Mosty w etnologii i antropologii religii

[Furiusz]

Szukam jakiś tekstów dotyczących mostów z zakresu etnografii, antropologii kulturowej tudzież od strony antropologii religii. ktoś coś zna i poleca?

[secesjonista]

Można poszukać interpretacji motywu mostu Sirat w islamie, czy o moście (: przejście w zaświaty), który musi przekroczyć rycerz Owain w "Purgatorio Sancti Patricii". Zawsze warto zajrzeć do zbioru tekstów G. Simmela "Most i drzwi. Wybór esejów".

[Furiusz]

Wielkie dzięki postaram się w przyszłym tygodniu zajrzeć do wskazanych pozycji. Oczywiście jak coś ciekawego znajdę też wrzucę.

[secesjonista]

Poszukałbym; to jedynie me dalekie wspomnienie; coś u Mircea Eliade.

[secesjonista]

Sam poszukałem; taki jestem uprzejmy ; zatem:

"Równie powszechne są mity i symbole tęczy i jej ziemskiej repliki - mostu, połączeń par excellence z zaświatami. Można też mówić o istnieniu kosmologicznego 'systemu', u którego podstaw legło fundamentalne doświadczenie 'środka świata', ten zaś wyznacza organizację przestrzeni. Już w 1914 roku W. Gearte zebrał wiele znaków i obrazów prahistorycznych, które mogą być interpretowane jako kosmiczna góra, pępek świata i paradygmatyczne rzeki dzielące 'świat' w czterech kierunkach.

(...)

Wiadomo, że w gruncie rzeczy Zaratusztra pomimo 'reformy' akceptował wiele tradycyjnych wierzeń, nadając im zarazem nowe wartości. I tak przejął indoirańską tradycję podróży zmarłych kładąc jednak nacisk na wagę sądu. Każdy będzie sądzony według wyboru dokonanego na ziemi. Sprawiedliwi pójdą do raju, do 'Domu Pieśni', natomiast grzesznicy pozostaną 'na wieki rezydentami Domu Zła'. Droga ku zaświatom prowadzi przez Most Czinwat, na którym sprawiedliwi zostaną odłączeni od niegodziwych. Zaratusztra sam zapowiada dramatyczne przejście, przez które poprowadzi czcicieli Ahura Mazdy: 'Z moimi wszystkimi przejdę Most Rozdzielającego.

(...)

Nie ma żadnych aluzji do Mostu Czinwat w Hadokst Nask. Jednakże Zaratusztra wiele o nim mówi. Mowa o indoeuropejskiej koncepcji znanej wśród innych ludów i potwierdzonej w historii religii. Klasyczny opis opowiada, jak daena z psami prowadzi duszę sprawiedliwego na Most Czinwat nad Hara Berezaiti, Kosmicznąą Górą (faktycznie znajdujący się w 'Środku Świata' most łączy niebo z ziemia). Przejęte przez Wohu Mano dusze przechodzą przed Ahura Mazdą i amszaspandami. Oddzielenie dobrych od złych ma miejsce przed albo u wejścia na most. Taki sąd nad duszą, o którym mówią teksty pahlawijskie, sprawowany przez Mitrę Sraoszę i Raszmu (zaopatrzonego w wagę) jest w Gathach nieznany".

/M. Eliade "Historia wierzeń i idei religijnych", Warszawa 1988, s. 20, s. 218, s. 231/

O moście i znaczeniu daena:

H. Corbin "Terre céleste et corps de Résurrection de l'Iran Mazdéen a l'Iran Shi'ite (La Barque du Soleil)"

[Furiusz]

dziękuje uprzejmie, nie miałem czasu jeszcze nigdzie zajrzeć

[Tomasz N]

W definicji most to przejście komunikacją przez przeszkodę wodną. Czyli mostem jest tunel pod rzeką, cieśniną jak też i prom. W tym momencie łódka Charona jak najbardziej była mostem.

[adamhistoryk]

W definicji most to przejście komunikacją przez przeszkodę wodną. Czyli mostem jest tunel pod rzeką, cieśniną jak też i prom. W tym momencie łódka Charona jak najbardziej była mostem.

Czyli tęcza też?

A granica państwa?

[Tomasz N]

Czyli tęcza też?

A chodziłeś po niej ?

A granica państwa?

Jak jest na Bugu czy Nysie Łużyckiej czemu nie ?

[adamhistoryk]

Czyli tęcza też?

A chodziłeś po niej ?

A granica państwa?

Jak jest na Bugu czy Nysie Łużyckiej czemu nie ?

Oj, po tęczy można chodzić ... w bajkach.

Wydaje mi się ze niejaki Cezar ustanowił granicę na rzece, to jego słynne powiedzenie ...

Edytowane 5 Kwiecień 2014 przez adamhistoryk

[secesjonista]

W litewskich podaniach często występuje motyw diabła, który pod postacią człowieka zabiega o rękę hożej dziewoi, a ta wyznacza mu zadanie zbudowania kamiennego mostu (ew. jest to przeciągniecie wielkiego głazu). O tym opowiada utwór Marcelinasa Šikšnysa pt. "Velnio tiltas ant Nemuno" (zaprezentowany początkowo na łamach czasopisma "Ūkininkas" nr 22 z 1895 r., autor ukrywa się pod pseudonimem Šiauleniškis).

/za: "Folklor Bałtyjski - dziedzictwo kulturowe i źródło w badaniach mitologii", "Zeszyty Naukowe Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku" Rok 1(2010) Zeszyt 1 ; szerzej: M. Šikšnys "Sparnai", Vilnius 1973/

Z tegoż kręgu kulturowego mamy Łaumę, która używa tęczy jako mostu pozwalającego schodzić z nieba (ew. chmur) na ziemię. W podobnej funkcji tęcza jako most występuje np. w mitologii germańskiej, gdzie tęcza Bifriost łączy Asgard (siedzibę bogów) ze środkiem ziemi zamieszkanej przez ludzi - Midgardem.

W rosyjskich podaniach ludowych znana jest opowieść o córce cara (nimfie niebios), która się zakochała w uwodzicielu zwanym Zmej Gorynycz. Nie mogli się jednak spotkać jako że dzieliła ich rzeka ognia. Córka otrzymuje jednak cudowny obrus, który rzucony zamienia się w tęczę (: most) przez rzekę.

/szerzej o tęczy: Nijolé Laurinkiené "Tęcza. Nazwy i znaczenie w kontekście litewskiej narracji folklorystycznej", "Etnolingwistyka" nr 16, Lublin 2004; www.tautosmenta.lt - "Tęcza. Nazwy i znaczenie..." /

[secesjonista]

Wbrew tytułowi, jest coś i mostach: Agata Świerzowska "Bursztyn, koral, gagat: symbolika religijna i magiczna".

[adamhistoryk]

Można też zajrzeć tutaj: BARBARA BAZIELICHÓWNA "TRANSPORT I KOMUNIKACJA W STOŁKOWICACH STARYCH"

[adamhistoryk]

Żebrawski, Teofil "O moście wiszącym pomysłu Teofila Żebrawskiego". W bibliotece cyfrowej POLONA znajdziemy ów tytuł.

Edytowane 23 Maj 2014 przez adamhistoryk

[secesjonista]

Obawiam się, że nie do końca Furiuszowi chodziło o tego typu pozycje...