała dokonywane bądź przez makijaż, tatuaże, skaryfikację, ale także przez deformację rozmaitych partii ciała. Przykład zniekształcenia głowy wydaje się całkiem odległy naszemu kręgowi cywilizacyjnemu. Jednak z terenu Polski znanych jest kilka przykładów takiego traktowania głowy. Jedno znalezisko pochodzi z cmentarzyska w Złotej datowanego na okres neolitu, a dwa pozostałe pochodzą z wczesnego średniowiecza – jedna z takich czaszek odkryta została na Srebrnym Wzgórzu na Wolinie, a druga w Krakowie na Wawelu.

To ostatnie znalezisko jest o tyle ciekawe, iż szkielet z celowo wydłużoną – zdeformowaną czaszką należący do kobiety zmarłej w wieku około 35 lat, złożony został w kościele B wawelskiego wzgórza. Kobieta była dość wysokiego wzrostu (165–167 cm), a budowa jej kośćca jest delikatna

i wskazuje na osobę wysmukłą, delikatną o słabych przyczepach mięśniowych. We wczesnym średniowieczu pochówek in medio ecclesie przynależał jedynie najwyższym duchownym lub władcom. Dodatkowo zmarłą złożono w kamiennej obstawie grobowca przykrytym płytą z symboliczną rzeźbą Drzewa Życia. Wspomniane informacje pozwalają widzieć w tej kobiecie kogoś wyjątkowego, zadbanego i zajmującego znaczną pozycję w społeczności wczesnośredniowiecznego Krakowa".

/A. Wrzesińska, J. Wrzesiński "Wyjątkowe kobiety - choroby w przeszłości. Wybrane przykłady", "Nowiny Lekarskie", 2010, nr 2, s. 94/

A czy w niektórych kulturach takie deformacje nie tylko związane były z kanonem piękna co z zaznaczeniem statusu?

[Capricornus]

A czy w niektórych kulturach takie deformacje nie tylko związane były z kanonem piękna co z zaznaczeniem statusu?

Ostatni, przez Ciebie przywołany przykład może być takim przypadkiem.

[Furiusz]

R. Koreny, Cechy v 6. stoleti. K problemu konce germanskeho osiedleni Cech, "Archeologie ve strednich Cechach" t.9 z.2 (2005), s.459-522 cytuje 14 czaszek z wyraźną deformacją które łączy z Longobardami i datuje na ok przełomu V i VI wieku AD.

[Furiusz]

Ogólnie o etnografii deformowania czaszek i jednej czaszce męskiej z grobu 3a datowanego na V-VI wiek AD z Sremskiej Mitrovicy, gdzie pan w wieku 35-39 lat miał własnie zdeformowaną celowo czaszkę - etnicznie był to zapewne Germanin. N. Miladinović - Radmilović, Artificial cranial deformation, "Glasnik Srpskogo arheoloszkog drusztwa" t.28 (2012), s.301-312